Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-10-16, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
16 października
1325 - Kazimierz, syn króla Władysława Łokietka, poślubił księżniczkę litewską Aldonę Annę Giedyminównę.

1384 - Na Wawelu odbyła się koronacja Jadwigi Andegaweńskiej na królową Polski.

1667 - Po bitwie pod Podhajcami, w której hetman Jan Sobieski odpierał ataki armii kozacko-tatarskiej, podpisany został pokój pomiędzy Tatarami i Rzeczpospolitą.

1672 - W obozie sułtańskim pod Buczaczem podpisany został polsko-turecki traktat, w którym Rzeczpospolita zrzekała się na rzecz Turcji Ukrainy (województw bracławskiego i kijowskiego) oraz Podola wraz z Kamieńcem, zobowiązała się również do płacenia sułtanowi rocznego haraczu w wysokości 22 tys. czerwonych złotych.

1672 - Pod Gołębiem niedaleko Puław stronnicy króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego zawiązali w jego obronie konfederację, występując przeciwko stronnictwu profrancuskiemu, dążącemu do jego detronizacji.

1797 - W Zagościu urodził się Józef Łubieński, polityk, działacz gospodarczy w Królestwie Polskim, pisarz ekonomiczny i religijny.

1813 - Pod Lipskiem rozpoczęła się tzw. bitwa narodów, w której wojska francuskie pod wodzą Napoleona Bonaparte, wspierane przez polski korpus księcia Józefa Poniatowskiego, poniosły klęskę w walce z wojskami koalicyjnymi Austrii, Prus, Rosji i Szwecji; bitwa zakończyła się 19 października.

1820 - W Krakowie rozpoczęto usypywanie Kopca Kościuszki.

1841 - We Wschowie urodził się Florian Stablewski, arcybiskup poznański i gnieźnieński, prymas Polski w latach 1891-1906.

1862 - W Dąbrowie Tarnowskiej urodził się Jan Kanty Steczkowski, działacz Stronnictwa Prawicy Narodowej, minister skarbu i premier rządu utworzonego przez Radę Regencyjną (1918); po odzyskaniu niepodległości ponownie minister skarbu (1920-1921); dyrektor Polskiego Banku Krajowego, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego.

1878 - Zmarł Ignacy Jasiński, polski malarz, powstaniec styczniowy, zesłaniec.

1882 - W Gidejkach na Wileńszczyźnie urodził się Ksawery Czernicki, kontradmirał, inżynier, w latach 1932-1939 szef służb Kierownictwa Marynarki Wojennej; w 1939 r. wywieziony do ZSRS, więziony w obozie w Kozielsku, zamordowany przez NKWD w 1940 r. w Katyniu.

1886 - W Płońsku urodził się Dawid Ben Gurion, działacz syjonistyczny; w latach 1948-1953 i 1955-1963 premier i minister obrony Izraela. Uczestniczył w budowaniu instytucji państwowych, przewodniczył w kierowaniu licznych projektów na rzecz rozwoju kraju.
1886 - W Warszawie urodziła się Lucyna Messal (Messalka), aktorka, śpiewaczka, tancerka.

1889 – Fotograf i wynalazca Konrad Brandel uzyskał rosyjski patent na ręczny aparat do zdjęć migawkowych zwany fotorewolwerem.

1892 - W Stryju urodził się Józef Kustroń, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w czasie kampanii 1939 r. dowodził 21 Dywizją Piechoty Górskiej; zmarł 16 września 1939 r. w wyniku ran odniesionych w walce pod Oleszycami.

1892 - W Modlnicy koło Krakowa urodził się Jan Karcz, pułkownik WP, w kampanii 1939 r. dowódca Mazowieckiej Brygady Kawalerii; członek konspiracyjnej Organizacji Orła Białego, a następnie ZWZ; więzień KL Auschwitz, jeden z przywódców tajnej organizacji obozowej; rozstrzelany przez Niemców w styczniu 1943 r.

1895 - W Fuessen w Bawarii urodził się Max Koegel, nazistowski zbrodniarz, SS-Obersturmbannfuehrer, komendant obozów koncentracyjnych: Ravensbrueck (1940-1942), Majdanek (1942) i Flossenbuerg (1943-1945); po wojnie aresztowany, w 1946 r. popełnił samobójstwo w więziennej celi.

1921 - W Krakowie urodził się Andrzej Munk, reżyser, scenarzysta, twórca filmów "Człowiek na torze", "Eroica", "Zezowate szczęście", "Pasażerka"; część źródeł jako datę urodzin Andrzeja Munka podaje 16 października 1920 r.

1927 - W Gdańsku urodził się Guenter Grass, niemiecki pisarz, a także rzeźbiarz i rysownik; autor m.in. powieści "Blaszany bębenek", "Psie lata", "Wróżby kumaka"; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1999 r.

1929 - Ustanowiony został pierwszy międzynarodowy rekord lotniczy dla Polski; w samolocie RWD-2 piloci Franciszek Żwirko i Antoni Kocjan wznieśli się na wysokość 4004 metrów, co było rekordem w klasie samolotów o masie do 280 kg.

1935 - W Karczewicach koło Częstochowy urodził się Marian Jurczyk, działacz opozycji antykomunistycznej, w sierpniu 1980 r. kierował strajkiem w Stoczni Szczecińskiej i w regionie, jako przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego; sygnatariusz szczecińskich Porozumień Sierpniowych; od 1981 r. przewodniczący Zarządu Regionu Pomorze Zachodnie i członek Komisji Krajowej NSZZ "S"; internowany w stanie wojennym, następnie w 1982 r. aresztowany, wyszedł na wolność w 1984 r. na mocy amnestii; w 1990 r. założył NSZZ "Solidarność '80"; senator RP (1997-2000); w latach 1998-2000 i 2002-2006 prezydent Szczecina.

1937 - W Warszawie powstał Klub Demokratyczny, ugrupowanie opozycyjne wobec rządu, tworzone przez środowiska wywodzące się z sanacyjnej lewicy.

1939 - Polska Partia Socjalistyczna przekształciła się w konspiracyjną organizację "Wolność-Równość-Niepodległość".

1942 - Okupacyjne władze niemieckie powiesiły 50 więźniów Pawiaka w odwecie za przeprowadzoną przez oddziały AK akcję dywersyjną "Wieniec", w czasie której uszkodzono tory w kilku punktach wokół Warszawy, paraliżując w ten sposób na wiele godzin zaopatrzenie niemieckiej armii walczącej na froncie wschodnim.

1945 - Minister spraw zagranicznych Wincenty Rzymowski podpisał w imieniu Polski Kartę Narodów Zjednoczonych.

1945 - W Poznaniu powstał chór chłopięco-męski im. ks. Wacława Gieburowskiego, pod dyrekcją Stefana Stuligrosza.

1946 - W Norymberdze powieszeni zostali nazistowscy zbrodniarze III Rzeszy skazani na karę śmierci przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy: Hans Frank - generalny gubernator w okupowanej Polsce; Wilhelm Frick - generał SS i SA, protektor Czech i Moraw; Alfred Jodl - szef sztabu w Naczelnym Dowództwie Wehrmachtu; Ernst Kaltenbrunner - szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy; Wilhelm Keitel - feldmarszałek Rzeszy, szef Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu; Joachim von Ribbentrop - minister spraw zagranicznych; Alfred Rosenberg - ideolog partyjny NSDAP, minister Rzeszy ds. Terenów Wschodnich; Fritz Sauckel - generał SS i SA, organizator pracy przymusowej; Arthur Seyss-Inquart - komisarz Rzeszy w Holandii; Julius Streicher - wydawca "Der Stuermer", współorganizator eksterminacji Żydów.

1958 - Telewizja Polska nadała pierwszy spektakl "Kabaretu Starszych Panów".

1977 - Premiera serialu telewizyjnego "Polskie drogi" w reżyserii Janusza Morgensterna.

1978 - W Rzymie kolegium kardynalskie wybrało metropolitę krakowskiego kardynała Karola Wojtyłę na papieża Kościoła katolickiego. Przyjął on imię Jan Paweł II; beatyfikowany 1 maja 2011 r. i kanonizowany 27 kwietnia 2014 r.

1978 - Wanda Rutkiewicz, jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka, zdobyła Mont Everest.

1978 - Premiera filmu "Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy".

1991- Zgodnie z umową pomiędzy RP i RFN powstała Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”, działająca na rzecz ofiar represji niemieckich w czasie II wojny światowej i polsko-niemieckiego dialogu.

1992 - W Londynie zmarł Władysław Sheybal, aktor, reżyser.

1998 - Premiera filmu "Zabić Sekala" w reżyserii Vladimira Michalka.

2003 - Drewniane tablice z 21 postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, który przekształcił się w NSZZ "Solidarność", zostały wpisane na światową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO "Pamięć Świata".

2004 - W Warszawie zmarł prof. Tomasz Strzembosz, historyk; badacz dziejów Polski okresu II wojny światowej; profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Instytutu Studiów Politycznych PAN; w latach 1989-1993 przewodniczący Rady Naczelnej Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, następnie honorowy przewodniczący ZHR.

2006 - Lider „Samoobrony” Andrzej Lepper został ponownie mianowany wicepremierem oraz ministrem rolnictwa i rozwoju wsi w rządzie premiera Jarosława Kaczyńskiego.

2007 - W Warszawie zmarł Jerzy Markuszewski, reżyser teatralny, twórca STS-u (Studenckiego Teatru Satyryków), scenarzysta, aktor.

2021 – W Krakowie zmarł Jerzy Korczak, pisarz, prozaik i satyryk. Był autorem ponad dwudziestu tomów prozy – powieści, opowiadań i reportaży historycznych oraz tekstów publicystycznych, ogłaszanych na łamach prasy krajowej i emigracyjnej.

Zobacz także

2024-10-15, godz. 15:00 Wańkowicz niedoczytany i przypominany - wkrótce finał Roku Melchiora Wańkowicza Dni Wańkowiczowskie w Poznaniu, sesja naukowa „Wańkowicz niedoczytany”, nowa książka Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm pt. „Melchior Wańkowicz przypominany”… » więcej 2024-10-15, godz. 14:00 Media o wyroku ws. mordercy Kukuczki: sprawiedliwość po ponad 50 latach Sprawiedliwość została wymierzona po ponad 50 latach - komentują niemieckie media poniedziałkowy wyrok niemieckiego sądu w sprawie zabójstwa Polaka Czesława… » więcej 2024-10-15, godz. 12:15 85 lat temu Niemcy wymordowali około 150 Polaków w lesie bratiańskim 85 lat temu - 15 października 1939 roku - członkowie niemieckiego Selbstschutzu, czyli paramilitarnej formacji złożonej z przedstawicieli niemieckiej mniejszości… » więcej 2024-10-15, godz. 09:00 Konińska Księga Pamięci zostanie przetłumaczona Licząca ponad 700 stron Konińska Księga Pamięci zostanie przetłumaczona na język polski dzięki zbiórce pieniędzy przeprowadzonej wśród mieszkańców… » więcej 2024-10-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 października » więcej 2024-10-14, godz. 16:00 40. rocznica śmierci ks. Jerzego Popiełuszki – działania Instytutu Pamięci Narodowej Wybrane działania Instytutu Pamięci Narodowej w związku z 40. rocznicą śmierci ks. Jerzego Popiełuszki. Instytut Pamięci Narodowej w Opolu 19 października… » więcej 2024-10-14, godz. 15:00 160 lat temu urodził się Stefan Żeromski, pisarz, publicysta i społecznik 160 lat temu, 14 października 1864 roku, urodził się Stefan Żeromski, pisarz okresu Młodej Polski, publicysta, społecznik, działacz niepodległościowy… » więcej 2024-10-14, godz. 11:00 Rozmowa z prof. Szwagrzykiem o M. Dziemieszkiewiczu [DŹWIĘK] Był jednym z najważniejszych dowódców podziemia antykomunistycznego, a w operację przeciwko niemu zaangażowano setki żołnierzy, funkcjonariuszy oraz agentów… » więcej 2024-10-14, godz. 09:00 Książę Rumunii z wizytą w Łambinowicach. "To dla nas miejsce szczególne" Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach odwiedził wyjątkowy gość. Był nim Radu, książę Rumunii. Członek rodziny królewskiej oddał cześć spoczywającym… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »