Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-10-29, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
29 października
1611 - W Warszawie odbył się triumfalny wjazd hetmana Stanisława Żółkiewskiego, zwycięzcy spod Kłuszyna; w orszaku przejeżdżającym przez miasto był m.in. wzięty do niewoli car Wasyl IV Szujski, który na Zamku Królewskim złożył hołd przed królem polskim Zygmuntem III Wazą.

1817 - Urodził się Antoni Bronikowski, pedagog, latynista, hellenista, poeta, tłumacz dzieł literatury antycznej: Ksenofonta, Platona, Homera, Tukidydesa.

1822 - W Górkach koło Klimontowa urodził się Mieczysław Ledóchowski, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański, kardynał; więziony przez władze pruskie (1874-1876) i pozbawiony archidiecezji.

1824 - W Nowym Wiśniczu urodził się Juliusz Kossak, malarz, ilustrator; autor wielu obrazów przedstawiających sceny historyczne i batalistyczne.

1871 - Urodził się Tadeusz Grabowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Poznańskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

1884 – W Genewie zmarł Wincenty Gostkowski, powstaniec listopadowy, prawnik, przedsiębiorca, zegarmistrz, współzałożyciel firmy zegarmistrzowskiej Patek Philippe.

1892 - We Lwowie urodził się Stanisław Ostrowski, prezydent Lwowa (1936-1939), więziony w Związku Sowieckim (1939-1941); w latach 1972-1979 prezydent RP na uchodźstwie.

1903 - W Korolówce koło Tarnopola urodził się Mieczysław Jastrun, poeta, eseista, tłumacz. Autor tomów poezji: "Godzina strzeżona", "Rzecz ludzka", "Sezon w Alpach" i esejów: "Wolność wyboru", "Mit śródziemnomorski".

1909 - Powstało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR).

1912 - We Lwowie powołane zostały Polowe Drużyny Sokole, których działalność wzorowana była na ruchu strzeleckim; jednym z ich organizatorów był Józef Haller.

1914 - I wojna światowa: Bitwa Legionów Polskich z wojskami rosyjskimi pod Mołotkowem.

1918 - W Warszawie urodził się Paweł Hertz, poeta, tłumacz, pisarz, eseista, edytor. Zadebiutował w kręgu Skamandra w 1934 roku w "Wiadomościach Literackich", autor szkiców: "Domena polska", "Ład i nieład", "Świat i dom", felietonów literackich "Notatnik obserwatora", "Dziennik lektury", oraz powieści biograficznej "Portret Słowackiego".

1922 - W Warszawie urodził się Zbigniew Wójcik, historyk, badacz dziejów XVI-XVII wieku.

1924 - We Lwowie urodził się Zbigniew Herbert, jeden z najważniejszych polskich poetów XX wieku, twórca cyklu poetyckiego "Pan Cogito", autor esejów "Barbarzyńca w ogrodzie", "Martwa natura z wędzidłem" i "Labirynt nad morzem".

1925 – Na Cmentarzu Obrońców Lwowa Jadwiga Zarugiewiczowa, matka poległego obrońcy Zadwórza, dokonała wyboru bezimiennych zwłok, które zostały następnie pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

1930 - Rozporządzenie prezydenta RP Ignacego Mościckiego o ustanowieniu Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości.

1930 - W Piotrkowie Trybunalskim urodził się Mariusz Dmochowski, aktor, reżyser, dyrektor teatrów; znany m.in. z roli Wokulskiego w "Lalce", Augusta II Mocnego w "Hrabinie Cosel" i hetmana Sobieskiego w "Panu Wołodyjowskim".

1939 - Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRS o nadaniu sowieckiego obywatelstwa polskim obywatelom, którzy w dniach 1 i 2 listopada 1939 r. znajdowali się na wschodnich terenach Rzeczypospolitej Polskiej wcielonych do Związku Sowieckiego.

1942 - Getto warszawskie: Eliasz Różański, wykonując wyrok Żydowskiej Organizacji Bojowej, zabił w mieszkaniu przy ul. Gęsiej w Warszawie Jakuba Lejkina, zastępcę komendanta Żydowskiej Służby Porządkowej w getcie, szczególnie brutalnego w czasie akcji likwidacyjnych.

1944 - 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wkroczyła do Bredy.

1944 - W Filipowicach koło Krzeszowic urodziła się Magdalena Zawadzka, aktorka, znana m.in. z roli Basi Wołodyjowskiej w filmie "Pan Wołodyjowski" oraz serialu "Przygody Pana Michała".

1944 - W Taszkencie urodził się Michaj Burano, właściwie Wasil Michaj, wokalista, kompozytor, gwiazda big-bitu, także autor tekstów piosenek i aktor romskiego pochodzenia. Jego kariera zaczęła się od występów z zespołami "Czerwono-Czarni" i "Niebiesko-Czarni" w latach 60. W grudniu 1963 roku wystąpił wraz z Niebiesko-Czarnymi w paryskiej Olimpii jako pierwszy artysta zza żelaznej kurtyny. Obecnie mieszka i pracuje w USA.

1945 - Do Polski powróciło z Francji 2 tys. polskich żołnierzy walczących w czasie wojny we francuskim ruchu oporu i polskich formacjach 1 Armii Francuskiej.

1946 - Zmarł Paweł Hulka-Laskowski, pisarz, publicysta, tłumacz m.in. "Przygód dobrego wojaka Szwejka".

1947 - W Polanicy Zdroju urodził się Jerzy Fedorowicz, aktor, reżyser teatralny; dyrektor Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1989-2012); od 2005 r. poseł na Sejm z list Platformy Obywatelskiej.

1948 - We Wrocławiu urodził się Wiesław Saniewski, reżyser, scenarzysta filmowy.

1949 - W Gołyminie urodził się Tomasz Nałęcz, historyk, profesor UW; członek PZPR (1970-1990); współzałożyciel Socjaldemokracji RP (1991), a następnie Unii Pracy (1992); poseł na Sejm (1993-1997 i 2001-2005); wicemarszałek Sejmu (2001-2005); przewodniczący sejmowej komisji badającej aferę korupcyjną, nazwaną aferą Rywina (2003-2004); doradca prezydenta RP Bronisława Komorowskiego (2010-2015).

1956 - Premiera filmu "Nikodem Dyzma" w reżyserii Jana Rybkowskiego.

1967 - Zmarł Wacław Lednicki, historyk literatury słowiańskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1976 - We Władysławowie zmarł Augustyn Necel, pisarz związany z Kaszubami, autor powieści historycznych.

1979 - W Warszawie rozpoczął działalność Teatr Scena Prezentacje.

1992 - W Wołominie koło Warszawy otwarto Muzeum imienia Zofii Nałkowskiej.

1993 - W Zakopanem zmarł Stanisław Marusarz, wszechstronny narciarz, czterokrotny uczestnik igrzysk olimpijskich, wicemistrz świata w skokach narciarskich w 1938 r.; w czasie II wojny światowej kurier tatrzański, aresztowany przez Gestapo w 1940 r., uciekł z więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie i przedostał się na Węgry.

2002 - Zmarł Andrzej Bolewski, profesor, jeden z wykładowców aresztowanych przez Niemców w 1939 r. podczas "Sonderaktion Krakau".

2004 - W Rzymie przywódcy państw UE podpisali Traktat Konstytucyjny.

2010 - W Krakowie zmarł Ludwik Jerzy Kern, pisarz, poeta, satyryk, tłumacz, autor kilkudziesięciu książek dla dzieci.

2012 – Polska spłaciła ostatnią ratę (297 mln dolarów) zadłużenia zagranicznego, zaciągniętego w czasie rządów Edwarda Gierka.

2017 - W Warszawie zmarł aktor filmowy i teatralny Władysław Kowalski, związany m.in. z warszawskimi teatrami: Ateneum, Teatrem Powszechnym, Teatrem Dramatycznym. Wystąpił m.in. w filmach "Jarzębina czerwona", "Szpital przemienienia", "Medium", "Ucieczka z kina Wolność", "Pan Tadeusz", "Bogowie", "Paniach Dulskich" i serialu "Kolumbowie".

2020 - W Krakowie zmarł prof. Andrzej Półtawski, filozof, etyk, powstaniec warszawski, żołnierz AK i przyjaciel Karola Wojtyły. Był członkiem Papieskiej Rady ds. Rodziny. Prywatnie był mężem Wandy Półtawskiej.

2020 – W Warszawie zmarł biskup pomocniczy diecezji łowickiej Józef Zawitkowski, autor wielu książek i modlitewników podpisanych pseudonimem "ksiądz Tymoteusz", śpiewników, kazań, autor znanej pieśni "Panie dobry jak chleb".

2021 – W Jeleniej Górze zmarła Alina Obidniak, reżyser, wieloletnia dyrektor Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, animatorka życia teatralnego, między innymi ruchu teatrów ulicznych.

Zobacz także

2024-10-30, godz. 09:00 175 lat temu w Paryżu odbył się pogrzeb Fryderyka Chopina 175 lat temu - 30 października 1849 roku - w Paryżu odbył się pogrzeb Fryderyka Chopina, najwybitniejszego polskiego kompozytora i pianisty. Twórcy, o którym… » więcej 2024-10-30, godz. 08:00 W Gliwicach o powojennej reemigracji: „siedziałam w oknie i płakałam” W Muzeum w Gliwicach we wtorek rozpoczęła się międzynarodowa konferencja naukowa o powojennej reemigracji, m.in. z Francji do Polski. O motywach przyjazdów… » więcej 2024-10-30, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 30 października » więcej 2024-10-29, godz. 19:08 W Zwoli upamiętniono J. Sucheckiego i J. Wolskiego [DŹWIĘK] W Zwoli w powiecie kozienickim Instytut Pileckiego upamiętnił kolejnych Polaków zamordowanych przez Niemców za pomoc Żydom w czasie II wojny światowej. Uroczystość… » więcej 2024-10-29, godz. 13:00 "Przyszła pora na Melchiora” - 60 lat temu zaczął się proces Wańkowicza Proces, w którym oskarżono Melchiora Wańkowicza o "propagowanie materiałów oczerniających i poniżających PRL", przeszedł do historii jako - jeden z nielicznych… » więcej 2024-10-29, godz. 11:30 W Zwoli Instytut Pileckiego upamiętni kolejnych Polaków zamordowanych przez Niemców za pomoc Żydom W Zwoli w powiecie kozienickim na Mazowszu Instytut Pileckiego upamiętni kolejnych Polaków zamordowanych przez Niemców za pomoc Żydom w czasie II wojny światowej… » więcej 2024-10-29, godz. 10:53 80 lat temu żołnierze gen. Stanisława Maczka wyzwolili Bredę 80 lat temu, 29 października 1944 roku, żołnierze 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka wyzwolili Bredę, miasto i ważny węzeł komunikacyjny… » więcej 2024-10-28, godz. 21:40 Ewa Teleżyńska-Sawicka i Paweł Sawicki laureatami Nagrody POLIN 2024 Laureatami głównej Nagrody POLIN 2024 zostali Ewa Teleżyńska-Sawicka i Paweł Sawicki. Nagrodę Specjalną POLIN Kultura i Media odebrał ksiądz Adam Boniecki… » więcej 2024-10-28, godz. 13:00 Polskie miejsca pamięci na szlaku zesłańców - Azja Centralna, Iran i Afryka W Azji Centralnej, na terytoriach państw powstałych po rozpadzie ZSRR, znajduje się wiele polskich cmentarzy, gdzie spoczywają żołnierze armii gen. Władysława… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »