Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-10-15, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
15 października
1243 - W Trzebnicy zmarła Jadwiga Śląska, żona księcia Henryka I Brodatego; kanonizowana w 1267 r.

1432 - Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie zawarły unię grodzieńską; układ przywracał władzę zwierzchnią Władysława Jagiełły nad Litwą.

1810 - Wojny napoleońskie: Pod Fuengirolą na południe od Malagi oddział 4 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego kpt. Franciszka Młokosiewicza odniósł zwycięstwo nad zdecydowanie liczniejszymi wojskami angielsko-hiszpańskimi dowodzonymi przez gen. Andrew Blayneya.

1810 - Urodził się Konstanty Julian Ordon, oficer Wojska Polskiego, powstaniec listopadowy. W czasie powstania, podczas obrony Warszawy, dowodził baterią artylerii w reducie nr 54, która została wysadzona w powietrze 6 września 1831. W wierszu Reduta Ordona jego rzekomą śmierć opisał Adam Mickiewicz, mimo że podczas wybuchu Ordon został jedynie mocno poparzony.

1817 - W Solurze w Szwajcarii zmarł Tadeusz Kościuszko, generał, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz wojny polsko-rosyjskiej z 1792 r.; Naczelnik Sił Zbrojnych Narodowych w powstaniu 1794 r.

1822 - Urodził się pisarz Edmund Chojecki, polski pisarz, dziennikarz, podróżnik, publicysta i poeta, tłumacz polsko-francuski, przedstawiciel narodowego romantyzmu, propagator socjalizmu utopijnego i anarchizmu.

1833 - We Florencji zmarł Michał Kleofas Ogiński, kompozytor, autor "Pożegnania ojczyzny"; w czasie insurekcji kościuszkowskiej członek Rady Najwyższej Litewskiej; senator rosyjski.

1894 - W Kaczynie koło Łomży urodził się Zygmunt Kaczyński, ksiądz, poseł na Sejm (1919-1927), dyrektor Katolickiej Agencji Prasowej (1930-1939), minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie RP na uchodźstwie (1943-1944); w 1945 r. powrócił do Polski; założyciel i redaktor "Tygodnika Warszawskiego"; aresztowany przez władze komunistyczne i skazany na 10 lat pozbawienia wolności; zmarł w 1953 r. więzieniu.

1905 - W Mińsku Litewskim Józef Piłsudski został szefem Wydziału Bojowego Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej.

1912 - W Krakowie urodziła się Jadwiga Jędrzejowska, najwybitniejsza polska tenisistka lat międzywojennych, w drugiej połowie lat 30. należała do ścisłej światowej czołówki; finalistka turnieju wimbledońskiego w 1937 r.; 22-krotnie zdobywała tytuł mistrzyni Polski w grze pojedynczej, pierwszy raz w 1929 r., ostatni w 1964 r.

1915 - W miejscowości Różana, obecnie na Białorusi, urodził się Icchak Szamir (Jazernicki Icchak); premier Izraela w latach 1983-1984 oraz 1986-1992; w okresie międzywojennym studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, był członkiem Betaru, młodzieżowej organizacji syjonistyczno-rewizjonistycznej; w 1935 r. wyemigrował do Palestyny.

1917 - Uroczyście mianowano członków Rady Regencyjnej: arcybiskupa warszawskiego Aleksandra Kakowskiego, prezydenta Warszawy księcia Zdzisława Lubomirskiego i honorowego prezesa Stronnictwa Polityki Realnej hrabiego Józefa Ostrowskiego; siedzibą Rady Regencyjnej stał się Zamek Królewski w Warszawie.

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: Wojska polskie zajęły Mińsk.

1929 - W Ozorkowie urodził się Witold Sobociński, operator filmowy, wykładowca PWSFTviT w Łodzi; laureat nagrody Orła za Osiągnięcia Życia, przyznawanej przez Polską Akademię Filmową; w jego filmografii znalazły się takie dzieła jak "Wesele" czy "Ziemia obiecana" w reż. Andrzeja Wajdy.

1939 - W lesie koło wsi Bratian niemieckie oddziały Selbstschutz rozstrzelały ok. 150 przedstawicieli polskich elit Ziemi Lubawskiej.

1941 - Rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka zabraniające Żydom pod groźbą kary śmierci opuszczania wyznaczonych dla nich dzielnic mieszkaniowych.

1942 - Powstała piłsudczykowska organizacja konspiracyjna Konwent Organizacji Niepodległościowych.

1944 - Na warszawskiej Pradze ukazał się pierwszy numer "Życia Warszawy". Gazeta powstała, według jednych źródeł – z inicjatywy Polskiej Partii Robotniczej, zaś według innych – z inicjatywy Mariana Spychalskiego, pierwszego powojennego prezydenta Warszawy. „Życie Warszawy” było, obok „Trybuny Ludu”, jednym z opiniotwórczych dzienników w PRL. Nazwa gazety miała informować Polskę i świat, że Warszawa żyje.

1946 - W Norymberdze samobójstwo popełnił Hermann Goering, marszałek Rzeszy, jeden z głównych przywódców nazistowskich Niemiec, skazany przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy na karę śmierci za zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości.

1949 - W Warszawie zakończył się IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina; pierwszą nagrodę ex aequo z reprezentantką ZSRS Bellą Dawidowicz zdobyła Halina Czerny-Stefańska.

1952 - Przed Najwyższym Sądem Wojskowym w Warszawie stanęło czterech oficerów lotnictwa, z których trzech walczyło w czasie II wojny światowej w bitwie o Wielką Brytanię; wszyscy oskarżeni zostali przez komunistyczne o działalność konspiracyjno-szpiegowską i skazani na karę śmierci.

1955 - W Warszawie urodziła się Ewa Błaszczyk, aktorka, pieśniarka; wystąpiła m.in. w filmie "Nadzór" oraz w serialach "Dom" i "Zmiennicy"; założycielka fundacji "Akogo?", która pomaga dzieciom po ciężkich urazach mózgu, przebywającym w śpiączce; dzięki jej staraniom wybudowano Klinikę Budzik przy Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.

1959 - W Monachium agent KGB zabił Stepana Banderę, lidera ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego; Bandera był przywódcą Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), współodpowiedzialnym m.in. za zbrodnie dokonane przez Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na polskiej ludności na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943-1944.

1970 - W Warszawie otwarto kino "Relax", pierwsze szerokoekranowe kino w Polsce.

1978 - W Głoskowie niedaleko Warszawy pod kierownictwem psychologa Marka Kotańskiego powstał pierwszy ośrodek Monaru, zajmujący się m.in. terapią i leczeniem uzależnieniem, a także pomocą dla osób bezdomnych.

1979 - Premiera filmu "Aria dla atlety" w reżyserii Filipa Bajona.

1989 - W Warszawie zmarł Michał Rola-Żymierski (pierwotnie Łyżwiński), żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w 1927 r. skazany za nadużycie finansowe, zdegradowany i wydalony z wojska; po wyjściu z więzienia nawiązał współpracę z sowieckim wywiadem; od 1943 r. doradca wojskowy Sztabu Głównego GL, następnie dowódca AL (1944); w latach 1944-1947 naczelny dowódca WP; od 1945 r. marszałek Polski; w 1946 r. stanął na czele Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, koordynującej działania przeciwko środowiskom niepodległościowym. W 1953 r. aresztowany; w 1955 r. zwolniony z więzienia.

1990 - Premiera filmu "Ucieczka z kina Wolność" w reżyserii Wojciecha Marczewskiego.

2004 - Premiera filmu "Wesele" w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.

2018 – W Warszawie zmarł prof. Andrzej Wyrobisz, badacz późnego średniowiecza i dziejów nowożytnych, autor wielu prac poświęconych dziejom społeczno-gospodarczym i historii kultury materialnej XV-XVII w.

2021 – W Skolimowie zmarł Paweł Nowisz, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny znany m.in. z ról w filmach "Kiler", "Fuks", "Chłopaki nie płaczą". Występował na scenach wielu polskich teatrów.

2023 - W wyborach do Sejmu RP przy najwyższej od upadku komunizmu frekwencji (74,38 proc.) większość mandatów poselskich zdobył blok trzech komitetów: Koalicji Obywatelskiej (wspólnej listy Platformy Obywatelskiej, „Nowoczesnej” i Zielonych), koalicji „Trzecia Droga Polska 2050 – Polskie Stronnictwo Ludowe” oraz Nowej Lewicy. W rezultacie rządzące Polską przez osiem poprzednich lat Prawo i Sprawiedliwość straciło władzę. Blok ugrupowań opozycyjnych wobec PiS zdobył również większość mandatów w przeprowadzonych tego samego dnia wyborach do Senatu RP.

Zobacz także

2024-11-18, godz. 10:54 Muzeum Auschwitz: ukazały się wspomnienia byłego więźnia Jana Kupca Wspomnienia Jana Kupca, które przybliżają losy jego i pięciorga braci, żołnierzy ruchu oporu z Podhala aresztowanych przez Niemców i osadzonych w Auschwitz… » więcej 2024-11-17, godz. 10:48 Rosja: Zamknięto Muzeum Historii GUŁagu, powołując się na przepisy przeciwpożarowe Państwowi inspektorzy zdecydowali o czasowym zamknięciu moskiewskiego Muzeum Historii GUŁagu, twierdząc, że nie przestrzega ono przepisów przeciwpożarowych… » więcej 2024-11-16, godz. 11:32 Prof. Żaryn w sądzie: SB prowadząc akcję wobec ks. Popiełuszki czuła się bezkarnie Prowokacja na Chłodnej była dziełem SB, której funkcjonariusze mieli poczucie bezkarności - podkreślił historyk prof. Jan Żaryn, który w piątek zeznawał… » więcej 2024-11-16, godz. 10:44 Gdańsk: Pamiątka po rodzinie Ulmów trafiła do MIIWŚ Książka z odręcznym podpisem Józefa Ulmy trafiła do Muzeum II Wojny Światowej. Wcześniej pamiątka po rodzinie zamordowanej przez Niemców za ukrywanie… » więcej 2024-11-15, godz. 16:34 Wałęsa dostał owację już po dwóch słowach. 35 lat od historycznej mowy w Kongresie USA 15 listopada 1989 r. Lech Wałęsa wygłosił mowę w amerykańskim Kongresie. Owację na stojąco dostał już po pierwszych dwóch słowach "My, naród”. Zaczerpnął… » więcej 2024-11-14, godz. 08:53 Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego w Łodzi Można już zwiedzać dawne mieszkanie Józefa Piłsudskiego i jego żony Marii w Łodzi. W zrekonstruowanym lokalu, w którym marszałek i jego żona prowadzili… » więcej 2024-11-13, godz. 19:40 120 lat temu padły strzały na pl. Grzybowskim w Warszawie, był to początek rewolucji 1905 r. w Królestwie Polskim My, jako PPS, uznajemy, że demonstracja z 13 listopada 1904 r. była początkiem rewolucji 1905 r. – powiedział PAP dr Andrzej Ziemski, przewodniczący Komisji… » więcej 2024-11-13, godz. 14:36 Sto lat temu Władysław Reymont otrzymał Nobla za powieść "Chłopi" 13 listopada 1924 roku Akademia Szwedzka przyznała Literacką Nagrodę Nobla Władysławowi Reymontowi za powieść "Chłopi". Akademicy docenili uniwersalizm… » więcej 2024-11-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 listopada » więcej 2024-11-11, godz. 09:00 Dzisiaj otwarcie wystawy w Muzeum Historii Polski "1025. Narodziny Królestwa” Obiekty archeologiczne związane z życiem codziennym w XI wieku, a także eksponaty pochodzące ze skarbca Piastów. To elementy wystawy "1025. Narodziny Królestwa”… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »