Formowanie polskich jednostek w Związku Sowieckim zaczęło się rok wcześniej na podstawie umowy wojskowej podpisanej w Moskwie 14 sierpnia 1941 roku. Poprzedziła ją tzw. amnestia dla obywateli polskich z Rzeczypospolitej: zesłanych, zamkniętych w więzieniach śledczych NKWD i deportowanych do łagrów. Zgoda na tworzenie armii podległej Rządowi RP była przejściowym ustępstwem Józefa Stalina, wynikającym z trudnej sytuacji Sowietów na froncie. Kiedy tylko udało im się zatrzymać ofensywę Wehrmachtu, zaczęli wycofywać się z wcześniejszych ustaleń.

Strona polska liczyła, że w powstającej armii znajdzie się co najmniej 200 tysięcy żołnierzy. Szybko okazało się jednak, że Sowieci nie zamierzają wywiązywać się z umów. Nie wszyscy Polacy zostali uwolnieni, do wielu nie dotarła informacja o tworzącej się armii, a ci, którzy przemierzali Związek Sowiecki, często umierali w potwornych warunkach. Do organizowanego wojska nie zgłosili się oficerowie więzieni wcześniej w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie - jak się okazało w kwietniu 1943 roku - ofiary zbrodni katyńskiej, zamordowani przez NKWD wiosną 1940. Sowieci konsekwentnie unikali odpowiedzi na pytania o zaginionych i utrudniali władzom polskim prowadzenie poszukiwań.

Pomimo wielkich trudności Armia Polska rozwijała się. Dzięki staraniom generałów Sikorskiego i Andersa wiosną i latem 1942 roku została ewakuowana do Iranu. Do końca sierpnia Związek Sowiecki opuściło ponad 115 tysięcy ludzi, w tym ponad 78 i tysięcy żołnierzy. Wśród ewakuowanych było niemal 18 tysięcy dzieci. Stanowiło to niecałe 10 procent ludności wywiezionej wcześniej przez Rosjan ze wschodnich obszarów Rzeczypospolitej w głąb terytorium sowieckiego.

Po sformowaniu Armii Polskiej na Wschodzie, w czerwcu 1943 roku, został z niej wyodrębniony samodzielny 2. Korpus Polski, który wsławił się walkami na froncie włoskim. Żołnierze 2. Korpusu walczyli między innymi pod Monte Cassino, w bitwach o Loreto i Ankonę

(więcej)

Polska Armia na Wschodzie organizacyjnie podlegała Naczelnymi Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych, a operacyjnie - brytyjskiemu dowództwu. Była kilkakrotnie reorganizowana. Pod koniec 1942 roku liczyła ponad 62 tysiące żołnierzy. Dowództwu Armii Polskiej na Wschodzie podlegały: 3. Dywizja Strzelców Karpackich, 5. Dywizja Strzelców, 6. Dywizja Strzelców i 7. Dywizja Zapasowa. Ponadto były to: Centrum Wyszkolenia Armii, oddziały Pomocniczej Służby Kobiet, Junaków i Junaczek oraz komendy garnizonów, szpitale, urządzenia i oddziały kwatermistrzowskie.

Jednostkami armijnymi były: Grupa Artylerii Armii, Pułk Ułanów Karpackich, Batalion Łączności Armii i 12. Kompania Geograficzna.

Po wojnie większość oficerów Armii Polskiej pozostała na emigracji, do kraju wróciła część żołnierzy. W komunistycznej Polsce wielu z nich było szykanowanych, więzionych, pozbawianych pracy.

We wrześniu 1946 roku odrębną uchwałą Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej pozbawił obywatelstwa generała Władysława Andersa, a kolejnym aktem - 76 innych dowódców Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wśród nich byli między innymi generałowie: Stanisław Maczek, Stanisław Kopański i Antoni Chruściel.