Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Ga…
2024-09-17, 13:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Garden

Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
80 lat temu, 17 września 1944 roku, rozpoczęła się operacja Market Garden przeprowadzona przez aliantów pod Arnhem w Holandii z udziałem polskich żołnierzy, między innymi 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej generała Stanisława Sosabowskiego. Była to największa akcja powietrznodesantowa podczas II wojny światowej. Miała umożliwić przełamanie niemieckiej obrony od zachodu i szybsze zakończenie wojny. Była zaplanowana na dwa dni, a zakończyła się po dziesięciu - 26 września - porażką sprzymierzonych.
Słowo "Market" było kryptonimem akcji lądowania amerykańskich, brytyjskich i polskich spadochroniarzy w rejonie poszczególnych mostów w Holandii. "Garden" oznaczało równoczesną ofensywę wojsk lądowych. Celem było rozdzielenie wojsk niemieckich i obejście od północy niemieckiej linii Zygfryda, co miało ułatwić aliantom wtargnięcie do Zagłębia Ruhry.

Operacja zakończyła się niepowodzeniem. Według historyków było to ostatnie większe zwycięstwo militarne III Rzeszy. Po stronie aliantów w akcji Market Garden uczestniczyło ponad 84 tysiące ludzi. Zginęło lub zostało ciężko rannych ponad 17 tysięcy. Według różnych szacunków straty niemieckie wyniosły od trzech tysięcy trzystu do ośmiu tysięcy żołnierzy.

Przez kilkadziesiąt lat winą za porażkę operacji Anglicy obciążali Polaków. Dopiero w 2006 roku polscy żołnierze zostali zrehabilitowani. Opublikowano nieznane wcześniej dokumenty historyczne, na podstawie których stwierdzono, że sprzymierzeni przegrali z powodu błędów taktyczno-organizacyjnych brytyjskiego dowództwa. Dzięki odwadze i bohaterstwu polskich żołnierzy możliwy stał się odwrót tysięcy Anglików.

Generał Sosabowski, który po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, został dyscyplinarnie zwolniony z wojska i do końca życia pracował jako robotnik. Jego działania docenili za to Holendrzy - pośmiertnie otrzymał holenderski Medal Brązowego Lwa. Ówczesna królowa - Beatrycze (abdykowała w 2013 roku) - odznaczyła w 2006 roku 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową najwyższym odznaczeniem wojskowym Holandii - Orderem Wojskowym Wilhelma.

O operacji Market Garden opowiada słynny film w reżyserii Richarda Attenborougha zatytułowany "O jeden most za daleko". Dramat został nakręcony w 1977 roku na podstawie powieści Corneliusa Ryana. W rolę generała Stanisława Sosabowskiego wcielił się Gene Hackman.

(więcej)

Klęska aliantów w Market Garden była jednocześnie ostatnim taktycznym zwycięstwem III Rzeszy. Operacja została zaplanowana przez marszałka Bernarda Law Montgomery`ego, który, mimo wielkiego ryzyka, przekonał do niej generała Dwighta Eisenhowera.

Na niepowodzenie operacji miało wpływ między innymi zlekceważenie potencjału niemieckiej obrony, wzmocnionej w ostatniej chwili pancernymi jednostkami Waffen-SS. Do porażki aliantów przyczyniły się także błędy taktyczne - rozłożenie desantu spadochronowego na trzy etapy, w odstępach 24godzinnych, problemy z łącznością, zawiodło również zaopatrzenie wojskowych samochodów w paliwo. Trudnym do przewidzenia aspektem operacji było załamanie pogody, które nastąpiło drugiego dnia. Polacy zostali zrzuceni na spadochronach nad Driel i w rejonie Grave. W akcji w okolicach Driel poległo 1400 Brytyjczyków i 100 Polaków. W sumie 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa, która liczyła 1674 spadochroniarzy, odnotowała straty blisko 350 żołnierzy poległych, rannych i zaginionych.

Zobacz także

2024-10-19, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 19 października » więcej 2024-10-18, godz. 21:13 Ogłoszono laureatów 4. Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego Grzegorz Hryciuk, Kalina Błażejowska i Christopher Miller to tegoroczni laureaci Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego. Kapituła nagrody przyznała… » więcej 2024-10-18, godz. 13:00 Pamiątki po zesłańcach z sowieckich łagrów na wystawie w IPN Pamiątki po więźniach sowieckich obozów NKWD w Borowiczach i Swierdłowsku (Rosja) zgromadzono na wystawie otwartej w czwartek w siedzibie Instytutu Pamięci… » więcej 2024-10-18, godz. 11:00 Uniwersytet Jagielloński przypomina historię pierwszych kobiet na uczelni Historię pierwszych studentek, a także innych kobiet, które od wieków tworzyły uniwersytet - dobrodziejek, kucharek w średniowiecznych kolegiach i pracownic… » więcej 2024-10-18, godz. 09:00 3 lata temu otwarto Muzeum Teatru Polskiego Radia w Baranowie Sandomierskim Trzy lata temu, 18 października 2021 roku, w Baranowie Sandomierskim zostało otwarte Muzeum Teatru Polskiego Radia. To jedyna taka placówka dokumentująca dorobek… » więcej 2024-10-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 października » więcej 2024-10-17, godz. 19:54 Jutro wręczenie Międzynarodowej Literackiej Nagrody im. Witolda Pileckiego Jutro (18.10.) zostanie wręczona Międzynarodowa Nagroda imienia Witolda Pileckiego. W Reducie Banku Polskiego w Warszawie o godz. 18.00 zostaną przekazane nagrody… » więcej 2024-10-17, godz. 19:45 Po raz pierwszy obchodzimy Międzynarodowy Dzień Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Szopkarstwo, koronkarstwo, bacowanie, Barbórka i inne tradycyjne zwyczaje, obrzędy oraz umiejętności rzemieślnicze obchodzą dziś swoje święto - Międzynarodowy… » więcej 2024-10-17, godz. 11:00 W Sejmie otwarto wystawę „Polska jutra - dekalog społeczny bł. księdza Jerzego Popiełuszki” W Sejmie uroczyście otwarto wystawę „Polska jutra - dekalog społeczny bł. księdza Jerzego Popiełuszki”. W uroczystości udział wzięli: najbliżsi księdza… » więcej 2024-10-17, godz. 09:00 175 lata temu zmarł Fryderyk Chopin 175 lat temu, 17 października 1849 roku, w Paryżu zmarł Fryderyk Chopin, jeden z najwybitniejszych kompozytorów doby romantyzmu, mistrz pianistyki. Jego koncerty… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »