Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu…
2024-07-08, 15:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok./w md/

44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku

Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
44 lata temu, 8 lipca 1980 roku, wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. Bezpośrednią przyczyną protestu była wprowadzona od 1 lipca podwyżka cen żywności. Rząd zmienił ceny niejawnie, nie ogłaszając tego oficjalnie w obawie przed reakcją społeczeństwa, jednak zmiana była wyraźna w sklepach i w zakładowych stołówkach. Robotnicy byli też niezadowoleni z warunków pracy i z uprzywilejowania niektórych grup społecznych.
Strajk w WSK Świdnik zapoczątkował na Lubelszczyźnie falę protestów, która do 25 lipca objęła 150 zakładów pracy i przeszła do historii jako "Lubelski Lipiec". Ważnym elementem protestu w Świdniku były wiece załogi, która zbierała się przed budynkiem dyrekcji, w oczekiwaniu na rozmowy i spełnienie postulatów, zamiast biernego posłuszeństwa, z jakim mieli wcześniej do czynienia PRL-owscy dygnitarze. Za symbol nadchodzących zmian można uznać śpiewanie pod murami socjalistycznego zakładu pracy pieśni "Boże, coś Polskę", ze słowami: "ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie".

Strajk w Świdniku zakończył się 11 lipca podpisaniem pierwszego w dziejach PRL pisemnego porozumienia z protestującymi robotnikami. Robotnicy ze Świdnika przełamali barierę strachu. Ich strajk stał się fundamentem "Polskiego Sierpnia", kiedy to robotnicze protesty ogarnęły cały kraj i zapoczątkowały erę Solidarności oraz późniejszy upadek systemu komunistycznego w Polsce.

Strajki w 1980 roku trwały od pierwszych dni lipca. Protesty zorganizowano między innymi w WSK Mielec, w poznańskim Pomecie, w podwarszawskim Ursusie, sanockim Autosanie i tarnowskiej fabryce Ponar. Dołączali do nich pracownicy kolejnych zakładów z całej Polski, między innymi z Ostrowa Wielkopolskiego, Rzeszowa, Tczewa, Dąbrowy Górniczej, a później także ze Świdnika, Lublina i Żyrardowa. W sumie w lipcowych protestach uczestniczyło 80 tysięcy ludzi w blisko 180 zakładach pracy w całym kraju. W wielu przedsiębiorstwach, po rozmowach robotników z kierownictwem, doszło do porozumienia. Protestującym obiecano podwyżki i poprawę zaopatrzenia zakładowych stołówek i bufetów. Rząd nie wycofał się jednak z podwyżek cen żywności.

W połowie sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej zorganizowali protest działacze Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. 14 sierpnia, w obronie Anny Walentynowicz, dyscyplinarnie zwolnionej z pracy za niezależną działalność związkową, zastrajkowało kilka wydziałów. Do postulatów ekonomicznych doszły żądania polityczne, w nocy z 16 na 17 sierpnia powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Lech Wałęsa. Zawarte pod koniec sierpnia Porozumienia Sierpniowe zakończyły dwumiesięczną falę protestów w całej Polsce. Strajki lata 1980 i podpisane porozumienia zapoczątkowały proces upadku komunizmu, do którego doszło w 1989 roku.

(więcej)

O podwyżce cen mięs i wędlin z 1 lipca 1980 roku, nazwanej przez władze "komercjalizacją", nie poinformowano w mediach. Władze wprowadziły nowe ceny, świadomie wybierając początek sezonu urlopowego. Pierwsze omówienie wzrostu cen pojawiło się już po rozpoczęciu pierwszych strajków, 2 lipca, w głównym wydaniu "Dziennika Telewizyjnego" - ówczesnego programu informacyjnego, podporządkowanego komunistycznej propagandzie. Następnego dnia - 3 lipca - o podwyżkach napisała reżimowa prasa. 2 lipca wycofano podwyżki w stołówkach zakładowych i obiecano robotnikom tzw. dodatek drożyźniany, nie załagodziło to jednak sytuacji w kraju.

8 lipca protesty rozpoczęły się w Świdniku i Lublinie. W następnych dniach do strajkujących dołączyli pracownicy kolejnych lubelskich zakładów pracy. Masowe protesty na Lubelszczyźnie o kilka tygodni wyprzedziły zryw Sierpnia na Wybrzeżu. W sierpniu protesty rozprzestrzeniły się na cały kraj. 14 sierpnia strajk rozpoczęła Stocznia Gdańska, w której poza postulatami gospodarczymi, wysunięto również żądania o charakterze politycznym. Sformułowano 21 postulatów dotyczących między innymi zgody na powołanie niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych, zagwarantowania prawa do strajku, uwolnienia więźniów politycznych.

Rząd uzgodnił z protestującymi treść umowy, która - zawarta 31 sierpnia w Gdańsku - przeszła do historii jako Porozumienia Sierpniowe. Władze zgodziły się między innymi na rejestrację Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", uwolnienie więźniów politycznych, postawienie pomnika ofiar Grudnia 1970 roku i przeprowadzenie reform gospodarczych. W niedługim czasie Solidarność przerodziła się w wielki ruch społeczny, liczący niemal 10 milionów Polaków.

Zobacz także

2024-09-17, godz. 13:00 80 lat temu rozpoczęła się operacja Market Garden 80 lat temu, 17 września 1944 roku, rozpoczęła się operacja Market Garden przeprowadzona przez aliantów pod Arnhem w Holandii z udziałem polskich żołnierzy… » więcej 2024-09-17, godz. 12:00 85 lat temu utworzono konspiracyjną Tajną Organizację Wojskową 85 lat temu, 17 września 1939 roku, w dniu napaści Związku Sowieckiego na Polskę, w Stanisławowie utworzono Tajną Organizację Wojskową. Była to konspiracyjna… » więcej 2024-09-17, godz. 11:00 Dziś przypada Dzień Sybiraka 17 września - w rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku - przypada Dzień Sybiraka. Został ustanowiony przez Sejm w 2013 roku, by oddać hołd wszystkim… » więcej 2024-09-17, godz. 10:00 85 lat temu doszło do napaści sowieckiej na Polskę 85 lat temu, 17 września 1939 roku, doszło do napaści sowieckiej na Polskę. Na wschodnie tereny naszego kraju wkroczyła Armia Czerwona. Tym samym zrealizowała… » więcej 2024-09-17, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 17 września » więcej 2024-09-16, godz. 13:00 Wystawa portretów Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Jadwiga Wolf, Tadeusz Stankiewicz, Leszek Mikołajkow - Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, którzy już odeszli. Między innymi portrety tych osób uwiecznili… » więcej 2024-09-16, godz. 11:00 Trzeci odcinek podcastu Polskiego Radia "A więc wojna!" W internecie dostępny jest już najnowszy odcinek podcastu "A więc wojna! Wrzesień 1939 roku w archiwach Polskiego Radia". W trzecim odcinku autorzy dzięki… » więcej 2024-09-16, godz. 09:00 90 lat temu Polacy wygrali zawody lotnicze Challenge 1934 90 lat temu, 16 września 1934 roku, pilot Jerzy Bajan i mechanik Gustaw Pokrzywka wygrali odbywające się w Warszawie międzynarodowe zawody lotnicze Challenge… » więcej 2024-09-16, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 16 września » więcej 2024-09-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 września » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »