Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu…
2024-07-08, 15:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok./w md/

44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku

Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
44 lata temu, 8 lipca 1980 roku, wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. Bezpośrednią przyczyną protestu była wprowadzona od 1 lipca podwyżka cen żywności. Rząd zmienił ceny niejawnie, nie ogłaszając tego oficjalnie w obawie przed reakcją społeczeństwa, jednak zmiana była wyraźna w sklepach i w zakładowych stołówkach. Robotnicy byli też niezadowoleni z warunków pracy i z uprzywilejowania niektórych grup społecznych.
Strajk w WSK Świdnik zapoczątkował na Lubelszczyźnie falę protestów, która do 25 lipca objęła 150 zakładów pracy i przeszła do historii jako "Lubelski Lipiec". Ważnym elementem protestu w Świdniku były wiece załogi, która zbierała się przed budynkiem dyrekcji, w oczekiwaniu na rozmowy i spełnienie postulatów, zamiast biernego posłuszeństwa, z jakim mieli wcześniej do czynienia PRL-owscy dygnitarze. Za symbol nadchodzących zmian można uznać śpiewanie pod murami socjalistycznego zakładu pracy pieśni "Boże, coś Polskę", ze słowami: "ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie".

Strajk w Świdniku zakończył się 11 lipca podpisaniem pierwszego w dziejach PRL pisemnego porozumienia z protestującymi robotnikami. Robotnicy ze Świdnika przełamali barierę strachu. Ich strajk stał się fundamentem "Polskiego Sierpnia", kiedy to robotnicze protesty ogarnęły cały kraj i zapoczątkowały erę Solidarności oraz późniejszy upadek systemu komunistycznego w Polsce.

Strajki w 1980 roku trwały od pierwszych dni lipca. Protesty zorganizowano między innymi w WSK Mielec, w poznańskim Pomecie, w podwarszawskim Ursusie, sanockim Autosanie i tarnowskiej fabryce Ponar. Dołączali do nich pracownicy kolejnych zakładów z całej Polski, między innymi z Ostrowa Wielkopolskiego, Rzeszowa, Tczewa, Dąbrowy Górniczej, a później także ze Świdnika, Lublina i Żyrardowa. W sumie w lipcowych protestach uczestniczyło 80 tysięcy ludzi w blisko 180 zakładach pracy w całym kraju. W wielu przedsiębiorstwach, po rozmowach robotników z kierownictwem, doszło do porozumienia. Protestującym obiecano podwyżki i poprawę zaopatrzenia zakładowych stołówek i bufetów. Rząd nie wycofał się jednak z podwyżek cen żywności.

W połowie sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej zorganizowali protest działacze Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. 14 sierpnia, w obronie Anny Walentynowicz, dyscyplinarnie zwolnionej z pracy za niezależną działalność związkową, zastrajkowało kilka wydziałów. Do postulatów ekonomicznych doszły żądania polityczne, w nocy z 16 na 17 sierpnia powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Lech Wałęsa. Zawarte pod koniec sierpnia Porozumienia Sierpniowe zakończyły dwumiesięczną falę protestów w całej Polsce. Strajki lata 1980 i podpisane porozumienia zapoczątkowały proces upadku komunizmu, do którego doszło w 1989 roku.

(więcej)

O podwyżce cen mięs i wędlin z 1 lipca 1980 roku, nazwanej przez władze "komercjalizacją", nie poinformowano w mediach. Władze wprowadziły nowe ceny, świadomie wybierając początek sezonu urlopowego. Pierwsze omówienie wzrostu cen pojawiło się już po rozpoczęciu pierwszych strajków, 2 lipca, w głównym wydaniu "Dziennika Telewizyjnego" - ówczesnego programu informacyjnego, podporządkowanego komunistycznej propagandzie. Następnego dnia - 3 lipca - o podwyżkach napisała reżimowa prasa. 2 lipca wycofano podwyżki w stołówkach zakładowych i obiecano robotnikom tzw. dodatek drożyźniany, nie załagodziło to jednak sytuacji w kraju.

8 lipca protesty rozpoczęły się w Świdniku i Lublinie. W następnych dniach do strajkujących dołączyli pracownicy kolejnych lubelskich zakładów pracy. Masowe protesty na Lubelszczyźnie o kilka tygodni wyprzedziły zryw Sierpnia na Wybrzeżu. W sierpniu protesty rozprzestrzeniły się na cały kraj. 14 sierpnia strajk rozpoczęła Stocznia Gdańska, w której poza postulatami gospodarczymi, wysunięto również żądania o charakterze politycznym. Sformułowano 21 postulatów dotyczących między innymi zgody na powołanie niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych, zagwarantowania prawa do strajku, uwolnienia więźniów politycznych.

Rząd uzgodnił z protestującymi treść umowy, która - zawarta 31 sierpnia w Gdańsku - przeszła do historii jako Porozumienia Sierpniowe. Władze zgodziły się między innymi na rejestrację Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", uwolnienie więźniów politycznych, postawienie pomnika ofiar Grudnia 1970 roku i przeprowadzenie reform gospodarczych. W niedługim czasie Solidarność przerodziła się w wielki ruch społeczny, liczący niemal 10 milionów Polaków.

Zobacz także

2024-09-02, godz. 10:00 Dzisiaj spotkanie "Jan Łangowski 1904-1953. Arystokrata ducha". Prof. Antoni Maziarz historyk, dydaktyk historii, badacz dziejów Śląska XX w., wygłosi wykład zatytułowany "Jan Łangowski 1904-1953. Arystokrata ducha"… » więcej 2024-09-02, godz. 09:00 85 lat temu rozpoczął funkcjonowanie obóz koncentracyjny Stutthof 85 lat temu, 2 września 1939 roku, do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof (Sztutowo) na Pomorzu przybył pierwszy transport więźniów… » więcej 2024-09-02, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 2 września » więcej 2024-09-01, godz. 12:00 81 lat temu został utworzony batalion Szarych Szeregów "Zośka" 81 lat temu, 1 września 1943 roku, został utworzony harcerski batalion "Zośka", jeden z najsłynniejszych oddziałów walczących w Powstaniu Warszawskim. Powstał… » więcej 2024-09-01, godz. 11:00 II wojna światowa - Polskie Radio 1 września mija 85 lat od napaści Niemiec na Polskę. Od pierwszych godzin po wybuchu II wojny światowej Polskie Radio było kluczowym środkiem masowego przekazu… » więcej 2024-09-01, godz. 10:00 II wojna światowa - obrona Helu Mijają 85 lat od wybuchu II wojny światowej. Największy konflikt w dziejach świata rozpoczął się 1 września 1939 roku napaścią III Rzeszy na Polskę… » więcej 2024-09-01, godz. 04:40 II wojna światowa - bombardowanie Wielunia 85 lat temu, 1 września 1939 roku, o godzinie 4.40 niemieckie lotnictwo rozpoczęło bombardowanie Wielunia, miasta położonego w pobliżu granicy z Trzecią… » więcej 2024-09-01, godz. 04:35 II wojna światowa - bombardowanie Tczewa Mija 85. rocznica wybuchu II wojny światowej, największego konfliktu zbrojnego w historii ludzkości. Rozpoczęła się 1 września 1939 roku napaścią Niemiec… » więcej 2024-09-01, godz. 04:30 II wojna światowa - obrona Poczty Polskiej 85 lat temu, 1 września 1939 roku, nad ranem, Niemcy zaatakowali Pocztę Polską w Gdańsku. Był to jeden z pierwszych zbrojnych epizodów II wojny światowej… » więcej 2024-09-01, godz. 04:00 85 lata temu wybuchła II wojna światowa 85 lat temu, 1 września 1939 roku, wybuchła II wojna światowa, najbardziej niszczycielski i krwawy konflikt w dziejach ludzkości, wojna totalna, która zmieniła… » więcej
3031323334
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »