Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 85 lat temu zmarł Wojciech Korfanty, działacz i…
2024-08-17, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

85 lat temu zmarł Wojciech Korfanty, działacz i polityk, przywódca narodowy Górnego Śląska

Wojciech Korfanty [fot. domena publiczna]
Wojciech Korfanty [fot. domena publiczna]
85 lat temu, 17 sierpnia 1939 roku, zmarł Wojciech Korfanty, polityk i działacz społeczny, przywódca narodowy Górnego Śląska, związany z chrześcijańską demokracją. W 1921 roku stanął na czele III powstania śląskiego. W odrodzonej Polsce pełnił funkcję wicepremiera, był też posłem na Sejm. Jest uważany za jedną z najważniejszych postaci, które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości. Pośmiertnie, w 1997 roku, został odznaczony Orderem Orła Białego.
Pochodził ze śląskiej rodziny, jego ojciec pracował w kopalni. Wykształcony w niemieckich szkołach, gdzie został poddany intensywnej germanizacji, postanowił walczyć o polskość Śląska. Odegrał historyczną rolę podczas III powstania śląskiego, będąc jego przywódcą. Zdaniem wielu historyków, zryw ten został bardzo dobrze rozegrany przez stronę polską, bowiem za cenę niewielkich strat uzyskano duże korzyści polityczne. Trzecie - i ostatnie - powstanie śląskie, trwające od maja do lipca 1921 roku, zakończyło się nowym podziałem Śląska przez Ligę Narodów, znacznie korzystniejszym dla Polski. Otrzymaliśmy jedną trzecią spornego obszaru, na którym znajdowało się ponad 75 procent kopalni węgla i połowa hutnictwa.

Wojciech Korfanty od października do grudnia 1923 roku był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradcą. Ostro zwalczał Józefa Piłsudskiego, zwłaszcza po przewrocie majowym w 1926 roku, po którym przeszedł do opozycji antysanacyjnej. W 1929 roku należał do założycieli Centrolewu - opozycyjnego ugrupowania złożonego z partii centrum i lewicy, które w drodze parlamentarnej usiłowało odebrać Piłsudskiemu władzę. Wszyscy liderzy ugrupowania, w tym Wojciech Korfanty, zostali w 1930 roku aresztowani i osadzeni w twierdzy brzeskiej. Jednak z samego procesu brzeskiego Korfantego wyłączono. Niedługo potem, podobnie jak przywódca ruchu chłopskiego Wincenty Witos, udał się na polityczną emigrację do Czechosłowacji, a później do Francji.

Gdy w kwietniu 1939 roku wrócił do Polski, został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Zmarł 17 sierpnia 1939 roku, miesiąc po zwolnieniu z więzienia. Jego pogrzeb w Katowicach, na który przyszło około pięciu tysięcy osób, przerodził się w patriotyczną manifestację.

W 2019 roku w Warszawie odsłonięto pomnik Wojciecha Korfantego. Znajduje się w symbolicznej Alei Ojców Niepodległości utworzonej w Alejach Ujazdowskich. Stoją tu między innymi monumenty upamiętniające marszałka Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego czy Ignacego Jana Paderewskiego.

Uchwałą Sejmu RP, rok 2023 obchodzono jako Rok Wojciecha Korfantego.

(więcej)

Wojciech, a właściwie Adalbert Korfanty, urodził się 20 kwietnia 1873 roku w osadzie Sadzawka, obecnie Siemianowice Śląskie.

W 1901 roku został przyjęty do Ligi Narodowej, od 1903 roku był posłem do Reichstagu, zasiadał też w pruskim Landtagu, gdzie reprezentował Koło Polskie. Głośne stało się jego wystąpienie w niemieckim parlamencie 25 października 1918 roku, w którym żądał przyłączenia do państwa polskiego wszystkich polskich ziem zaboru pruskiego i Górnego Śląska. Poseł Korfanty mówił: "Mości panowie, nie chcemy ani piędzi ziemi niemieckiej. Żądamy jedynie, w myśl postanowień punktu trzynastego programu Wilsona, własnej, jednej, złożonej z ziem trzech zaborów Polski".

Gdy na Śląsku rozpoczęły się powstania narodowe, Korfanty włączył się w działania, stając na czele trzeciego zrywu. W Sejmie Rzeczpospolitej Polskiej I kadencji był członkiem klubu Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy. W swoich wystąpieniach nawiązywał do tradycji i nauki społecznej Kościoła. Od października do grudnia 1923 roku pełnił między innymi funkcję wicepremiera w gabinecie Wincentego Witosa.

Jako jeden z przywódców Chrześcijańskiej Demokracji po zamachu majowym był represjonowany. Od 1935 roku przebywał na emigracji. W tym czasie został jednym z założycieli Frontu Morges, a później organizatorem i prezesem Stronnictwa Pracy, powstałego z połączenia chadecji i Narodowej Partii Robotniczej.

Do Polski wrócił wiosną 1939, zmarł w sierpniu tego samego roku. W pozostawionym testamencie politycznym do ludu śląskiego apelował, aby walczył o "Polskę wielką, mocarstwową, Polskę katolicką, praworządną i zawsze sprawiedliwą".

Zobacz także

2024-08-25, godz. 09:00 80 lat temu zginął harcmistrz Stanisław Leopold, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol" 80 lat temu, 25 sierpnia 1944 roku, w 25. dniu Powstania Warszawskiego, zginął harcmistrz Stanisław Leopold, pseudonim "Rafał", dowódca 1. kompanii batalionu… » więcej 2024-08-25, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 25 sierpnia » więcej 2024-08-24, godz. 11:00 75 lat temu wszedł w życie Traktat Północnoatlantycki 75 lat temu - 24 sierpnia 1949 roku - wszedł w życie Traktat Północnoatlantycki, zwany też traktatem waszyngtońskim, na mocy którego powstało NATO. Został… » więcej 2024-08-24, godz. 09:00 Ukraina - Dzień Niepodległości i dwa i pół roku od rosyjskiej inwazji Na Ukrainie, ogarniętej wojną, jest dziś (24 sierpnia) obchodzony Dzień Niepodległości, upamiętniający proklamowanie niepodległości od Związku Radzieckiego… » więcej 2024-08-24, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 24 sierpnia » więcej 2024-08-23, godz. 20:22 35. rocznica Bałtyckiego Łańcucha [DŹWIĘK] Dziś 35. rocznica Bałtyckiego Łańcucha. Dwa miliony mieszkańców państw bałtyckich, na trasie z Wilna do Tallina przez Rygę chwyciło się wówczas za… » więcej 2024-08-23, godz. 13:00 35 lat temu mieszkańcy krajów bałtyckich utworzyli Bałtycki Łańcuch żywych rąk W krajach bałtyckich obchodzona jest dziś (23.08) 35. rocznica utworzenia Bałtyckiego Łańcucha złożonego z mieszkańców tych państw. Dwa miliony ludzi… » więcej 2024-08-23, godz. 11:00 80 lat temu zginął Henryk Sławik, organizator pomocy dla Polaków na Węgrzech w czasie II wojny światowej 80 lat temu, 23 sierpnia 1944 roku, w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen został zamordowany Henryk Sławik, dziennikarz, powstaniec… » więcej 2024-08-23, godz. 09:00 85 lat temu III Rzesza i ZSRR podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow 85 lat temu, 23 sierpnia 1939 roku, Rzesza Niemiecka i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich podpisały pakt o nieagresji. Dokument jest nazywany od nazwisk… » więcej 2024-08-23, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 23 sierpnia » więcej
1516171819
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »