Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Ga…
2024-09-17, 13:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Garden

Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
Lądowanie brytyjskich spadochroniarzy w okolicach Arnhem we wrześniu 1944 roku [fot wikipedia domena publiczna]
80 lat temu, 17 września 1944 roku, rozpoczęła się operacja Market Garden przeprowadzona przez aliantów pod Arnhem w Holandii z udziałem polskich żołnierzy, między innymi 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej generała Stanisława Sosabowskiego. Była to największa akcja powietrznodesantowa podczas II wojny światowej. Miała umożliwić przełamanie niemieckiej obrony od zachodu i szybsze zakończenie wojny. Była zaplanowana na dwa dni, a zakończyła się po dziesięciu - 26 września - porażką sprzymierzonych.
Słowo "Market" było kryptonimem akcji lądowania amerykańskich, brytyjskich i polskich spadochroniarzy w rejonie poszczególnych mostów w Holandii. "Garden" oznaczało równoczesną ofensywę wojsk lądowych. Celem było rozdzielenie wojsk niemieckich i obejście od północy niemieckiej linii Zygfryda, co miało ułatwić aliantom wtargnięcie do Zagłębia Ruhry.

Operacja zakończyła się niepowodzeniem. Według historyków było to ostatnie większe zwycięstwo militarne III Rzeszy. Po stronie aliantów w akcji Market Garden uczestniczyło ponad 84 tysiące ludzi. Zginęło lub zostało ciężko rannych ponad 17 tysięcy. Według różnych szacunków straty niemieckie wyniosły od trzech tysięcy trzystu do ośmiu tysięcy żołnierzy.

Przez kilkadziesiąt lat winą za porażkę operacji Anglicy obciążali Polaków. Dopiero w 2006 roku polscy żołnierze zostali zrehabilitowani. Opublikowano nieznane wcześniej dokumenty historyczne, na podstawie których stwierdzono, że sprzymierzeni przegrali z powodu błędów taktyczno-organizacyjnych brytyjskiego dowództwa. Dzięki odwadze i bohaterstwu polskich żołnierzy możliwy stał się odwrót tysięcy Anglików.

Generał Sosabowski, który po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, został dyscyplinarnie zwolniony z wojska i do końca życia pracował jako robotnik. Jego działania docenili za to Holendrzy - pośmiertnie otrzymał holenderski Medal Brązowego Lwa. Ówczesna królowa - Beatrycze (abdykowała w 2013 roku) - odznaczyła w 2006 roku 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową najwyższym odznaczeniem wojskowym Holandii - Orderem Wojskowym Wilhelma.

O operacji Market Garden opowiada słynny film w reżyserii Richarda Attenborougha zatytułowany "O jeden most za daleko". Dramat został nakręcony w 1977 roku na podstawie powieści Corneliusa Ryana. W rolę generała Stanisława Sosabowskiego wcielił się Gene Hackman.

(więcej)

Klęska aliantów w Market Garden była jednocześnie ostatnim taktycznym zwycięstwem III Rzeszy. Operacja została zaplanowana przez marszałka Bernarda Law Montgomery`ego, który, mimo wielkiego ryzyka, przekonał do niej generała Dwighta Eisenhowera.

Na niepowodzenie operacji miało wpływ między innymi zlekceważenie potencjału niemieckiej obrony, wzmocnionej w ostatniej chwili pancernymi jednostkami Waffen-SS. Do porażki aliantów przyczyniły się także błędy taktyczne - rozłożenie desantu spadochronowego na trzy etapy, w odstępach 24godzinnych, problemy z łącznością, zawiodło również zaopatrzenie wojskowych samochodów w paliwo. Trudnym do przewidzenia aspektem operacji było załamanie pogody, które nastąpiło drugiego dnia. Polacy zostali zrzuceni na spadochronach nad Driel i w rejonie Grave. W akcji w okolicach Driel poległo 1400 Brytyjczyków i 100 Polaków. W sumie 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa, która liczyła 1674 spadochroniarzy, odnotowała straty blisko 350 żołnierzy poległych, rannych i zaginionych.

Zobacz także

2024-12-17, godz. 14:21 Modlitwa i biało-czerwone znicze w rocznicę Grudnia '70 Opozycjoniści z czasów PRL i dyrektor oddziału IPN w poniedziałek na Cmentarzu Centralnym oddali hołd ofiarom Grudnia '70. Podczas robotniczej rewolty w Szczecinie… » więcej 2024-12-16, godz. 14:16 Strzały padły, gdy wydawało się że jest po walce - 43 lata temu w pacyfikacji "Wujka" zginęło 9 górników 43 lata temu, 16 grudnia 1981 r., od kul funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO zginęło dziewięciu górników kopalni "Wujek" w Katowicach. Strzały padły… » więcej 2024-12-15, godz. 10:55 Powstaje cyfrowy atlas zbrodni nazistowskich 80 lat po zakończeniu II wojny światowej cyfrowy atlas ma przypominać o miejscach zbrodni nazistowskich w Niemczech. Docelowo w atlasie powinno znaleźć się… » więcej 2024-12-14, godz. 10:50 Katedra Notre Dame w Paryżu - polskie ślady Gromadzili się w niej emigranci Powstania Listopadowego; w latach osiemdziesiątych XX w. odbywały się msze za „Solidarność”; w 2014 r. w pobliżu odsłonięto… » więcej 2024-12-13, godz. 12:03 13 grudnia 1981 r. wprowadzony został stan wojenny. Był bezprawny nawet w świetle PRL-owskiego prawa 43 lata temu, 13 grudnia 1981 r. gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Powołał się na dekret Rady Państwa. Prawnicy i historycy… » więcej 2024-12-13, godz. 12:07 Historyk o stanie wojennym: nigdy nie usłyszałem przekonującej odpowiedzi na pytanie o alternatywny scenariusz wyda… Stan wojenny równał się wycelowaniu pistoletu we własne społeczeństwo. Było to fatalne wydarzenie w polskiej historii, ale nigdy nie usłyszałem przekonującej… » więcej 2024-12-13, godz. 12:09 Sejm: oddajmy hołd wszystkim, którzy w czasie stanu wojennego wykazali się odwagą i determinacją Na stronie Sejmu opublikowano tekst wspominający wydarzenia związane ze stanem wojennym. Oddajmy hołd wszystkim, którzy w tamtych trudnych czasach wykazali… » więcej 2024-12-13, godz. 11:58 Medale dla działaczy opozycji antykomunistycznej Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lech Parell wręczył medale działaczom opozycji antykomunistycznej podczas czwartkowego spotkania… » więcej 2024-12-12, godz. 10:57 Premiera filmu o Solidarności w Nowej Hucie „Dekada Jaruzelskiego – Solidarność walczy” – to tytuł filmu dokumentalnego o działaniach ruchu antykomunistycznego w Nowej Hucie w Krakowie. Premiera… » więcej 2024-12-11, godz. 10:52 30 lat temu umarł generał broni Stanisław Maczek "Żołnierz polski bić się może o wolność wszystkich narodów – umiera tylko dla Polski…". 11 grudnia 1994 r. zmarł w Edynburgu (Szkocja) Stanisław… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »