Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81 lat temu żołnierze Kedywu AK w akcji 'Góral'…
2024-08-12, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok./w kry

81 lat temu żołnierze Kedywu AK w akcji "Góral" przejęli ponad 100 milionów złotych

Banknot okupacyjny o nominale 500 zł, czyli tzw. góral [fot. wikipedia/domena publiczna]
Banknot okupacyjny o nominale 500 zł, czyli tzw. góral [fot. wikipedia/domena publiczna]
81 lat temu, 12 sierpnia 1943 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej przeprowadzili w centrum Warszawy przy ulicy Senatorskiej akcję "Góral", nazywaną też "akcją na 100 milionów". Polacy przejęli 106 milionów złotych - wówczas około miliona dolarów - z transportującej pieniądze niemieckiej ciężarówki Banku Emisyjnego. Przygotowania do akcji trwały 14 miesięcy, sama operacja - zaledwie 2,5 minuty.
Była to jedna z najlepiej zorganizowanych i przeprowadzonych akcji podziemia w okupowanej Europie. Wzięło w niej udział 50 żołnierzy AK, a tylko dwóch odniosło obrażenia. Zginęło dziewięciu Niemców i trzech pracowników banku, ponadto cztery inne osoby zostały ranne.

Kryptonim akcji pochodził od tzw. górali, czyli potocznego określenia banknotów o nominale 500 złotych emitowanych podczas okupacji w Generalnym Gubernatorstwie. Nazwa ta przewijała się też w jednej ze zwrotek popularnej podczas wojny piosenki: "Siekiera, motyka, piłka, gwóźdź/ Masz górala i mnie puść".

Konspiratorzy z AK zaaranżowali roboty drogowe na ulicy Miodowej, eliminując jeden z wariantów trasy przejazdu konwoju. Około godziny 11-ej na wąską ulicę Senatorską przed niemiecki samochód wtoczono wózek ze skrzynkami owoców i warzyw. Kiedy ciężarówka się zatrzymała, żołnierze Kedywu ostrzelali samochód. Po przejęciu pojazdu z pieniędzmi, w eskorcie dwóch własnych ciężarówek, uprowadzili go do punktu konspiracyjnego w domku ogrodnika przy ulicy Sowińskiego na Woli. Tam worki z pieniędzmi zakopano w szklarni, a dwa dni później przewieziono w skrzynkach z warzywami do punktu na Śliską.

Rozmach, precyzja przygotowania oraz bezbłędne wykonanie akcji "Góral", uczyniły z niej prawdziwą demonstrację świetnej organizacji Polskiego Państwa Podziemnego, jedynego takiego w okupowanej przez Niemców Europie. Kolejne transporty pieniędzy w Warszawie osłaniały niemieckie wozy pancerne, a nawet czołgi.

Profesor Tomasz Strzembosz (zmarł w 2004), autor pracy "Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1945", uznał operację "Góral" za jedną z najlepiej przeprowadzonych akcji zbrojnych ruchu oporu w całej okupowanej Europie.

Do najbardziej znanych akcji Kedywu, oprócz operacji "Góral", należą: akcja pod Arsenałem i odbicie z rąk gestapo Janka Bytnara "Rudego" oraz wykonanie wyroku na znienawidzonym w stolicy generale SS i policji, dowódcy tych formacji w dystrykcie warszawskim Franzu Kutscherze. Ta ostatnia, przeprowadzona 1 lutego 1944 roku, w biały dzień, w centrum Warszawy trwała minutę i czterdzieści sekund.

Zobacz także

2024-09-08, godz. 10:00 EDD 2024. Pomnik Historii na Szlaku św. Jakuba w Małujowicach Dzisiaj (08.09) w Sanktuarium św. Jakuba w Małujowicach po uroczystej Mszy św. o godzinie 12:00 zaprezentują się wokaliści oraz chór gminy Skarbimierz Cantate… » więcej 2024-09-08, godz. 09:00 455 lat temu zmarł Mikołaj Rej, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury" 455 lat temu, między 8 września 1569 roku, zmarł Mikołaj Rej z Nagłowic, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury", jeden z pierwszych poetów piszących… » więcej 2024-09-08, godz. 08:00 EDD 2024 - odkrywanie opolskiego odcinka Drogi św. Jakuba Śladami przyrody i historii czyli krótka wyprawa opolskim odcinkiem Drogi św. Jakuba w ramach wydarzeń związanych z obchodami Europejskich Dni Dziedzictw… » więcej 2024-09-08, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 8 września » więcej 2024-09-07, godz. 21:40 32. Europejskie Dni Dziedzictwa. Jak co roku będzie można bezpłatnie zwiedzić najciekawsze zabytki oraz wziąć udział w warsztatach, prelekcjach, spacerach i pokazach. Rozpoczynają się… » więcej 2024-09-07, godz. 11:00 85 lat temu rozpoczęła się bitwa pod Wizną nazywana polskimi Termopilami 85 lat temu, 7 września 1939 roku rozpoczęła się bitwa pod Wizną nazywana polskimi Termopilami. Przez cztery dni - do 10 września - 720 żołnierzy polskich… » więcej 2024-09-07, godz. 09:00 85 lat temu po bohaterskiej obronie skapitulowała załoga Westerplatte 85 lat temu, 7 września 1939 roku, po bohaterskiej obronie, przed przeważającymi siłami niemieckimi, skapitulowała załoga Westerplatte. Wojskowej Składnicy… » więcej 2024-09-07, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 7 września » więcej 2024-09-06, godz. 16:00 IPN zachęca do włączenia się w projekt „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-… Informacje o ponad 5 i pół milionach ofiar i osobach represjonowanych podczas niemieckiej okupacji zawiera opracowywana przez IPN elektroniczna baza straty.pl… » więcej 2024-09-06, godz. 11:00 Raport z oblężonej Warszawy Jednym z najważniejszych epizodów kampanii wrześniowej była obrona Warszawy. Oblężenie trwało przez dwadzieścia dni. W tym czasie na antenie Polskiego… » więcej
1617181920
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »