Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-09-01, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
1 września
Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej

1015 - Zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą Bolesława Chrobrego nad niemieckimi w bitwie pod Budziszynem.

1306 – Na wieść o śmierci ostatniego Przemyślidy na tronie czeskim i polskim Wacława III w Krakowie odbył się wiec rycerstwa Małopolski, Wielkopolski i ziemi sieradzkiej, na którym ogłoszono księciem Polski Władysława Łokietka.

1364 - Bulla papieża Urbana V potwierdzająca akt fundacyjny Akademii Krakowskiej ogłoszony przez króla Kazimierza Wielkiego.

1435 - Pod Wiłkomierzem na Żmudzi wojska wielkiego księcia Zygmunta Kiejstutowicza, wspierane przez oddziały polskie, pokonały siły Świdrygiełły sprzymierzonego z Zakonem Krzyżackim.

1820 - W Montjoie w Nadrenii urodził się Karol Scheibler, łódzki przemysłowiec, działacz gospodarczy i społeczny.

1835 - W Wilnie urodził się Józef Kalinowski, imię zakonne Rafał, uczestnik powstania styczniowego, syberyjski zesłaniec, karmelita bosy; kanonizowany w 1991 r.

1882 - W Warszawie ukazała się odezwa programowa Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, na czele której stał Ludwik Waryński.

1888 - W Krzeszowicach urodziła się Olga Drahonowska-Małkowska, pedagog, harcmistrzyni, współzałożycielka polskiego skautingu, żona Andrzeja Małkowskiego.

1901 - W Dąbrowie Tarnowskiej urodził się Jerzy Braun, pisarz, działacz polityczny, w czasie okupacji niemieckiej przedstawiciel Stronnictwa Pracy w Radzie Jedności Narodowej, ostatni Delegat Rządu RP na Kraj; w latach 1948-1956 więziony przez władze komunistyczne.

1914 - W Podolszycach, obecnie dzielnica Płocka, urodził się Stefan Niedzielak, kapelan Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, współzałożyciel Rodziny Katyńskiej, proboszcz parafii św. Karola Boromeusza na Powązkach; zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w nocy z 20 na 21 stycznia 1989 r., najprawdopodobniej w wyniku morderstwa politycznego.

1918 - W Warszawie założone zostało Gimnazjum im. Stefana Batorego.

1927 - W Poznaniu urodził się Stefan Makne, pilot szybowcowy, samolotowy, balonowy, zdobywca Pucharu Gordona Bennetta.

1939 - Wojska niemieckie bez wypowiedzenia wojny przekroczyły o świcie granice Rzeczypospolitej, rozpoczynając II wojnę światową. Osamotnione w walce Wojsko Polskie nie mogło skutecznie przeciwstawić się agresji Niemiec i sowieckiej inwazji dokonanej 17 września; konsekwencją tej sytuacji stał się IV rozbiór Polski dokonany przez Hitlera i Stalina.

1941 - W Warszawie zmarł prof. Bolesław Miklaszewski, więzień carski, zesłaniec, działacz Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich; w niepodległej Polsce minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, senator; chemik, rektor Wyższej Szkoły Handlowej.

1942 - W nocy z 1 na 2 września sowieckie lotnictwo zbombardowało Warszawę, w wyniku nalotu szczególnie ucierpiała Wola.

1944 - Rozkaz Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego do żołnierzy Armii Krajowej zawierający ostrą krytykę postawy zachodnich aliantów wobec Powstania Warszawskiego i Polski.

1945 - Na Monte Cassino uroczyście otwarto Polski Cmentarz Wojenny.

1948 - W Nowej Wsi koło Piotrkowa Trybunalskiego urodził się Józef Życiński, arcybiskup metropolita lubelski, filozof, teolog, publicysta, wykładowca m.in. Berkeley, Oxfordu oraz katolickich uczelni w USA i Australii; wielki Kanclerz KUL.

1949 - W Warszawie urodził się Mirosław Chojecki, członek KOR i KSS "KOR"; szef Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA (1977-1980), doradca NSZZ "Solidarność"; od 1982 r. wydawał w Paryżu miesięcznik "Kontakt"; szef wytwórni "Video-Kontakt"; przedstawiciel Biura Koordynacyjnego NSZZ "S" w Brukseli; współzałożyciel Nowej Telewizji Warszawa, założyciel Grupy Filmowej "Kontakt"; członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa, w latach 2003-2008 jego prezes, od 2008 r. prezes honorowy.

1950 - W Warszawie rozpoczął obrady I Polski Kongres Pokoju.

1951 - Uruchomiono Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku.

1958 - Premiera filmu "Wolne miasto" w reżyserii Stanisława Różewicza.

1966 - Początek edukacji w systemie ośmioletniej szkoły podstawowej.

1967 - Premiera filmu "Westerplatte" w reżyserii Stanisława Różewicza.

1971 - Premiera filmu "Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni" w reżyserii Mieczysława Waśkowskiego.

1977 - W Los Angeles zmarł Henryk Wars, kompozytor, pianista, dyrygent, pionier jazzu w Polsce; autor muzyki do blisko 50 filmów oraz wielu piosenek, które stały się przebojami, m.in. "Umówiłem się z nią na dziewiątą" i "Miłość ci wszystko wybaczy".

1979 - Powstała Konfederacja Polski Niepodległej.

1979 - W Gdańsku odsłonięto pomnik Obrońców Poczty Polskiej.

1979 - Premiera filmu "Sekret Enigmy" w reżyserii Romana Wionczka.

1980 - Strajkujące zakłady w Gdańsku, Szczecinie i Elblągu podjęły pracę; nadal protestowały kopalnie na Górnym Śląsku.

1980 - Prasa opublikowała teksty porozumień podpisanych przez stronę rządową z Międzyzakładowymi Komitetami Strajkowymi w Szczecinie i Gdańsku.

1981 - Wprowadzono reglamentację mydła i proszków do prania.

1982 - W Warszawie zmarł Władysław Gomułka, działacz komunistyczny; od 1943 r. przywódca PPR; w latach 1944-1949 wicepremier, minister Ziem Odzyskanych (1945-1949); współodpowiedzialny za wprowadzenie terroru w Polsce; w październiku 1956 r. stanął na czele PZPR; odpowiedzialny za brutalne stłumienie studenckich protestów w 1968 r. i antysemicką nagonkę; zwolennik interwencji Układu Warszawskiego w Czechosłowacji; w grudniu 1970 r. podjął decyzję o użyciu broni przeciw protestującym robotnikom; 20 grudnia 1970 r. odsunięty od władzy.

1984 - Premiera filmu "Katastrofa w Gibraltarze" w reżyserii Bohdana Poręby.

1988 - Międzyzakładowy Komitet Strajkowy Stoczni Gdańskiej wezwał do przerwania akcji protestacyjnych.

1989 - W wypadku samochodowym w USA zginął Kazimierz Deyna, jeden z najwybitniejszych polskich piłkarzy; zawodnik ŁKS Łódź, Legii Warszawa, Manchesteru City i San Diego Sockers; w reprezentacji Polski wystąpił 97 razy, strzelił 41 goli; na mistrzostwach świata w RFN w 1974 r. wspólnie z drużyną zajął trzecie miejsce, złoty medalista olimpijski z Monachium w 1972 r. i srebrny z Montrealu w 1976 r.

1989 - Na Florydzie zmarł Tadeusz Sendzimir, inżynier, wynalazca z dziedziny metalurgii, patron huty w Krakowie.

1990 - Powołana została Żandarmeria Wojskowa.

1992 - W Warszawie zamordowany został Piotr Jaroszewicz, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR, premier PRL w latach 1970-1980.

1992 – Zaginął bez śladu dziennikarz śledczy „Gazety Poznańskiej" Jarosław Ziętara.

1998 - Wszedł w życie nowy kodeks karny, znoszący m.in. karę śmierci.

1999 - Weszła w życie reforma systemu edukacji, wprowadzająca m.in. gimnazja.

1999 - W Olsztynie powstał Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.

2001 - Powołano Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet Zielonogórski oraz Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach.

2001 – Na Stadionie Śląskim w Chorzowie reprezentacja Polski pokonała Norwegię 3:0 i awansowała do turnieju finałowego mistrzostw świata 2002.

2005 - W Bydgoszczy powołano Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.

2007 - W Łodzi zmarł Witold Leszczyński, reżyser, scenarzysta, operator filmowy; autor filmów "Żywot Mateusza", "Konopielka", "Siekierezada" i "Requiem".

2019 - W obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej na pl. Piłsudskiego w Warszawie wzięli udział prezydenci i szefowie rządów kilkunastu krajów świata, między innymi prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier, kanclerz Niemiec Angela Merkel, premier Francji Edouard Philippe, prezydenci Chorwacji Czech, Litwy, Słowacji, Ukrainy, Węgier i wiceprezydent USA Mike Pence.

2020 – W Opolu zmarł Jerzy Szczakiel, pierwszy polski indywidualny żużlowy mistrz świata (1973) i drużynowy brązowy medalista mistrzostw świata (1974).

Zobacz także

2024-10-03, godz. 09:00 105 lat temu zmarł Kazimierz Piechowski, żołnierz AK, uciekinier z Auschwitz 105 lat temu, 3 października 1919 roku, urodził się Kazimierz Piechowski, żołnierz Armii Krajowej, po wojnie - inżynier, pracownik Stoczni Gdańskiej. W… » więcej 2024-10-03, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 3 października » więcej 2024-10-02, godz. 15:00 Chodel - upamiętnienie żydowskich mieszkańców W Chodlu odsłonięta zostanie tablica upamiętniająca żydowskich mieszkańców miejscowości, którzy zginęli w akcji Reinhardt. Według danych portalu Wirtualny… » więcej 2024-10-02, godz. 14:45 110 lat temu urodził się Jan Nowak-Jeziorański, legendarny "kurier z Warszawy" 110 lat temu, 2 października 1914 roku, urodził się Jan Nowak-Jeziorański, pisarz, polityk, żołnierz AK, legendarny "kurier z Warszawy", cichociemny. Niekwestionowany… » więcej 2024-10-02, godz. 11:00 80 lat temu upadło Powstanie Warszawskie 80 lat temu, w nocy z 2 na 3 października 1944 roku, po dwóch miesiącach krwawych walk upadło Powstanie Warszawskie. Było największym zrywem niepodległościowym… » więcej 2024-10-02, godz. 09:00 85 lat temu zakończyła się bohaterska obrona Helu 85 lat temu, 2 października 1939 roku, kapitulacją polskiej załogi zakończyła się bohaterska obrona Helu. Od pierwszego dnia wojny (1 września) polski półwysep… » więcej 2024-10-02, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 2 października » więcej 2024-10-01, godz. 12:00 Na Westerplatte odnaleziono szczątki trzech osób Na Westerplatte odnaleziono szczątki kolejnych trzech osób. W toku śledztwa prowadzonego przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu… » więcej 2024-10-01, godz. 11:00 Radzionkowo, uroczystość oznaczenia grobu weterana powstań śląskich Uroczystość oznaczenia grobu weterana powstań śląskich Stanisława Molika znakiem pamięci "Tobie Polsko” odbyła się w Radzionkowie na cmentarzu przy… » więcej 2024-10-01, godz. 10:00 Holandia- flaga wyzwoleńcza Polska-Breda Klub piłkarski NAC Breda przygotował flagę wyzwoleńczą na cześć Pierwszej Dywizji Pancernej generała Maczka. 80. lat temu polscy żołnierze uwolnili Bredę… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »