Wydarzenia te poprzedził 11 miesięcy wcześniej, 9 listopada 1989 roku, upadek muru berlińskiego, a także wielomiesięczne protesty na terenie NRD oraz fala przemian ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej, zapoczątkowana przez powstanie Solidarności w Polsce.

Dwa przedzielone granicą niemieckie państwa istniały przeszło 40 lat, od 1949 do 1990 roku. Było to konsekwencja drugiej wojny światowej i trwającej po niej zimnej wojny.

W 1949 roku z trzech powojennych stref okupacyjnych Niemiec, zachodnie mocarstwa, które zwyciężyły w II wojnie światowej, utworzyły Republikę Federalną Niemiec - RFN. W odpowiedzi Stalin doprowadził do powstania Niemieckiej Republiki Demokratycznej - NRD, obejmującej obszar dawnej radzieckiej strefy okupacyjnej. W 1961 roku został zbudowany mur berliński, który stał się symbolem ideologicznego podziału Europy i świata. Wznosząc betonową ścianę, władze NRD chciały zapobiec narastającej liczbie ucieczek mieszkańców do Niemiec Zachodnich.

Po upadku komunizmu i fali przemian ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej w 1989 roku, nastąpił masowy exodus obywateli NRD do RFN. Po wielotysięcznych manifestacjach mieszkańców NRD ustąpiły władze tego kraju z Erichem Honeckerem na czele (od 1971 - sekretarz generalny Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec i od 1976 przewodniczący Rady Państwa NRD). 4 listopada ulicami Berlina przeszło milion osób, żądając radykalnych zmian politycznych. 9 listopada 1989 roku władze zniosły ograniczenia w podróżowaniu do RFN. Wówczas wydarzenia potoczyły się błyskawicznie, granica stanęła otworem i jeszcze tej nocy w niektórych miejscach rozpoczęto burzenie muru berlińskiego.

Od maja do września 1990 roku odbyły się cztery spotkania konferencji zjednoczeniowej "dwa plus cztery", w których wzięli udział przedstawiciele dwóch państw niemieckich oraz czterech mocarstw koalicji antyhitlerowskiej. Na ostatnim spotkaniu - 12 września w Moskwie - Stany Zjednoczone, Związek Radziecki, Francja i Wielka Brytania zrzekły się praw i odpowiedzialności w stosunku do Berlina i Niemiec.

Traktat zjednoczeniowy został ratyfikowany przez parlamenty państw niemieckich 20 września, a 3 października landy NRD przystąpiły do RFN. O północy w połączonym już Berlinie, który ponownie stał się stolicą Niemiec, odbyły się główne uroczystości. Prezydent RFN Richard von Weizsaecker przejął obowiązki głowy państwa.

Po zjednoczeniu Niemcy stały się najliczniejszym państwem europejskim, nie biorąc pod uwagę Rosji. Kraj o powierzchni 357 tysięcy kilometrów kwadratowych zamieszkiwało prawie 78 milionów obywateli. Obecnie - prawie 85 milionów.

(więcej)

Zasady powojennej polityki wobec Niemiec ustalono na konferencjach: w Teheranie w 1943 roku oraz w Jałcie i Poczdamie w 1945. Kraj podzielono na cztery strefy okupacyjne: francuską, amerykańską, angielską i radziecką. Na podobne sektory okupacyjne podzielono Berlin. Z tych stref w 1949 roku utworzono Republikę Federalną Niemiec i Niemiecką Republikę Demokratyczną.

W 1961 roku szef państwa i partii NRD Walter Ulbricht kazał zbudować mur wokół zachodniej części Berlina. Władze chciały w ten sposób zatrzymać narastającą falę ucieczek, które wyludniały kraj. Niemiecko-niemiecka granica stała się jedną z najlepiej strzeżonych na świecie. Według szacunków, podczas prób przedostania się przez mur do Berlina Zachodniego straciło życie od 136 do 250 osób.

Demokratyzacja krajów Europy Środkowo-Wschodniej w 1989 roku, poczynając od Polski, a szczególnie przemiany w Związku Radzieckim, wpłynęły na nasilenie tendencji zjednoczeniowych obu państw niemieckich.

Masowe manifestacje w NRD przeciwko rządom przywódcy państwa Ericha Honeckera, zwane "demonstracjami poniedziałkowymi", doprowadziły do jego rezygnacji w październiku 1989 roku. Pod naciskiem społecznym, 9 listopada 1989 roku nowy rząd zniósł ograniczenia w podróżowaniu do RFN. Na wieść o zmienionych przepisach obywatele NRD masowo ruszyli za granicę. Jeszcze tej samej nocy Niemcy z obu państw spontanicznie przystąpili do burzenia muru berlińskiego, który był znienawidzonym symbolem podziału.

Pod koniec listopada 1989 roku kanclerz RFN Helmut Kohl ogłosił dziesięciopunktowy plan zjednoczenia. W lipcu 1990 roku wszedł w życie układ o unii walutowej, zaś we wrześniu tego samego roku na konferencji "dwa plus cztery" uregulowano sprawy zagraniczne i kształt granic nowego państwa.