Jego szlak bojowy wiódł od Woli, poprzez Stare Miasto, Śródmieście, aż do Przyczółka Czerniakowskiego. W czasie walk żołnierze batalionu wyzwolili więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Warschau, przedarli się jako jedyny oddział podczas powstania "górą", przez stanowiska niemieckie w Ogrodzie Saskim, ze Starówki do Śródmieścia, zdobyli także dwa czołgi niemieckie "Panther".

Batalion przyjął nazwę "Zośka" dla upamiętnienia dowódcy warszawskich Grup Szturmowych Szarych Szeregów - Tadeusza Zawadzkiego, pseudonim "Zośka", poległego 20 sierpnia 1943, podczas ataku na niemiecką strażnicę w Sieczychach koło Wyszkowa. "Niech od tej chwili postać przez wszystkich nas umiłowanego kolegi, towarzysza broni, dowódcy, będzie wzorem, według którego budować będziemy swój styl żołnierskiego życia" - napisał w rozkazie o utworzeniu batalionu jego dowódca Ryszard Białous "Jerzy". Batalion "Zośka" był podporządkowany Kierownictwu Dywersji Komendy Głównej AK. W chwili powstania liczył ponad 300 osób. W większości składał się z podchorążych. Żołnierze "Zośki" brali udział w akcjach dywersyjno-sabotażowych, między innymi mających na celu niszczenie niemieckiego transportu kolejowego, zaopatrującego front wschodni.

We wrześniu 1943 roku „zośkowcy” zlikwidowali posterunek policji w Wilanowie, miesiąc później wykoleili niemiecki pociąg z zaopatrzeniem w podwarszawskiej Pogorzeli, a w czerwcu 1944 roku uwolnili kilkunastu więźniów ze szpitala Jana Bożego przy ulicy Bonifraterskiej.

Z 520 żołnierzy walczących w batalionie "Zośka" podczas Powstania Warszawskiego poległo 360, czyli około 70 procent oddziału. Większość z nich spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze batalionu "Zośka".

Za walki w Powstaniu Warszawskim Wódz Naczelny Tadeusz "Bór" Komorowski odznaczył batalion "Zośka" Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (V klasy).

(więcej)

W Powstaniu Warszawskim batalion "Zośka" walczył w Zgrupowaniu AK "Radosław". W piątym dniu zrywu jego żołnierze w brawurowej akcji zdobyli obóz koncentracyjny KL Warschau. Wyzwolili ostatnich przybywających w nim jeszcze więźniów - niemal 350 Żydów. Batalion walczył na Woli i Starym Mieście, skąd jedna z jego kompanii - "Rudy", dowodzona przez Andrzeja Romockiego "Morro" - jako jedyna spośród staromiejskiej załogi przebiła się przez placówki niemieckie w Ogrodzie Saskim do Śródmieścia. Zdziesiątkowany w czasie walk na Czerniakowie i Mokotowie batalion, został połączony z batalionem "Parasol".

Spośród 520 żołnierzy walczących w batalionie "Zośka", wojnę przeżyło stu kilkudziesięciu. W latach 1944-1956 dotknęły ich prześladowania systemu komunistycznego. Początkowo uwięzionych zostało kilku z nich z powodu indywidualnej działalności w latach powojennych. W drugiej turze aresztowań zatrzymano 32-osobową grupę byłych żołnierzy "Zośki" i oskarżono ich o działalność konspiracyjną zmierzającą do obalenia ustroju komunistycznego w Polsce.

Łącznie aresztowanych po wojnie zostało około 40 członków batalionu. Więzienia nie przeżył jeden - Jan Rodowicz "Anoda". Według prokuratury i UB przyczyną jego śmierci był samobójczy skok z okna. Prawdopodobnie został jednak z niego wyrzucony lub zamordowano go w innych okolicznościach.

Dowódca batalionu "Zośka" Ryszard Białous, pseudonim "Jerzy", jeden z najwybitniejszych instruktorów Szarych Szeregów, żołnierz Armii Krajowej, walczył wcześniej w kampanii wrześniowej 1939 roku w obronie Warszawy. Dowodził batalionem saperów 8. Dywizji Piechoty. W czasie Powstania Warszawskiego był zastępcą dowódcy, a następnie dowódcą brygady dywersji "Broda 53" w Zgrupowaniu AK "Radosław". Potem stanął na czele batalionu "Zośka". Po upadku powstania znalazł się w niewoli niemieckiej. Od 1946 roku przebywał na emigracji w Argentynie, gdzie zmarł w 1992 roku. Szczątki kapitana Białousa zostały sprowadzone do Polski w 2019 roku. Po uroczystościach pogrzebowych urnę z jego prochami złożono w kwaterze batalionu "Zośka" na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Tego samego dnia został pośmiertnie awansowany na stopień pułkownika i odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Przechowywane przez Ryszarda Białousa dokumenty związane z batalionem "Zośka" trafiły w 2007 roku do Polski. Fotografie, odręczne szkice, mapy, relacje i wspomnienia z Powstania Warszawskiego znajdują się w Archiwach Państwowych. W 2021 roku do Muzeum Historii Polski zostały przekazane kolejne pamiątki po Ryszardzie Białousie: Krzyż Harcerski, Order Virtuti Militari, mundur oraz płaskorzeźba Matki Bożej Ostrobramskiej.