Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 85 lat temu rozpoczęła się bitwa nad Bzurą, największe…
2024-09-09, 13:00 Autor: IAR/K.Koziełł/dok./w Wj

85 lat temu rozpoczęła się bitwa nad Bzurą, największe starcie we wrześniu 1939

Bitwa nad Bzurą. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Bitwa nad Bzurą. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
85 lat temu, 9 września 1939 roku, rozpoczęła się bitwa nad Bzurą. Było to największe starcie z Niemcami podczas wojny obronnej Polski 1939 roku i jedyna operacja zaczepna przeciwko III Rzeszy przeprowadzona na tak wielką skalę do 1941 roku. Jest też nazywana bitwą pod Kutnem.
Wzięły w niej udział polskie armie "Poznań" i "Pomorze", a po stronie niemieckiej - 8. i 10. Armia z Grupy Armii Południe. Mimo początkowych sukcesów bitwa zakończyła się klęską naszych wojsk. Niemcy zostali jednak zmuszeni do zmiany planów operacyjnych, dzięki czemu opóźnił się moment zdobycia przez nich Warszawy.

Do walk doszło na Równinie Kutnowskiej, na zachód od Warszawy, w rejonie: Łęczycy, Kutna, Łowicza i Sochaczewa. Armia "Poznań", niezaangażowana w walki w pierwszym etapie wojny, wycofywała się zgodnie z rozkazem Naczelnego Wodza na linię Wisły, natomiast Armia "Pomorze", zdziesiątkowana w korytarzu pomorskim w walkach z niemiecką 4. Armią, odchodziła z pozycji obronnych wzdłuż Wisły w kierunku Warszawy.

Całością sił polskich dowodził generał Tadeusz Kutrzeba, dowódca Armii "Poznań". Na czele Armii "Pomorze" stał generał Władysław Bortnowski. Celem uderzenia było zmuszenie Niemców, by zaprzestali pościgu za odchodzącymi do wschodniej Polski armiami: "Prusy", "Lublin", "Kraków" i "Karpaty".

Bitwa rozpoczęła się uderzeniem Armii "Poznań" z rejonu Łęczycy na lewe skrzydło niemieckiej 8. Armii. Przebiegała w trzech fazach, pierwsze dwie miały charakter działań zaczepno-obronnych, podejmowanych przez stronę polską, trzecia zaś - charakter obronny. Najpierw siły polskie zmusiły armie niemieckie do wstrzymania marszu na Warszawę, potem Niemcy rozpoczęli natarcie w celu okrążenia naszych oddziałów. Większość polskich wojsk została rozbita, jednak części z nich udało się przez Puszczę Kampinoską dotrzeć do Warszawy.

ęłęóW bitwie nad Bzurą walczyło około 225 tysięcy polskich żołnierzy, natomiast siły niemieckie były prawie dwukrotnie większe - liczyły 425 tysięcy. Szacuje się, że zginęło 15 tysięcy Polaków, a 50 tysięcy zostało rannych. Około stu tysięcy dostało się do niewoli. Po stronie niemieckiej straty wyniosły od sześciu do ośmiu tysięcy poległych oraz cztery tysiące jeńców.

(więcej)

Bitwa rozpoczęła się natarciem znad Bzury na południe grupy operacyjnej Armii "Pomorze" generała Edmunda Knoll-Kownackiego, złożonej z trzech dywizji piechoty. W ciągu czterodniowych zaciętych walk Polacy zdobyli Łęczycę, Piątek, Ozorków i podeszli pod Zgierz. Niemcy ponieśli duże straty.

Na pomoc zagrożonej 8. Armii dowództwo niemieckie skierowało znaczne siły. W związku z wzrastającą przewagą wroga generał Tadeusz Kutrzeba wstrzymał natarcie na południe i zdecydował się uderzyć w kierunku Sochaczewa - chciał mieć możliwość przeprawy przez Bzurę i przebicia się do Warszawy.

13 września rozpoczęła się druga faza bitwy. Piechota Armii "Pomorze" sforsowała rzekę, ale, zagrożona przez niemieckie kolumny pancerne, musiała się wycofać. Dwa dni później nastąpił odwrót polskich oddziałów, atakowanych przez 300 niemieckich samolotów, w kierunku Puszczy Kampinoskiej.

16 września otworzył trzeci etap bitwy - wojska niemieckie przystąpiły do ataku, okrążając i rozbijając polskie oddziały. Tylko około 30 tysiącom żołnierzy z 200 udało się dostać do Warszawy i Modlina.

Bitwa, mimo że zakończyła się klęską naszych armii, spełniła ważne zadanie operacyjno-strategiczne. Zmusiła dowództwo niemieckie do zmiany planu działań i opóźniła kapitulację stolicy, która nastąpiła 28 września.

Ceniony niemiecki strateg feldmarszałek Erich von Manstein pisał: "Bitwa nad Bzurą stała się największą bitwą w zwarciu toczącej się kampanii polskiej, jej punktem kulminacyjnym, jeśli nie rozstrzygającym. Nie dorównuje rezultatom późniejszych kotłów mających miejsce w Rosji, ale do czasu kampanii rosyjskiej była największą bitwą stoczoną w okrążeniu".

Walki żołnierzy polskich nad Bzurą zostały upamiętnione napisem na jednej z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie oraz na zniczu Grobu Nieznanego Żołnierza w Krakowie.

Zobacz także

2024-10-14, godz. 16:00 40. rocznica śmierci ks. Jerzego Popiełuszki – działania Instytutu Pamięci Narodowej Wybrane działania Instytutu Pamięci Narodowej w związku z 40. rocznicą śmierci ks. Jerzego Popiełuszki. Instytut Pamięci Narodowej w Opolu 19 października… » więcej 2024-10-14, godz. 15:00 160 lat temu urodził się Stefan Żeromski, pisarz, publicysta i społecznik 160 lat temu, 14 października 1864 roku, urodził się Stefan Żeromski, pisarz okresu Młodej Polski, publicysta, społecznik, działacz niepodległościowy… » więcej 2024-10-14, godz. 11:00 Rozmowa z prof. Szwagrzykiem o M. Dziemieszkiewiczu [DŹWIĘK] Był jednym z najważniejszych dowódców podziemia antykomunistycznego, a w operację przeciwko niemu zaangażowano setki żołnierzy, funkcjonariuszy oraz agentów… » więcej 2024-10-14, godz. 09:00 Książę Rumunii z wizytą w Łambinowicach. "To dla nas miejsce szczególne" Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach odwiedził wyjątkowy gość. Był nim Radu, książę Rumunii. Członek rodziny królewskiej oddał cześć spoczywającym… » więcej 2024-10-14, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 14 października » więcej 2024-10-13, godz. 12:58 140 lat temu ustanowiono południk zerowy w Greenwich 140 lat temu, 13 października 1884, ustanowiono południk zerowy w Greenwich pod Londynem. Obecnie jest to linia historyczna, ponieważ 100 lat po wyznaczaniu… » więcej 2024-10-13, godz. 13:00 95 lat temu urodziła się por. Teresa Stanek, ps. "Mitsuko", żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej 95 lat temu, 13 października 1929 roku, urodziła się porucznik Teresa Stanek, pseudonim "Mitsuko", żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, prezes Zarządu… » więcej 2024-10-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 października » więcej 2024-10-12, godz. 11:00 81. rocznica bitwy pod Lenino To było jedno z najbardziej krwawych starć podczas II wojny światowej. 81 lat temu, 12 października 1943 roku, rozpoczęła się dwudniowa bitwa pod Lenino… » więcej 2024-10-12, godz. 09:00 104. rocznica podpisania zawieszenia broni w wojnie polsko-bolszewickiej 104 lata temu - 12 października 1920 roku - w Rydze podpisano zawieszenie broni w trwającej niemal dwa lata wojnie polsko-bolszewickiej, której przełomowym… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »