Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 85 lat temu rozpoczęła się naziemna obrona Wa…
2024-09-08, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/dok.

85 lat temu rozpoczęła się naziemna obrona Warszawy

Kopanie okopów w Warszawie w pierwszych dniach września 1939. [fot. wikipedia/domena publiczna/Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1964]
Kopanie okopów w Warszawie w pierwszych dniach września 1939. [fot. wikipedia/domena publiczna/Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1964]
85 lat temu, 8 września 1939 roku, rozpoczęła się naziemna obrona Warszawy, jeden z bohaterskich epizodów kampanii wrześniowej 1939 roku. Wcześniej stolica była celem nalotów lotniczych. Do broniącego się miasta dotarły oddziały 4. Dywizji Pancernej Wehrmachtu. Niemcy próbowali zdobyć Warszawę z marszu. Szturm odparto na rogatkach od strony Ochoty i Woli. Tego dnia została też utworzona Armia Warszawa, która broniła stolicy. Niemcom nie udało się zrealizować planu błyskawicznego zdobycia miasta.
Warszawa stała się punktem oporu o znaczeniu strategicznym i moralnym. Do walki stanęła, oprócz wojska, ludność cywilna. Miasto broniło się trzy tygodnie. 28 września w fabryce Škody na Rakowcu została podpisana umowa kapitulacyjna. Podpisy pod nią złożyli generałowie: Tadeusz Kutrzeba ze strony polskiej i Johannes Blaskowitz ze strony niemieckiej.

Szacuje się, że w walkach o Warszawę poległo dwa tysiące żołnierzy, a rany odniosło 15 tysięcy. Straty ludności cywilnej wyniosły 10 tysięcy zabitych i 50 tysięcy rannych. Do niewoli niemieckiej dostało się od 120 do 140 tysięcy żołnierzy walczących w stolicy. W przeddzień kapitulacji, 27 września, w stolicy została powołana Służba Zwycięstwu Polski, pierwsza konspiracyjna organizacja niepodległościowa, która dała początek podziemnemu państwu. Istotną rolę w jego budowie odegrała Armia Krajowa, a także Rada Jedności Narodowej, czyli podziemny parlament, i Delegatura Rządu na Kraj - naczelny organ władzy administracyjnej w okupowanej Polsce.

9 listopada 1939 roku, decyzją Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała Władysława Sikorskiego, Warszawa została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari "w uznaniu bohaterskiego, wytrwałego męstwa, dowiedzionego przez ludność stołecznego miasta w obronie przeciw najazdowi niemieckiemu".

(więcej)

Naloty lotnicze na Warszawę trwały od 1 września 1939 roku. Ich celem były zabudowania mieszkalne, szkoły, szpitale i obiekty kultury. 3 września dowódcą obrony stolicy został mianowany komendant główny Straży Granicznej generał Walerian Czuma. 8 września powołał on na stanowisko cywilnego komisarza przy dowództwie obrony miasta prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. Ponadto 9 września pułkownik Marian Porwit został mianowany dowódcą odcinka zachodniego obrony Warszawy, a od 14 września odcinkiem obrony "Warszawa-Wschód" (Praga) dowodził generał Juliusz Zulauf.

Od 8 do 9 września od strony dzielnic - Ochoty i Woli rozpoczął się atak wojsk niemieckich na Warszawę, które próbowały zdobyć stolicę z zaskoczenia, siłami dwóch jednostek: 1. i 4. Dywizji Pancernej. 6 września przełamały one front pod Piotrkowem. Atak 4. Dywizji Pancernej Wehrmachtu na Ochotę i Wolę został powstrzymany przez obrońców. 8 września z cofających się przed Niemcami oddziałów polskich powstała Armia Warszawa, którą dowodził generał Juliusz Rómmel.

Od 13 do 15 września miasto zostało całkowicie okrążone przez wroga. W kolejnych dniach garnizon warszawski wzmocnili żołnierze Armii Poznań i Armii Pomorze, które pod dowództwem generała Tadeusza Kutrzeby przedarły się do Warszawy z rejonu Bzury przez Puszczę Kampinoską, tocząc zażarte walki na przedpolu miasta.

Po agresji Związku Sowieckiego na Polskę 17 września 1939 roku, przebywający pod Warszawą Adolf Hitler wydał osobisty rozkaz ostrzału artyleryjskiego Zamku Królewskiego, by zmusić stolicę do natychmiastowej kapitulacji.

25 września Luftwaffe przeprowadziło nalot dywanowy na Warszawę. Zginęło wówczas około 10 tysięcy mieszkańców, a ponad 30 tysięcy zostało rannych. 12 procent zabudowy miejskiej uległo zniszczeniu. Tego dnia Niemcy zbombardowali gazownię, elektrownię i Stację Filtrów. Ataki te były wstępem do generalnego szturmu, który nastąpił 26 września.

Kiedy oblężone miasto stanęło w obliczu kapitulacji, prezydent Stefan Starzyński napisał w odezwie do mieszkańców Warszawy: "Bezmiar bohaterstwa i ofiary wykazała ludność stolicy. Historia oceni należycie to poświęcenie, które nakazało nam trwać na posterunku do ostatka".

Po trzech tygodniach oporu stawianego wojskom niemieckim, Warszawa poddała się - akt kapitulacji został podpisany 28 września.

Zobacz także

2024-09-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 września » więcej 2024-09-09, godz. 13:00 85 lat temu rozpoczęła się bitwa nad Bzurą, największe starcie we wrześniu 1939 85 lat temu, 9 września 1939 roku, rozpoczęła się bitwa nad Bzurą. Było to największe starcie z Niemcami podczas wojny obronnej Polski 1939 roku i jedyna… » więcej 2024-09-09, godz. 11:00 Nieznani sprawcy zniszczyli w Chajsach na Białorusi miejsce pamięci ofiar represji stalinowskich Nieznani sprawcy zbezcześcili w Chajsach na Białorusi, w obwodzie witebskim, miejsce pamięci ofiar represji stalinowskich. W masowych grobach są tu pochowani… » więcej 2024-09-09, godz. 09:00 EDD 2024. Zwiedzanie ratusza w Brzegu z przewodnikiem Europejskie Dni Dziedzictwa to okazja na poznanie losów brzeskiego ratusza. Bezpłatna wycieczka 10 września. Budynek będzie można zwiedzać o godzinie 11:30… » więcej 2024-09-09, godz. 08:00 IPN o Narodowych Siłach Zbrojnych w Malerzowicach Wielkich Ma nie tylko przypominać o zamordowanych żołnierzach, ale też prezentować historię Narodowych Sił Zbrojnych. Mowa o ścieżce edukacyjnej, która została… » więcej 2024-09-09, godz. 07:00 Na Polanie Śmierci w Starym Grodkowie upamiętniono żołnierzy NSZ Mija 78. rocznica zbrodni dokonanej przez funkcjonariuszy UB i NKWD na żołnierzach Narodowych Sił Zbrojnych z oddziału kapitana Henryka Flamego pseudonim "Bartek"… » więcej 2024-09-08, godz. 13:00 56 lat temu Ryszard Siwiec dokonał samospalenia Mijają 56 lat od samospalenia Ryszarda Siwca w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, w której wzięły udział także… » więcej 2024-09-08, godz. 10:00 EDD 2024. Pomnik Historii na Szlaku św. Jakuba w Małujowicach Dzisiaj (08.09) w Sanktuarium św. Jakuba w Małujowicach po uroczystej Mszy św. o godzinie 12:00 zaprezentują się wokaliści oraz chór gminy Skarbimierz Cantate… » więcej 2024-09-08, godz. 09:00 455 lat temu zmarł Mikołaj Rej, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury" 455 lat temu, między 8 września 1569 roku, zmarł Mikołaj Rej z Nagłowic, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury", jeden z pierwszych poetów piszących… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »