Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 135. rocznica urodzin Kazimiery Iłłakowiczówny…
2024-08-06, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/J.Leszczyńska/dok.

Mija 135. rocznica urodzin Kazimiery Iłłakowiczówny, poetki i sekretarza marszałka Piłsudskiego

Kazimiera Iłłakowiczówna. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Kazimiera Iłłakowiczówna. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
135 lat temu, 6 sierpnia 1889 roku, urodziła się Kazimiera Iłłakowiczówna, poetka, autorka utworów dramatycznych i przekładów literackich. Nazywana "Iłłą", należała do najwybitniejszych postaci życia literackiego w dwudziestoleciu międzywojennym. Angażowała się też w sprawy kraju, przez dziewięć lat pełniąc funkcję osobistego sekretarza marszałka Józefa Piłsudskiego. Zmarła w 1983 roku.
Choć towarzysko była związana z grupą "Skamander", jej twórczość miała odrębny i niepowtarzalny charakter. Pisała wiersze metafizyczne, łącząc w nich liryzm i nastrojowość z akcentami ironii i humoru. Była uważana za mistrzynię wiersza tonicznego. Wydała kilkanaście tomów wierszy w tym: "Lekkomyślne serce", "Rymy dziecięce", "Obrazy imion wróżebne", a także zbiór wierszy religijnych "Ta jedna nić".

Kazimiera Iłłakowiczówna pisała również utwory prozatorskie, także dla dzieci i młodzieży. "Bajeczne opowieści o królewiczu La-Fi-Czaniu, o żołnierzu Soju i o dziewczynce Kio", do których okładkę zaprojektował Stanisław Ignacy Witkiewicz, skierowała do dorosłego odbiorcy. Opublikowała dramaty - "Ziemia rozdarta", "Rzeczy sceniczne", a także wspomnienia "Niewczesne wynurzenia". "Iłłę" opisywano jako osobę niezależną w myśleniu i działaniu, ekscentryczną o silnej osobowości.

Jej twórczość jest do dziś ceniona. W ubiegłym (2023) roku włoskie wydawnictwo Joker we współpracy z polskim Instytutem Książki opublikowało wybór wierszy poetki zatytułowany "Come sabbia docile ai venti" w przekładzie Paolo Statutiego.

Kazimiera Iłłakowiczówna łączyła pracę twórczą ze służbą Polsce. Pracowała w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, pełniła też funkcję sekretarza Józefa Piłsudskiego w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Po jego śmierci odbyła tournée po Europie z wykładem o marszałku. Wydała też tom "Ścieżka obok drogi", zawierający gawędy o polityku. W drugiej połowie lat 40. XX wieku zamieszkała w Poznaniu. Po dramatycznych wydarzeniach Czerwca 1956 roku, kiedy podczas starć strajkujących robotników z milicją zginęło blisko 60 osób, a ponad 650 zostało rannych, napisała wiersz "Rozstrzelano moje serce w Poznaniu".

Zajmowała się też przekładami, między innymi utworów Johanna Wolfganga Goethego, Lwa Tołstoja, Andre Adyego i Emily Dickinson. Władała biegle sześcioma językami, między innymi rumuńskim i węgierskim.

(więcej)

Nie ma pewności co do daty urodzin Kazimiery Iłłakowiczówny. Ona sama wskazywała orientacyjnie rok 1892, różne źródła podają też lata: 1888, 1889 i 1898 (data z nagrobka). Najpewniejsza jednak wydaje się data 6 sierpnia 1889 roku wskazana w dokumentach, do których dotarła biografka poetki Joanna Kuciel-Frydryszak.

Urodzona w Wilnie, Iłłakowiczówna pobierała nauki w Warszawie, Genewie, Oksfordzie, a następnie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zadebiutowała, mając 17 lat, wierszem "Jabłonie" w "Tygodniku Ilustrowanym", a w 1911 roku ukazał się jej pierwszy zbiór poezji "Ikarowe loty".

W latach 1915-1917 służyła jako sanitariuszka w armii rosyjskiej, a następnie pracowała w polskim MSZ. Była pierwszą kobietą w polskiej służbie dyplomatycznej w randze radcy ministerstwa. To ona tłumaczyła słynną depeszę z 16 listopada 1918 roku obwieszczającą powstanie Państwa Polskiego. Od 1926 do 1935 roku w Ministerstwie Spraw Wojskowych pełniła funkcję sekretarza Józefa Piłsudskiego. Do jej zadań należała korespondencja. W ciągu dziewięciu lat pracy odpisała na ponad 250 tysięcy listów służbowych, które przyszły do marszałka i jego żony. W przeciwieństwie do wielu kolegów-pisarzy pracę urzędniczą uważała za zaszczyt.

Kazimiera Iłłakowiczówna za twórczość została uhonorowana Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, w 1934 roku Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i rok później Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury.

Lata II wojny światowej spędziła w Rumunii. W 1947 roku wróciła do kraju i zamieszkała w Poznaniu. W ostatnich latach życia, po nieudanej operacji katarakty, straciła wzrok. W 1981 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarła 16 lutego 1983 roku w Poznaniu. Została pochowana na warszawskich Powązkach. Rok później poznańskie mieszkanie poetki przy ulicy Gajowej 4 zostało przekształcone w muzeum. Od 1983 roku przyznawana jest nagroda jej imienia za najlepszy debiut poetycki roku.

Zobacz także

2024-10-14, godz. 15:00 160 lat temu urodził się Stefan Żeromski, pisarz, publicysta i społecznik 160 lat temu, 14 października 1864 roku, urodził się Stefan Żeromski, pisarz okresu Młodej Polski, publicysta, społecznik, działacz niepodległościowy… » więcej 2024-10-14, godz. 11:00 Rozmowa z prof. Szwagrzykiem o M. Dziemieszkiewiczu [DŹWIĘK] Był jednym z najważniejszych dowódców podziemia antykomunistycznego, a w operację przeciwko niemu zaangażowano setki żołnierzy, funkcjonariuszy oraz agentów… » więcej 2024-10-14, godz. 09:00 Książę Rumunii z wizytą w Łambinowicach. "To dla nas miejsce szczególne" Stary Cmentarz Jeniecki w Łambinowicach odwiedził wyjątkowy gość. Był nim Radu, książę Rumunii. Członek rodziny królewskiej oddał cześć spoczywającym… » więcej 2024-10-14, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 14 października » więcej 2024-10-13, godz. 12:58 140 lat temu ustanowiono południk zerowy w Greenwich 140 lat temu, 13 października 1884, ustanowiono południk zerowy w Greenwich pod Londynem. Obecnie jest to linia historyczna, ponieważ 100 lat po wyznaczaniu… » więcej 2024-10-13, godz. 13:00 95 lat temu urodziła się por. Teresa Stanek, ps. "Mitsuko", żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej 95 lat temu, 13 października 1929 roku, urodziła się porucznik Teresa Stanek, pseudonim "Mitsuko", żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, prezes Zarządu… » więcej 2024-10-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 października » więcej 2024-10-12, godz. 11:00 81. rocznica bitwy pod Lenino To było jedno z najbardziej krwawych starć podczas II wojny światowej. 81 lat temu, 12 października 1943 roku, rozpoczęła się dwudniowa bitwa pod Lenino… » więcej 2024-10-12, godz. 09:00 104. rocznica podpisania zawieszenia broni w wojnie polsko-bolszewickiej 104 lata temu - 12 października 1920 roku - w Rydze podpisano zawieszenie broni w trwającej niemal dwa lata wojnie polsko-bolszewickiej, której przełomowym… » więcej 2024-10-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 października » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »