Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 85 lat temu zmarł Wojciech Korfanty, działacz i…
2024-08-17, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

85 lat temu zmarł Wojciech Korfanty, działacz i polityk, przywódca narodowy Górnego Śląska

Wojciech Korfanty [fot. domena publiczna]
Wojciech Korfanty [fot. domena publiczna]
85 lat temu, 17 sierpnia 1939 roku, zmarł Wojciech Korfanty, polityk i działacz społeczny, przywódca narodowy Górnego Śląska, związany z chrześcijańską demokracją. W 1921 roku stanął na czele III powstania śląskiego. W odrodzonej Polsce pełnił funkcję wicepremiera, był też posłem na Sejm. Jest uważany za jedną z najważniejszych postaci, które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości. Pośmiertnie, w 1997 roku, został odznaczony Orderem Orła Białego.
Pochodził ze śląskiej rodziny, jego ojciec pracował w kopalni. Wykształcony w niemieckich szkołach, gdzie został poddany intensywnej germanizacji, postanowił walczyć o polskość Śląska. Odegrał historyczną rolę podczas III powstania śląskiego, będąc jego przywódcą. Zdaniem wielu historyków, zryw ten został bardzo dobrze rozegrany przez stronę polską, bowiem za cenę niewielkich strat uzyskano duże korzyści polityczne. Trzecie - i ostatnie - powstanie śląskie, trwające od maja do lipca 1921 roku, zakończyło się nowym podziałem Śląska przez Ligę Narodów, znacznie korzystniejszym dla Polski. Otrzymaliśmy jedną trzecią spornego obszaru, na którym znajdowało się ponad 75 procent kopalni węgla i połowa hutnictwa.

Wojciech Korfanty od października do grudnia 1923 roku był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradcą. Ostro zwalczał Józefa Piłsudskiego, zwłaszcza po przewrocie majowym w 1926 roku, po którym przeszedł do opozycji antysanacyjnej. W 1929 roku należał do założycieli Centrolewu - opozycyjnego ugrupowania złożonego z partii centrum i lewicy, które w drodze parlamentarnej usiłowało odebrać Piłsudskiemu władzę. Wszyscy liderzy ugrupowania, w tym Wojciech Korfanty, zostali w 1930 roku aresztowani i osadzeni w twierdzy brzeskiej. Jednak z samego procesu brzeskiego Korfantego wyłączono. Niedługo potem, podobnie jak przywódca ruchu chłopskiego Wincenty Witos, udał się na polityczną emigrację do Czechosłowacji, a później do Francji.

Gdy w kwietniu 1939 roku wrócił do Polski, został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Zmarł 17 sierpnia 1939 roku, miesiąc po zwolnieniu z więzienia. Jego pogrzeb w Katowicach, na który przyszło około pięciu tysięcy osób, przerodził się w patriotyczną manifestację.

W 2019 roku w Warszawie odsłonięto pomnik Wojciecha Korfantego. Znajduje się w symbolicznej Alei Ojców Niepodległości utworzonej w Alejach Ujazdowskich. Stoją tu między innymi monumenty upamiętniające marszałka Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego czy Ignacego Jana Paderewskiego.

Uchwałą Sejmu RP, rok 2023 obchodzono jako Rok Wojciecha Korfantego.

(więcej)

Wojciech, a właściwie Adalbert Korfanty, urodził się 20 kwietnia 1873 roku w osadzie Sadzawka, obecnie Siemianowice Śląskie.

W 1901 roku został przyjęty do Ligi Narodowej, od 1903 roku był posłem do Reichstagu, zasiadał też w pruskim Landtagu, gdzie reprezentował Koło Polskie. Głośne stało się jego wystąpienie w niemieckim parlamencie 25 października 1918 roku, w którym żądał przyłączenia do państwa polskiego wszystkich polskich ziem zaboru pruskiego i Górnego Śląska. Poseł Korfanty mówił: "Mości panowie, nie chcemy ani piędzi ziemi niemieckiej. Żądamy jedynie, w myśl postanowień punktu trzynastego programu Wilsona, własnej, jednej, złożonej z ziem trzech zaborów Polski".

Gdy na Śląsku rozpoczęły się powstania narodowe, Korfanty włączył się w działania, stając na czele trzeciego zrywu. W Sejmie Rzeczpospolitej Polskiej I kadencji był członkiem klubu Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy. W swoich wystąpieniach nawiązywał do tradycji i nauki społecznej Kościoła. Od października do grudnia 1923 roku pełnił między innymi funkcję wicepremiera w gabinecie Wincentego Witosa.

Jako jeden z przywódców Chrześcijańskiej Demokracji po zamachu majowym był represjonowany. Od 1935 roku przebywał na emigracji. W tym czasie został jednym z założycieli Frontu Morges, a później organizatorem i prezesem Stronnictwa Pracy, powstałego z połączenia chadecji i Narodowej Partii Robotniczej.

Do Polski wrócił wiosną 1939, zmarł w sierpniu tego samego roku. W pozostawionym testamencie politycznym do ludu śląskiego apelował, aby walczył o "Polskę wielką, mocarstwową, Polskę katolicką, praworządną i zawsze sprawiedliwą".

Zobacz także

2024-09-23, godz. 09:00 85 lat temu wskutek bombardowań zamilkła rozgłośnia Polskiego Radia - Warszawa II 85 lat temu, 23 września 1939 roku, kilka minut po godzinie 15-tej, po zbombardowaniu przez Niemców elektrowni na warszawskim Powiślu, przerwała emisję stałego… » więcej 2024-09-23, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 23 września » więcej 2024-09-22, godz. 11:00 85 lat temu Lwów skapitulował przed Armią Czerwoną 85 lat temu, 22 września 1939 roku, załoga Lwowa, pod dowództwem generała Władysława Langnera, nie chcąc oddać miasta w ręce Niemców, skapitulowała… » więcej 2024-09-22, godz. 09:00 85. rocznica pierwszej zbiorowej egzekucji na Polakach w Lesie Szpęgawskim 85 lat temu, 22 września 1939 roku, w Lesie Szpęgawskim koło Starogardu Gdańskiego Niemcy zabili 88 pacjentów ze szpitala psychiatrycznego w Kocborowie. Była… » więcej 2024-09-22, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 22 września » więcej 2024-09-21, godz. 11:58 Dziś Międzynarodowy Dzień Pokoju Dziś Międzynarodowy Dzień Pokoju. Pracownicy Polskiej Misji Medycznej podkreślają, że w wyniku konfliktów zbrojnych na przestrzeni lat zginęły miliony… » więcej 2024-09-21, godz. 09:00 82 lata temu Niemcy zakończyli wielką akcję likwidacyjną w warszawskim getcie 2 lata temu, 21 września 1942 roku, Niemcy zakończyli wielką akcję likwidacyjną w warszawskim getcie. Tego dnia z Umschlagplatz - rampy kolejowej przy ulicy… » więcej 2024-09-21, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 21 września » więcej 2024-09-20, godz. 21:30 „Łączka i inne miejsca poszukiwań” – zgłoszenia do projektu do 7 października. Trwa VIII edycja projektu edukacyjnego „Łączka i inne miejsca poszukiwań”. Projekt został przygotowany przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, Centralny… » więcej 2024-09-20, godz. 20:51 Przegląd filmów o księdzu Popiełuszce rozpoczyna obchody 40. rocznicy jego śmierci Przegląd filmowy "Popiełuszko. Kazania na dziś" rozpoczyna obchody 40. rocznicy śmierci kapłana męczennika, kapelana Solidarności. Pokazy filmów o błogosławionym… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »