Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu…
2024-07-08, 15:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok./w md/

44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku

Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
Lubelski Lipiec 8. Krzyż oraz pamiątkowa tablica obok LZNS. Droga Męczenników Majdanka. [fot Alians PL/wikipedia/domena publiczna]
44 lata temu, 8 lipca 1980 roku, wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. Bezpośrednią przyczyną protestu była wprowadzona od 1 lipca podwyżka cen żywności. Rząd zmienił ceny niejawnie, nie ogłaszając tego oficjalnie w obawie przed reakcją społeczeństwa, jednak zmiana była wyraźna w sklepach i w zakładowych stołówkach. Robotnicy byli też niezadowoleni z warunków pracy i z uprzywilejowania niektórych grup społecznych.
Strajk w WSK Świdnik zapoczątkował na Lubelszczyźnie falę protestów, która do 25 lipca objęła 150 zakładów pracy i przeszła do historii jako "Lubelski Lipiec". Ważnym elementem protestu w Świdniku były wiece załogi, która zbierała się przed budynkiem dyrekcji, w oczekiwaniu na rozmowy i spełnienie postulatów, zamiast biernego posłuszeństwa, z jakim mieli wcześniej do czynienia PRL-owscy dygnitarze. Za symbol nadchodzących zmian można uznać śpiewanie pod murami socjalistycznego zakładu pracy pieśni "Boże, coś Polskę", ze słowami: "ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie".

Strajk w Świdniku zakończył się 11 lipca podpisaniem pierwszego w dziejach PRL pisemnego porozumienia z protestującymi robotnikami. Robotnicy ze Świdnika przełamali barierę strachu. Ich strajk stał się fundamentem "Polskiego Sierpnia", kiedy to robotnicze protesty ogarnęły cały kraj i zapoczątkowały erę Solidarności oraz późniejszy upadek systemu komunistycznego w Polsce.

Strajki w 1980 roku trwały od pierwszych dni lipca. Protesty zorganizowano między innymi w WSK Mielec, w poznańskim Pomecie, w podwarszawskim Ursusie, sanockim Autosanie i tarnowskiej fabryce Ponar. Dołączali do nich pracownicy kolejnych zakładów z całej Polski, między innymi z Ostrowa Wielkopolskiego, Rzeszowa, Tczewa, Dąbrowy Górniczej, a później także ze Świdnika, Lublina i Żyrardowa. W sumie w lipcowych protestach uczestniczyło 80 tysięcy ludzi w blisko 180 zakładach pracy w całym kraju. W wielu przedsiębiorstwach, po rozmowach robotników z kierownictwem, doszło do porozumienia. Protestującym obiecano podwyżki i poprawę zaopatrzenia zakładowych stołówek i bufetów. Rząd nie wycofał się jednak z podwyżek cen żywności.

W połowie sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej zorganizowali protest działacze Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. 14 sierpnia, w obronie Anny Walentynowicz, dyscyplinarnie zwolnionej z pracy za niezależną działalność związkową, zastrajkowało kilka wydziałów. Do postulatów ekonomicznych doszły żądania polityczne, w nocy z 16 na 17 sierpnia powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Lech Wałęsa. Zawarte pod koniec sierpnia Porozumienia Sierpniowe zakończyły dwumiesięczną falę protestów w całej Polsce. Strajki lata 1980 i podpisane porozumienia zapoczątkowały proces upadku komunizmu, do którego doszło w 1989 roku.

(więcej)

O podwyżce cen mięs i wędlin z 1 lipca 1980 roku, nazwanej przez władze "komercjalizacją", nie poinformowano w mediach. Władze wprowadziły nowe ceny, świadomie wybierając początek sezonu urlopowego. Pierwsze omówienie wzrostu cen pojawiło się już po rozpoczęciu pierwszych strajków, 2 lipca, w głównym wydaniu "Dziennika Telewizyjnego" - ówczesnego programu informacyjnego, podporządkowanego komunistycznej propagandzie. Następnego dnia - 3 lipca - o podwyżkach napisała reżimowa prasa. 2 lipca wycofano podwyżki w stołówkach zakładowych i obiecano robotnikom tzw. dodatek drożyźniany, nie załagodziło to jednak sytuacji w kraju.

8 lipca protesty rozpoczęły się w Świdniku i Lublinie. W następnych dniach do strajkujących dołączyli pracownicy kolejnych lubelskich zakładów pracy. Masowe protesty na Lubelszczyźnie o kilka tygodni wyprzedziły zryw Sierpnia na Wybrzeżu. W sierpniu protesty rozprzestrzeniły się na cały kraj. 14 sierpnia strajk rozpoczęła Stocznia Gdańska, w której poza postulatami gospodarczymi, wysunięto również żądania o charakterze politycznym. Sformułowano 21 postulatów dotyczących między innymi zgody na powołanie niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych, zagwarantowania prawa do strajku, uwolnienia więźniów politycznych.

Rząd uzgodnił z protestującymi treść umowy, która - zawarta 31 sierpnia w Gdańsku - przeszła do historii jako Porozumienia Sierpniowe. Władze zgodziły się między innymi na rejestrację Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", uwolnienie więźniów politycznych, postawienie pomnika ofiar Grudnia 1970 roku i przeprowadzenie reform gospodarczych. W niedługim czasie Solidarność przerodziła się w wielki ruch społeczny, liczący niemal 10 milionów Polaków.

Zobacz także

2024-09-06, godz. 10:00 Dwudniowe spotkanie konserwatorów na zamku w Otmuchowie Konserwatorzy zabytków z naszego regionu zjechali wczoraj do Otmuchowa, by podyskutować m.in. o problemach gmin, które posiadają zabytki. Spotkanie potrwa… » więcej 2024-09-06, godz. 09:00 Mija 193. rocznica obrony Reduty Ordona w Powstaniu Listopadowym 193 lata temu, 6 września 1831 roku, podczas Powstania Listopadowego, rozpoczęły się walki o Redutę Ordona na przedpolach Warszawy. Dwudniowe starcia polskich… » więcej 2024-09-06, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 6 września » więcej 2024-09-05, godz. 15:00 82 lata temu zaczęła się tzw. Wielka Szpera 82 lata temu, 5 września 1942 roku, w Łodzi zaczęła się tzw. Wielka Szpera - akcja, w czasie której Niemcy deportowali z tamtejszego getta do obozu zagłady… » więcej 2024-09-05, godz. 13:00 Mija 110. rocznica rozpoczęcia I bitwy nad Marną 110 lat temu, 5 września 1914 roku, rozpoczęła się I bitwa nad Marną, nazywana cudem nad Marną i uważana za jedną z najważniejszych batalii w dziejach… » więcej 2024-09-05, godz. 11:00 Dzień Żołnierza Górnika przypomina o dramacie ponad 200 tysięcy młodych mężczyzn O dramacie ponad 200 tysięcy młodych mężczyzn, którzy w latach 1949-1959 trafili do niewolniczej pracy w Wojskowych Batalionach Górniczych, przypomina obchodzony… » więcej 2024-09-05, godz. 09:00 Mija 35. rocznica rozpoczęcia pokojowych manifestacji w Lipsku w NRD Mija 35. rocznica pierwszej "poniedziałkowej manifestacji" w Lipsku. Pokojowe zgromadzenia odbywały się od tej pory każdego tygodnia i przyczyniły się do… » więcej 2024-09-05, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 5 września » więcej 2024-09-04, godz. 15:00 Klęska, chaos i odwrót, powojenne wspomnienia Jana Karskiego [DŹWIĘK] W trakcie kampanii wrześniowej na antenie Polskiego Radia dominowała propaganda sukcesu. Podkreślano liczbę strąconych niemieckich samolotów, zniszczonych… » więcej 2024-09-04, godz. 13:45 Wystawa „TITANIC: The Artifact Exhibition” w SOHO ART CENTER Ponad 160 autentycznych eksponatów wydobytych z wraku Titanica, który spoczywa na dnie północnego Atlantyku można oglądać na wystawie „TITANIC: The Artifact… » więcej
2627282930
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »