Japonia przystąpiła do wojny w 1940 roku podpisując z Niemcami i Włochami tak zwany Pakt Trzech, tworzący oś Berlin - Rzym - Tokio. W grudniu 1941 roku zaatakowała amerykańską bazę marynarki wojennej Pearl Harbor na Hawajach. Wkrótce japońskie wojska opanowały Azję Południowo-Wschodnią i znaczną część Oceanii. Snuły plany inwazji na Indie i Australię.

Przełomem w japońskiej passie w wojnie na Pacyfiku była druzgocąca porażka w bitwie o Midway w czerwcu 1942 roku. Od tego momentu Cesarstwo Japonii zaczęło tracić zdobyte terytoria.

Od początku 1945 roku armia amerykańska, chcąc złamać opór Japończyków, prowadziła naloty dywanowe na ich miasta. Bezskutecznie. Japonia kontynuowała walkę, także po kapitulacji Niemiec w maju 1945 roku, odmawiając podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji, wymaganej przez deklarację poczdamską. By wymusić poddanie, Stany Zjednoczone zrzuciły bomby atomowe - 6 sierpnia 1945 roku na Hiroszimę, a trzy dni później - na Nagasaki. Mimo to niektórzy japońscy dowódcy wojskowi byli zdecydowani prowadzić walkę do ostatniego żołnierza. Ostatecznie przyjęcia postawionych przez aliantów warunków - wbrew konstytucyjnym uprawnieniom - zażądał cesarz Hirohito, który wyraził wolę jak najszybszego zakończenia wojny bez dalszych ofiar.

15 sierpnia 1945 roku Japonia ogłosiła zawieszenie broni.
Akt bezwarunkowej kapitulacji podpisano 2 września 1945 roku o godzinie 9.00 na pokładzie zakotwiczonego w Zatoce Tokijskiej pancernika USS "Missouri". Wraz z kapitulacją Cesarstwa Japonii, Amerykanie rozpoczęli jego okupację.

Dopiero we wrześniu 1951 roku Japonia podpisała w San Francisco traktat pokojowy z mocarstwami zachodnimi oraz układ o bezpieczeństwie ze Stanami Zjednoczonymi. Na jego mocy Waszyngton wziął na siebie odpowiedzialność za obronę nowego sojusznika, jednocześnie zapewniając sobie w Japonii wpływy polityczne, gospodarcze i wojskowe. Do dziś Japonia nie podpisała traktatu pokojowego z Rosją. Główną przeszkodą jest spór o cztery Wyspy Kurylskie, położone między rosyjskim Półwyspem Kamczackim a japońską wyspą Hokkaido. Teren ten ZSRR zajął w 1945 roku.

W czasie II wojny światowej życie straciło ponad 60 milionów osób, w tym ponad dwa miliony japońskich żołnierzy i ponad 500 tysięcy cywilów.

(więcej)

Wybuch II wojny światowej w Europie przyczynił się do przyspieszenia wydarzeń w Japonii, gdzie coraz silniejsze poparcie i władzę zdobywały ugrupowania nacjonalistyczne i militarystyczne, dążące do poszerzenia japońskiej strefy wpływów.
Jeszcze w latach 30. Japonia podbiła dużą część terytorium Chin.

W 1941 roku armia japońska - sojusznik wojsk niemieckich i włoskich - liczyła ponad półtora miliona żołnierzy. Początkowo odnosiła zwycięstwa. Zajęła między innymi brytyjskie Malaje i Hongkong. W 1942 roku podporządkowała sobie Singapur, holenderskie Indie Wschodnie i będące pod amerykańskim protektoratem Filipiny. Snuła plany inwazji na Australię. Po początkowych sukcesach Japończyków szala zwycięstwa zaczęła się stopniowo przechylać na stronę aliantów. Mimo tego opór japoński nie słabł.

Następnego dnia po ataku lotnictwa japońskiego na bazę amerykańską Pearl Harbor, czyli 8 grudnia 1941 roku Wielka Brytania i Stany Zjednoczone wypowiedziały Japonii wojnę. 8 sierpnia 1945 roku zrobił to to Związek Radziecki pod wpływem Stanów Zjednoczonych. Ponad półtora miliona sowieckich żołnierzy przypuściło niespodziewany atak na japońską armię w okupowanej Mandżurii.

15 sierpnia 1945 roku po raz pierwszy w przemówieniu radiowym wystąpił cesarz Hirohito. W orędziu podkreślił, że kolejne użycia bomby atomowej przez Amerykanów "oznaczają ostateczny upadek i unicestwienie japońskiego narodu". Japonia ogłosiła zawieszenie broni, a prezydent USA Harry Truman nazwał ów dzień „V-J Day”, czyli „Victory over Japan Day” - dniem zwycięstwa nad Japonią. Obecnie jest obchodzony jako Dzień Zwycięstwa na Pacyfiku.

2 września 1945 roku na pokładzie amerykańskiego pancernika USS Missouri kapitulację podpisali cesarski minister spraw zagranicznych Mamoru Shigemitsu i generał Yoshijiro Umezu. W imieniu całych sił alianckich w księdze z aktem kapitulacji - amerykańskiej, oprawionej w skórę i japońskiej z obwolutą z bawełny - podpis złożył generał Douglas MacArthur. W latach 1942-1945 był on dowódcą wszystkich sił alianckich na obszarze południowo-wschodniego Pacyfiku.

„Mam głęboką nadzieję - i jest to nadzieja całej ludzkości - że dzięki tej uroczystej chwili z krwi i przeszłych rzezi wyłoni się lepszy świat. Świat zbudowany na wierze i zrozumieniu - świat poświęcony godności człowieka i spełnieniu jego najcenniejszego pragnienia - wolności, tolerancji i sprawiedliwości” - podkreślił w przemówieniu towarzyszącemu podpisaniu dokumentu generał Douglas MacArthur. „Módlmy się, aby powrócił w świecie pokój, a Bóg zachował go na zawsze” - zakończył mowę generał.