Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81 lat temu żołnierze Kedywu AK w akcji 'Góral'…
2024-08-12, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok./w kry

81 lat temu żołnierze Kedywu AK w akcji "Góral" przejęli ponad 100 milionów złotych

Banknot okupacyjny o nominale 500 zł, czyli tzw. góral [fot. wikipedia/domena publiczna]
Banknot okupacyjny o nominale 500 zł, czyli tzw. góral [fot. wikipedia/domena publiczna]
81 lat temu, 12 sierpnia 1943 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej przeprowadzili w centrum Warszawy przy ulicy Senatorskiej akcję "Góral", nazywaną też "akcją na 100 milionów". Polacy przejęli 106 milionów złotych - wówczas około miliona dolarów - z transportującej pieniądze niemieckiej ciężarówki Banku Emisyjnego. Przygotowania do akcji trwały 14 miesięcy, sama operacja - zaledwie 2,5 minuty.
Była to jedna z najlepiej zorganizowanych i przeprowadzonych akcji podziemia w okupowanej Europie. Wzięło w niej udział 50 żołnierzy AK, a tylko dwóch odniosło obrażenia. Zginęło dziewięciu Niemców i trzech pracowników banku, ponadto cztery inne osoby zostały ranne.

Kryptonim akcji pochodził od tzw. górali, czyli potocznego określenia banknotów o nominale 500 złotych emitowanych podczas okupacji w Generalnym Gubernatorstwie. Nazwa ta przewijała się też w jednej ze zwrotek popularnej podczas wojny piosenki: "Siekiera, motyka, piłka, gwóźdź/ Masz górala i mnie puść".

Konspiratorzy z AK zaaranżowali roboty drogowe na ulicy Miodowej, eliminując jeden z wariantów trasy przejazdu konwoju. Około godziny 11-ej na wąską ulicę Senatorską przed niemiecki samochód wtoczono wózek ze skrzynkami owoców i warzyw. Kiedy ciężarówka się zatrzymała, żołnierze Kedywu ostrzelali samochód. Po przejęciu pojazdu z pieniędzmi, w eskorcie dwóch własnych ciężarówek, uprowadzili go do punktu konspiracyjnego w domku ogrodnika przy ulicy Sowińskiego na Woli. Tam worki z pieniędzmi zakopano w szklarni, a dwa dni później przewieziono w skrzynkach z warzywami do punktu na Śliską.

Rozmach, precyzja przygotowania oraz bezbłędne wykonanie akcji "Góral", uczyniły z niej prawdziwą demonstrację świetnej organizacji Polskiego Państwa Podziemnego, jedynego takiego w okupowanej przez Niemców Europie. Kolejne transporty pieniędzy w Warszawie osłaniały niemieckie wozy pancerne, a nawet czołgi.

Profesor Tomasz Strzembosz (zmarł w 2004), autor pracy "Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1945", uznał operację "Góral" za jedną z najlepiej przeprowadzonych akcji zbrojnych ruchu oporu w całej okupowanej Europie.

Do najbardziej znanych akcji Kedywu, oprócz operacji "Góral", należą: akcja pod Arsenałem i odbicie z rąk gestapo Janka Bytnara "Rudego" oraz wykonanie wyroku na znienawidzonym w stolicy generale SS i policji, dowódcy tych formacji w dystrykcie warszawskim Franzu Kutscherze. Ta ostatnia, przeprowadzona 1 lutego 1944 roku, w biały dzień, w centrum Warszawy trwała minutę i czterdzieści sekund.

Zobacz także

2024-10-16, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 16 października » więcej 2024-10-15, godz. 15:00 Wańkowicz niedoczytany i przypominany - wkrótce finał Roku Melchiora Wańkowicza Dni Wańkowiczowskie w Poznaniu, sesja naukowa „Wańkowicz niedoczytany”, nowa książka Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm pt. „Melchior Wańkowicz przypominany”… » więcej 2024-10-15, godz. 14:00 Media o wyroku ws. mordercy Kukuczki: sprawiedliwość po ponad 50 latach Sprawiedliwość została wymierzona po ponad 50 latach - komentują niemieckie media poniedziałkowy wyrok niemieckiego sądu w sprawie zabójstwa Polaka Czesława… » więcej 2024-10-15, godz. 12:15 85 lat temu Niemcy wymordowali około 150 Polaków w lesie bratiańskim 85 lat temu - 15 października 1939 roku - członkowie niemieckiego Selbstschutzu, czyli paramilitarnej formacji złożonej z przedstawicieli niemieckiej mniejszości… » więcej 2024-10-15, godz. 09:00 Konińska Księga Pamięci zostanie przetłumaczona Licząca ponad 700 stron Konińska Księga Pamięci zostanie przetłumaczona na język polski dzięki zbiórce pieniędzy przeprowadzonej wśród mieszkańców… » więcej 2024-10-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 października » więcej 2024-10-14, godz. 16:00 40. rocznica śmierci ks. Jerzego Popiełuszki – działania Instytutu Pamięci Narodowej Wybrane działania Instytutu Pamięci Narodowej w związku z 40. rocznicą śmierci ks. Jerzego Popiełuszki. Instytut Pamięci Narodowej w Opolu 19 października… » więcej 2024-10-14, godz. 15:00 160 lat temu urodził się Stefan Żeromski, pisarz, publicysta i społecznik 160 lat temu, 14 października 1864 roku, urodził się Stefan Żeromski, pisarz okresu Młodej Polski, publicysta, społecznik, działacz niepodległościowy… » więcej 2024-10-14, godz. 11:00 Rozmowa z prof. Szwagrzykiem o M. Dziemieszkiewiczu [DŹWIĘK] Był jednym z najważniejszych dowódców podziemia antykomunistycznego, a w operację przeciwko niemu zaangażowano setki żołnierzy, funkcjonariuszy oraz agentów… » więcej 2024-10-14, godz. 09:00 Książę Rumunii z wizytą w Łambinowicach. "To dla nas miejsce szczególne" Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach odwiedził wyjątkowy gość. Był nim Radu, książę Rumunii. Członek rodziny królewskiej oddał cześć spoczywającym… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »