Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 85 lat temu utworzono konspiracyjną Tajną Organizację…
2024-09-17, 12:00 Autor: IAR/K.Koziełł/dok.

85 lat temu utworzono konspiracyjną Tajną Organizację Wojskową

Jan Mazurkiewicz podczas powstania warszawskiego [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jan Mazurkiewicz podczas powstania warszawskiego [fot. wikipedia/domena publiczna]
85 lat temu, 17 września 1939 roku, w dniu napaści Związku Sowieckiego na Polskę, w Stanisławowie utworzono Tajną Organizację Wojskową. Była to konspiracyjna, samodzielna organizacja bojowo-dywersyjna, funkcjonująca według wytycznych Związku Walki Zbrojnej. Wykonywała zadania w strefie przyfrontowej i na zapleczu wroga. Prowadziła wywiad, dywersję i sabotaż, szkoliła żołnierzy w zakresie technik konspiracji, wydawała konspiracyjną prasę i zajmowała się produkcją materiałów wybuchowych. Liczyła kilka tysięcy członków. Na jej czele stanął major Jan Mazurkiewicz, pseudonim "Radosław".
Tajna Organizacja Wojskowa działała głównie w Polsce środkowej. Zadania TOW były bezpośrednio uzgadniane z Wodzem Naczelnym generałem Władysławem Sikorskim. Do połowy 1940 roku główną siedzibą organizacji był Budapeszt, potem Warszawa. Struktura Tajnej Organizacji Wojskowej była zróżnicowana, od oddziałów lokalnych i regionalnych - na przykład TOW "Gryf Pomorski", czy okręgi Warszawa-Województwo i Warszawa-Miasto - do ogólnokrajowych.

W marcu 1943 roku nastąpiło scalenie TOW z Armią Krajową - pion wojskowy organizacji wszedł w skład Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, natomiast pion cywilny zachował samodzielność. Major Mazurkiewicz został zastępcą szefa Kedywu - pułkownika Augusta Fieldorfa, pseudonim "Nil". W lutym 1944 roku Mazurkiewicz, wówczas już podpułkownik, objął dowództwo Kedywu.

W 2019 roku, w 80. rocznicę powstania Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski" i w 75. rocznicę śmierci jej założyciela i dowódcy, kapitana Józefa Dambka, Sejm przyjął uchwałę, w której uczcił ich pamięć. "Działalność TOW 'Gryf Pomorski' to piękna karta historii polskiej konspiracji niepodległościowej czasu wojny i etos, na który Kaszubi, Kociewiacy i inni Pomorzanie powoływali się w okresie powojennych opresji komunistycznych" - napisano w uchwale.

(więcej)

Po zakończeniu działań wojennych w 1939 roku Komenda TOW znalazła się w Budapeszcie, skąd koordynowano tworzenie struktur w okupowanej Polsce oraz ochraniano szlaki przerzutowe z kraju na Węgry. W czerwcu 1940 roku komenda TOW została przeniesiona do kraju.

Inicjatorem utworzenia, organizatorem i dowódcą Tajnej Organizacji Wojskowej był major Jan Mazurkiewicz, pseudonimy: "Zagłoba", "Sęp" i "Radosław". Tuż przed wybuchem wojny obronnej 1939 roku został przeniesiony do Grupy Operacyjnej Dywersji „Zygmunt", której zadaniem było przygotowanie akcji dywersyjnych na zapleczu wroga. W połowie września w Stanisławowie założył TOW. W czasie Powstania Warszawskiego dowodził Zgrupowaniem Radosław, nazwanym od jego pseudonimu. Pod komendą Mazurkiewicza walczyły legendarne bataliony "Zośka" i "Parasol". Po wojnie aresztowany przez komunistów, spędził wiele lat w więzieniu. Zmarł w 1988 roku.

Zobacz także

2024-10-17, godz. 19:54 Jutro wręczenie Międzynarodowej Literackiej Nagrody im. Witolda Pileckiego Jutro (18.10.) zostanie wręczona Międzynarodowa Nagroda imienia Witolda Pileckiego. W Reducie Banku Polskiego w Warszawie o godz. 18.00 zostaną przekazane nagrody… » więcej 2024-10-17, godz. 19:45 Po raz pierwszy obchodzimy Międzynarodowy Dzień Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Szopkarstwo, koronkarstwo, bacowanie, Barbórka i inne tradycyjne zwyczaje, obrzędy oraz umiejętności rzemieślnicze obchodzą dziś swoje święto - Międzynarodowy… » więcej 2024-10-17, godz. 11:00 W Sejmie otwarto wystawę „Polska jutra - dekalog społeczny bł. księdza Jerzego Popiełuszki” W Sejmie uroczyście otwarto wystawę „Polska jutra - dekalog społeczny bł. księdza Jerzego Popiełuszki”. W uroczystości udział wzięli: najbliżsi księdza… » więcej 2024-10-17, godz. 09:00 175 lata temu zmarł Fryderyk Chopin 175 lat temu, 17 października 1849 roku, w Paryżu zmarł Fryderyk Chopin, jeden z najwybitniejszych kompozytorów doby romantyzmu, mistrz pianistyki. Jego koncerty… » więcej 2024-10-17, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 17 października » więcej 2024-10-16, godz. 20:30 „Druga ojczyzna. 80. rocznica przybycia polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii” w Sejmie W Sejmie otwarto wystawę "Druga ojczyzna" 80 lat po przybyciu polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii”. Inicjatorem ekspozycji jest Ambasada Nowej Zelandii… » więcej 2024-10-16, godz. 00:17 Muzeum Pamięci Sybiru ze specjalnym wyróżnieniem Europejskiej Akademii Muzealnej Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, które zajmuje się tematyką deportacji Polaków na Wschód, otrzymało specjalne wyróżnienie prestiżowej nagrody przyznawanej… » więcej 2024-10-16, godz. 00:13 Powstał portal o polskich cmentarzach wojennych w Uzbekistanie Powstał nowy portal dokumentujący historię 17 polskich cmentarzy wojennych w Uzbekistanie, na którym można też znaleźć listę nazwisk osób pochowanych… » więcej 2024-10-16, godz. 09:00 46. rocznica wyboru kardynała Karola Wojtyły na papieża 46 lat temu, 16 października 1978 roku, kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża. O godzinie 18.18 znad Kaplicy Sykstyńskiej na placu św. Piotra… » więcej 2024-10-16, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 16 października » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »