Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Niemcy zamordowali 40 osób w klasztorze…
2024-08-02, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/E.Porycka/dok.

80 lat temu Niemcy zamordowali 40 osób w klasztorze jezuitów przy Rakowieckiej

Masakra w klasztorze jezuitów. Miejsce zbrodni. Zdjęcie z 1945
Masakra w klasztorze jezuitów. Miejsce zbrodni. Zdjęcie z 1945
80 lat temu, 2 sierpnia 1944 roku, w drugim dniu Powstania Warszawskiego, w klasztorze jezuitów przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie Niemcy zamordowali 40 osób. Wśród ofiar było 8 księży, 8 braci zakonnych i ponad 20 osób świeckich - gości Domu Pisarzy Towarzystwa Jezusowego przy Rakowieckiej oraz ludzi, którzy schronili się w klasztorze po nasileniu walk. Ocalało 14 osób, leżących pod ciałami zabitych. Była to jedna z pierwszych masowych egzekucji podczas Powstania Warszawskiego.
Po wybuchu powstania, już pierwszego dnia cała Rakowiecka stała się terenem walk. Żołnierze z Obwodu Mokotów Armii Krajowej atakowali pozycje niemieckie od Pola Mokotowskiego do krańca arterii, gdzie mieściły się budynki koszar SS. W odwecie, oddziały SS i artyleria przeciwlotnicza ostrzeliwały ulicę Rakowiecką i budynki, gdzie mogli ukryć się powstańcy. Przechodnie, których wybuch powstania zastał w pobliżu klasztoru jezuitów, schronili się tam, nie mogąc wrócić do domów. Wieczorem 1 sierpnia na terenie klasztoru przebywało około 50 osób, wśród nich kobiety i 10-letni ministrant.

2 sierpnia do klasztoru wtargnął 20-osobowy oddział SS. Niemcy oskarżyli mieszkańców klasztoru, że stąd strzelano, i zaczęli przeszukania. Najpierw wyciągnęli z budynku i zastrzelili na Polu Mokotowskim przełożonego jezuitów - księdza Edwarda Kosibowicza, potem zgromadzili w jednym z pomieszczeń pozostałe osoby przebywające w klasztorze. SS-mani rozpoczęli egzekucję strzałami z karabinu maszynowego, wrzucili do pomieszczenia granaty, później dobijali rannych. W sumie zabili 40 osób.

Na Mokotowie 2 sierpnia Niemcy dopuścili się wielu masowych zbrodni. Żołnierze SS wymordowali około 600 osadzonych w więzieniu przy Rakowieckiej. Około 200-300 więźniom, świadkom zbiorowych egzekucji udało się pokonać strażników i uciec do miejsc kontrolowanych przez powstańców. Po kilkadziesiąt osób zostało wymordowanych w domach przy ulicach Rakowieckiej i Kazimierzowskiej. Kilkaset innych osób Niemcy przepędzili do Fortu Mokotów, po drodze mordując mieszkańców okolicznych ulic. Palili domy i masowo dopuszczali się zabójstw i gwałtów na ludności cywilnej.

W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego, między 5 a 7 sierpnia, Niemcy wymordowali na Woli od 30 do 65 tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci. Ludzie ginęli na Ochocie, Starówce i w Śródmieściu. Dokładna liczba ofiar pozostaje nieznana. Historycy szacują, że podczas 63 dni Powstania Warszawskiego zginęło od 150 do 180 tysięcy mieszkańców Warszawy.

(więcej)

Po opuszczeniu przez Niemców klasztoru na Rakowieckiej 2 sierpnia, 14-tu osobom udało się wydostać spod ciał zabitych. Pięcioro ocalałych - czterech zakonników i kobieta - schroniło się w kuchni, pozostałych 9 osób schowało się w kotłowni. Niedługo po egzekucji Niemcy wrócili, oblali benzyną i podpalili salę, w której mordowali ludzi, ogień podłożyli także w innych miejscach klasztoru.

Zakonnicy i kobieta przebywający w kuchni klasztornej zdecydowali się na ucieczkę, która się powiodła. Ludzie ukrywający się w kotłowni pozostali na miejscu aż do 5 sierpnia. Wtedy to z klasztoru wyprowadziły ich sanitariuszki, z którymi przedostali się do rejonów zajętych przez siły powstańcze. Wiadomość o popełnieniu przez Niemców zbrodni w klasztorze przy Rakowieckiej szybko rozeszła się wśród mieszkańców Mokotowa.

Po pewnym czasie informacja dotarła też do więźniów przetrzymywanych w budynkach koszar SS, Stauferkaserne przy Rakowieckiej. Jeden z aresztantów, zakonnik Bruno Pawelczyk, podczas prac więziennych dostał się do oddziału sanitarnego, który miał zająć się pochówkiem zabitych. Przekonał innych członków grupy, żeby ciała pozostawić na miejscu zbrodni, a salę zamurować. Ta decyzja ułatwiła później badania oraz identyfikację zabitych.

Po wojnie otworzono miejsce kaźni w klasztorze. Zidentyfikowano 32 osoby spośród 40. Wszystkich pomordowanych złożono do czterech zbiorowych trumien, które umieszczono pod posadzką miejsca zbrodni. Pochowano tam także ekshumowane ciało zabitego na Polu Mokotowskim księdza Edwarda Kosibowicza oraz poległego na Nowym Mieście ojca Leonarda Hrynaszkiewicza. W dawnym miejscu kaźni powstała Kaplica Męczenników, którą odwiedzają przychodzący do sanktuarium św. Andrzeja Boboli.

Bestialskie traktowanie ludności polskiej przez okupanta nasiliło się po przekazaniu dowódcom niemieckim rozkazu Adolfa Hitlera, który nakazał zniszczenie Warszawy, oraz rozkazu Heinricha Himmlera, który już 1 sierpnia telefonicznie polecił dowódcom zabijanie wszystkich, według uznania. Oddziały niemieckie masowo mordowały uznanych za potencjalnie zdolnych do walki przeciw III Rzeszy. Rozkaz o eksterminacji ludności cywilnej został cofnięty 12 sierpnia, nadal jednak dochodziło do zbrodni.

Zobacz także

2024-08-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 sierpnia » więcej 2024-08-10, godz. 11:00 Opaski powstańcze przekazane do Muzeum Powstania Warszawskiego Oryginalne powstańcze opaski trafiły do Muzeum Powstania Warszawskiego. Należały do Juliusza Lecha Zbyszyńskiego pseudonim Zbyszek oraz Jadwigi Ireny Zbyszyńskiej-Grzybowskiej… » więcej 2024-08-10, godz. 09:00 103 lata temu urodził się Bohdan Tomaszewski, wybitny dziennikarz sportowy i publicysta 103 lata temu, 10 sierpnia 1921 roku, urodził się Bohdan Tomaszewski, wybitny dziennikarz i komentator sportowy, publicysta, autor książek i scenariuszy filmowych… » więcej 2024-08-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 sierpnia » więcej 2024-08-09, godz. 15:00 Major Jakub Tomaszewski „Tomek” o akcji powstańczej odbicia niemieckiego pociągu na Woli Na warszawskiej Woli przy Cmentarzu Powązkowskim upamiętniono żołnierzy Kompanii „Maciek” Batalionu „Zośka” poległych 80 lat temu podczas nieudanego… » więcej 2024-08-09, godz. 13:00 79. rocznica zrzucenia bomby atomowej na Nagasaki 79 lat temu, 9 sierpnia 1945 roku, Amerykanie zrzucili bombę atomową na Nagasaki, trzy dni po ataku jądrowym na Hiroszimę. Były to jedyne w historii przypadki… » więcej 2024-08-09, godz. 11:00 160 lat temu urodził się Roman Dmowski, polityk i publicysta 160 lat temu, 9 sierpnia 1864 roku, urodził się Roman Dmowski, jeden z "ojców" niepodległości Polski, zaliczany do grona najwybitniejszych, a zarazem najbardziej… » więcej 2024-08-09, godz. 09:00 Przed gmachem MHP pojawi się wystawa poświęcona bohaterom powstania styczniowego Przed gmachem Muzeum Historii Polski na warszawskiej Cytadeli pojawi się wystawa poświęcona bohaterom powstania styczniowego - "Powstali 1863-64". Plenerowa… » więcej 2024-08-09, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 9 sierpnia » więcej 2024-08-08, godz. 15:00 Wystawa "Powstańcy Warszawscy odbudowali Warszawę" Sylwetki 60 architektów, budowniczych i plastyków przedstawia wystawa "Powstańcy Warszawscy odbudowali Warszawę". Jej autor, prezes Stowarzyszenia Pamięci… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »