Na mocy porozumień władze zgodziły się między innymi na rejestrację NSZZ "Solidarność", uwolnienie więźniów politycznych, postawienie pomnika ofiar grudnia 1970 roku i przeprowadzenie reform gospodarczych.

Sierpień 1980 był impulsem do przemian systemowych, które w ostateczności doprowadziły do upadku PRL i innych dyktatur z bloku wschodniego oraz odzyskania przez nasz kraj suwerenności.

Protesty rozpoczęły się 1 lipca 1980 roku. Zaczęły wybuchać spontanicznie, jako bezpośrednia reakcja na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ekipę rządzącą Edwarda Gierka. Do strajków przyczyniły się pogarszające sie od dłuższego czasu warunki życia robotników, zwolnienia ludzi z pracy, a także przekonanie stoczniowców, że istniejące związki zawodowe zależne od władz, w rzeczywistości nie dbają o ich interesy. Protesty ogarnęły stopniowo cały kraj.

Decydujące znaczenie miał rozpoczęty 14 sierpnia strajk w Stoczni Gdańskiej (wtedy im. Lenina), który rozszerzył się na pozostałe stocznie, porty, komunikację miejską i niektóre zakłady przemysłowe. To właśnie w Stoczni Gdańskiej, poza postulatami gospodarczymi, wysunięto również żądania o charakterze politycznym. Ostatecznie sformułowano 21 postulatów.

Strajki w Szczecinie rozpoczęły się 18 sierpnia w Stoczni Remontowej "Parnica", a potem w dwóch wydziałach Stoczni im. Adolfa Warskiego oraz w Stoczni "Gryfia".

Wśród szczecińskich "36 żądań" znalazły się wszystkie niemal postulaty zgłoszone w Gdańsku, a na pierwszym miejscu - prawo do tworzenia wolnych związków zawodowych.

21 sierpnia rozpoczęły się rozmowy komisji rządowej pod przewodnictwem wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego z przedstawicielami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Szczecinie. Po żmudnych negocjacjach, przy udziale ekspertów obu stron, 30 sierpnia zostało podpisane porozumienie.

(więcej)

18 sierpnia 1980 roku Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Szczecinie sformułował 36 postulatów. W większości dotyczyły one spraw ekonomicznych, głównie płacowych, także społecznych, jak sprawa żłobków czy urlopów macierzyńskich, oraz politycznych, które okazały się w dalszej perspektywie najważniejsze. Należały do nich między innymi: prawo do tworzenia wolnych od władzy i pracodawców związków zawodowych, prawo do strajku, zapewnienie wolności słowa, druku i publikacji, uwolnienie więźniów politycznych i zatrudnienie robotników zwolnionych w 1970 i 1976 roku z powodów politycznych. Delegaci domagali się też łączności z Gdańskiem i konsultacji - przy ostatecznym formułowaniu treści postulatów - z tamtejszym komitetem strajkowym w Stoczni im. Lenina.

19 sierpnia w szczecińskim Miejskim Zakładzie Komunikacyjnym ogłoszono strajk okupacyjny. Na trasy nie wyjechały autobusy, stanęły tramwaje. Zastrajkowały też inne zakłady pracy na terenie Szczecina. Fala strajków ogarnęła cały region. Przed podpisaniem historycznego porozumienia strajkowało ponad 200 zakładów pracy w Szczecinie i województwie.

W czwartek, 21 sierpnia, rozpoczęły się negocjacje wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w Szczecinie. Zamknięto stocznię, pracownicy nie mogli opuszczać jej terenu. Z delegacją rządową spotkali się w stoczniowej świetlicy przedstawiciele 60 komitetów strajkowych ze szczecińskich zakładów pracy oraz prezydium MKS - Marian Jurczyk, Kazimierz Fischbein i Marian Juszczuk. Powołano wspólną komisję redakcyjną w celu opracowania tekstu porozumienia. Jej prace trwały, z krótkimi przerwami, do godziny 3 w nocy z piątku na sobotę 29-30 sierpnia. Rano 30 sierpnia w świetlicy stoczniowej zostało podpisane porozumienie. Wydarzenie transmitowało na żywo Polskie Radio w Szczecinie. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało zawarte dzień później - 31 sierpnia. Kolejne porozumienia zostały podpisane - 3 września w Jastrzębiu-Zdroju i 11 września w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej.

Porozumienia sierpniowe między innymi przyznawały wolnym związkom zawodowym prawo do działania oraz szeroki zakres uprawnień. Umożliwiło to powstanie pierwszego wolnego, niezależnego związku zawodowego NSZZ "Solidarność". Władze zobowiązały się do opublikowania w ciągu kilku miesięcy podstawowych założeń reformy gospodarczej, do wniesienia ustawy o ograniczeniu cenzury oraz do rozpatrzenia wniosków zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 76 roku.

Podpisanie porozumień zakończyło blisko dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce, spowodowanych niezadowoleniem społeczeństwa z pogarszającej się sytuacji ekonomicznej oraz ze sposobu sprawowania władzy przez komunistów. Zawarcie porozumień zapoczątkowało zmiany ustrojowe w naszym kraju i pośrednio w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.