Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-09-17, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
17 września
1374 - W Koszycach król Ludwik Węgierski ogłosił pierwszy przywilej generalny dla polskiej szlachty.

1462 - Wojna trzynastoletnia: Pod Świecinem koło Jeziora Żarnowieckiego wojska polskie pod dowództwem Piotra Dunina pokonały wojska Zakonu Krzyżackiego.

1857 - W Iżewskoje w guberni riazańskiej urodził się Konstanty Ciołkowski, rosyjski wynalazca, uczony, prowadzący badania m.in. w dziedzinie aerodynamiki; syn polskiego zesłańca.

1863 - W Dreźnie zmarł Józef Korzeniowski, dramaturg, powieściopisarz, poeta, wychowanek i wykładowca Liceum Krzemienieckiego.

1889 - W Semipałatyńsku, obecnie Semej w Kazachstanie, urodził się Tadeusz Hołówko, działacz PPS, współpracownik Józefa Piłsudskiego, przedstawiciel ruchu prometejskiego; współtwórca BBWR, zwolennik dialogu z Ukraińcami oraz stworzenia federacji państw środkowo i wschodnioeuropejskich, stanowiącej przeciwwagę dla ZSRS; zastrzelony w 1931 r. przez ukraińskich nacjonalistów.

1895 - W Krakowie zmarł arcybiskup metropolita warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński; po wybuchu Powstania Styczniowego protestował przeciwko carskim represjom; w konsekwencji skazany na 20-letnie zesłanie do Jarosławia nad Wołgą; beatyfikowany w 2002 r.

1902 - W Warszawie urodził się Adam Aston, aktor, wokalista; wykonawca piosenek "Warszawo, moja Warszawo", "Ach, jak przyjemnie", "Dlaczego właśnie dziś" i "Jak trudno zapomnieć".

1912 - W Warszawie urodziła się Irena Kwiatkowska, aktorka, gwiazda teatru, filmu i kabaretu; na trwałe wpisała się w pamięć widzów rolami w serialach "Wojna domowa" i "Czterdziestolatek", a także w filmach "Hallo szpicbródka", "Lata dwudzieste... lata trzydzieste"; występowała w kabaretach Szpak, Dudek i telewizyjnym Kabarecie Starszych Panów.

1920 - W Wołkowysku urodził się Janusz Brochwicz-Lewiński, ps. Gryf, żołnierz ZWZ-AK; w czasie Powstania Warszawskiego w batalionie "Parasol"; w 2008 r. awansowany na stopień generała brygady.

1924 – Decyzją Sztabu Generalnego WP utworzono Korpus Ochrony Pogranicza.

1938 - W Moskwie rozstrzelany został Bruno Jasieński, właściwie Wiktor B. Zysman, poeta, czołowy twórca polskiego futuryzmu, związany z ruchem komunistycznym; aresztowany w 1937 r. w okresie masowego terroru w ZSRS.

1939 - Napaść Związku Sowieckiego na Polskę. O godz. 4.20 oddziały KOP koło Podwołoczysk na Podolu podjęły jako pierwsze walkę z jednostkami Armii Czerwonej przekraczającymi granicę RP.

1939 - Kampania polska: Marszałek Edward Śmigły-Rydz wydał dyrektywę nakazującą oddziałom polskim wycofanie się do Rumunii i na Węgry oraz unikanie starć z siłami sowieckimi.

1939 - Kampania polska: Obrady rządu RP w Kołomyi - zapadła decyzja o przekroczeniu granicy Rumunii i udaniu się na uchodźstwo w celu kontynuowania wojny. Przed północą władze Rzeczypospolitej opuściły kraj przez most w Kutach.

1939 - Kampania polska: Niemcy zajęli Brześć nad Bugiem i Lublin.

1939 - Kampania polska: "Czarna niedziela" w Warszawie - najcięższe dotąd bombardowanie stolicy przyniosło m.in. pożar Zamku Królewskiego.

1940 - W Palmirach Niemcy zamordowali 198 więźniów Pawiaka.

1942 - Jan Piekałkiewicz ze Stronnictwa Ludowego objął urząd Delegata Rządu RP na Kraj.

1942 - W Tczewie urodziła się Teresa Budzisz-Krzyżanowska, aktorka; wystąpiła w kilkudziesięciu filmach, m.in. w "Zmorach", "Lawie", "Trzech kolorach. Białym", "Faustynie" i "Weiserze"; za rolę w filmie Magdaleny i Piotra Łazarkiewiczów "Odjazd" (1991) otrzymała nagrodę za pierwszoplanową rolę kobiecą na festiwalu w Gdyni.
1944 - Pod kryptonimem "Market Garden" rozpoczęła się największa operacja powietrznodesantowa II wojny światowej z udziałem m.in. Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego.

1947 - W lasach lubaczowskich w bunkrze oblężonym przez oddziały Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego popełnił samobójstwo Jarosław Staruch "Stiah", sprawujący kierownictwo nad krajowym prowidem OUN-UPA, położonym na zachód od tzw. linii Curzona.

1952 - W Szczecinie urodził się Krzysztof Kołbasiuk, aktor, znany m.in. z roli Łukasza Zbożnego w telewizyjnym serialu "Dom".

1952 - W Warszawie urodził się Tomasz Borkowy, aktor, znany m.in. z roli Andrzeja Talara w telewizyjnym serialu "Dom".

1971 - Więzienie opuścili skazani za udział w protestach Marca '68: Jacek Kuroń, Karol Modzelewski i Maciej Kozłowski.

1973 - W White Plains w stanie Nowy Jork zmarł Oskar Halecki, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; od 1939 r. na emigracji; współzałożyciel, dyrektor i prezes Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku.

1978 - Premiera serialu telewizyjnego "Lalka" w reżyserii Ryszarda Bera.

1980 - W Gdańsku przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich i Międzyzakładowych Komisji Robotniczych podjęli decyzję o utworzeniu jednego związku zawodowego pod nazwą Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność".

1980 - Powołano Krajową Komisję Porozumiewawczą NSZZ "Solidarność" pod kierownictwem Lecha Wałęsy.

1993 - Prezydent Lech Wałęsa przyjął od gen. Leonida Kowalowa meldunek o zakończeniu wycofywania wojsk rosyjskich z Polski; ostatni żołnierze rosyjscy opuścili Polskę 18 września 1993 r.

1993 - Z Wielkiej Brytanii przeniesiono na Wawel prochy Naczelnego Wodza i premiera rządu RP na uchodźstwie gen. Władysława Sikorskiego.

1995 - W Warszawie w rocznicę sowieckiej napaści na Polskę odsłonięto Pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie.

2007 - Uroczysta premiera filmu "Katyń" w reżyserii Andrzeja Wajdy.

2009 – Po przegranych eliminacjach do piłkarskich Mistrzostw Świata w RPA w atmosferze skandalu został zdymisjonowany holenderski selekcjoner reprezentacji Polski Leo Beenhakker.

2011 - W Podkowie Leśnej zmarła Magda Teresa Wójcik, aktorka, reżyserka, współzałożycielka Teatru Adekwatnego; znana m.in. z roli Łucji w filmie Janusza Zaorskiego "Matka Królów".

2011 - W Warszawie zmarł Tomasz Zygadło, reżyser, twórca filmów "Ćma", "Odwet", "Sceny dziecięce z życia prowincji".

2013 – Sejm RP ustanowił Dzień Sybiraka.

2015 – Rozpoczęto rozbiórkę pomnika sowieckiego generała Iwana Czerniachowskiego w Pieniężnie. Według jednej z wersji wydarzeń sowiecki funkcjonariusz zginął w okolicach Pieniężna od wystrzału załogi czołgu Armii Czerwonej w rewanżu za zastrzelenie przez generała ich dowódcy na oczach załogi.

2021 – W Głogoczowie w Małopolsce zmarł Alfred Miodowicz, działacz komunistyczny, członek Rady Państwa, przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. 30 listopada 1988 r. był uczestnikiem historycznej debaty telewizyjnej z liderem „Solidarności” Lechem Wałęsą, która była znaczącym krokiem w kierunku rozpoczęcia rozmów pomiędzy władzami i działaczami opozycji.

2022 – Otwarcie kanału żeglugowego na Mierzei Wiślanej, pozwalającego na zażegnanie wieloletniego sporu z Rosją, blokującą żeglugę w Cieśninie Pilawskiej dla polskich statków, zmierzających do polskich portów.

Zobacz także

2024-09-17, godz. 11:00 Dziś przypada Dzień Sybiraka 17 września - w rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku - przypada Dzień Sybiraka. Został ustanowiony przez Sejm w 2013 roku, by oddać hołd wszystkim… » więcej 2024-09-17, godz. 10:00 85 lat temu doszło do napaści sowieckiej na Polskę 85 lat temu, 17 września 1939 roku, doszło do napaści sowieckiej na Polskę. Na wschodnie tereny naszego kraju wkroczyła Armia Czerwona. Tym samym zrealizowała… » więcej 2024-09-16, godz. 13:00 Wystawa portretów Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Jadwiga Wolf, Tadeusz Stankiewicz, Leszek Mikołajkow - Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, którzy już odeszli. Między innymi portrety tych osób uwiecznili… » więcej 2024-09-16, godz. 11:00 Trzeci odcinek podcastu Polskiego Radia "A więc wojna!" W internecie dostępny jest już najnowszy odcinek podcastu "A więc wojna! Wrzesień 1939 roku w archiwach Polskiego Radia". W trzecim odcinku autorzy dzięki… » więcej 2024-09-16, godz. 09:00 90 lat temu Polacy wygrali zawody lotnicze Challenge 1934 90 lat temu, 16 września 1934 roku, pilot Jerzy Bajan i mechanik Gustaw Pokrzywka wygrali odbywające się w Warszawie międzynarodowe zawody lotnicze Challenge… » więcej 2024-09-16, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 16 września » więcej 2024-09-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 września » więcej 2024-09-14, godz. 11:00 EDD 2024 - Nocny Marek - nocne zwiedzanie brzeskiego ratusza od strychu po piwnice. Przewodnikiem będzie Marek Pyzowski. W ramach tej inicjatywy zwiedzający będą mogli zobaczyć także nieudostępniane normalnie pomieszczenia – część… » więcej 2024-09-14, godz. 10:00 EDD 2024 - Z tabletem po Muzeum – w wirtualnej sieci zabytków Będzie można poznać ciekawe informacje i dowiedzieć się więcej o różnych eksponatach, z wystawy. Tablet będzie osobistym przewodnikiem, dzięki będzie… » więcej
1920212223
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »