Władysław Siemaszko urodził się w Kurytybie w Brazylii 8 czerwca 1919 roku, w rodzinie dyplomaty. Po śmierci ojca, rodzina wróciła na Wołyń, gdzie spędził lata młodzieńcze. Od początku II wojny światowej działał w konspiracji. Był członkiem tajnej organizacji niepodległościowej Służba Zwycięstwu Polski, od listopada 1939 roku - Związek Walki Zbrojnej.

Po wkroczeniu armii radzieckiej na ziemie polskie został aresztowany, a jego rodzina deportowana. W 1940 roku sowiecki sąd skazał go na karę śmierci za wrogą działalność. Wyrok zmieniono potem na 10 lat łagru. Od czerwca 1941 był osadzony w więzieniu w Łucku. Udało mu się uniknąć masowych egzekucji, których wiele przeprowadziło tam NKWD. Gdy do miasta wkroczyli Niemcy, funkcjonariusze więzienia uciekli, a Władysław Siemaszko, wraz z żoną poślubioną w więzieniu, wyszedł na wolność.

W latach 1942-1944 roku walczył jako oficer Armii Krajowej w 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty, powołanej w ramach akcji "Burza" do walki z Ukraińską Powstańczą Armią (UPA). Wówczas był świadkiem zbrodni ukraińskich nacjonalistów na Polakach mieszkających we wsiach na Wołyniu.

W 1945 roku jego dywizja została rozbrojona, a Władysław Siemaszko aresztowany przez Sowietów i przekazany polskim władzom komunistycznym. Skazano go na pięć lat pozbawienia wolności. Do 1948 przebywał w więzieniu, wyszedł na mocy amnestii. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem pracował jako radca prawny. Udzielał się też w środowisku kombatantów swojej jednostki z okresu II wojny światowej.

Gdy w 1984 roku ukazało się opracowanie Jerzego Tomaszewskiego, w którym autor obarczył Armię Krajową odpowiedzialnością za mordowanie ukraińskich cywilów, środowisko dawnej 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty przystąpiło do zbierania świadectw wydarzeń na Wołyniu. Relacje te zostały opublikowane w książce Władysława Siemaszki "Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945" wydanej w 1990 roku przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich. Nad kolejnymi dokumentami i relacjami świadków tamtych wydarzeń pracował wraz z córką Ewą Siemaszko. Ukazały się one w roku 2000, w dwutomowej monumentalnej monografii "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945".

W 2019 roku Władysław Siemaszko został odznaczony Orderem Orła Białego, jako wyraz uznania jego zasług w dokumentowaniu i upowszechnianiu prawdy historycznej oraz za działalność na rzecz środowisk kombatanckich.

(więcej)

Książka "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945" autorstwa Władysława Siemaszki i jego córki Ewy Siemaszko liczy ponad 1400 stron, i zawiera opisy masakr przeprowadzanych przez Ukraińców na Wołyniu w ponad 1700 miejscach - zarówno miastach jak i małych miejscowościach, osiedlach czy majątkach ziemskich. W dwutomowym opracowaniu znajdują się wykazy, zarówno ponad 19 tysięcy znanych z imienia i nazwiska ofiar zbrodni spośród 60 tysięcy wszystkich wymordowanych na Wołyniu Polaków, jak i spis znanych sprawców mordów. Autorzy oprócz relacji oraz dokumentów polskich i ukraińskich zamieścili także bogaty zbiór fotografii dokumentujących zbrodnię.

Publikacja wywołała kontrowersje wśród historyków. Niektórzy badacze podkreślali, że jest to praca kompletna i w pełni obrazująca stan faktyczny, bazująca na bogatej dokumentacji źródłowej pochodzącej z kwerend w archiwach oraz zebranych osobiście zeznań świadków. Natomiast krytyczne uwagi zgłaszali historycy ukraińscy, ale także niektórzy polscy badacze, którzy podkreślali, że opracowanie nie może zostać uznane za wyczerpujące i kompletne, nie zwiera bowiem dostępnych źródeł z archiwów rosyjskich, niemieckich i ukraińskich, minimalizuje też skalę akcji odwetowych, podejmowanych przez Polaków wobec ludności ukraińskiej.

Dzieło życia Władysława Siemaszki i jego córki Ewy zostało wysoko ocenione przez IPN. Oboje autorzy w 2011 roku otrzymali nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej. Wcześniej Władysław Siemaszko został uhonorowany wieloma innymi nagrodami i odznaczeniami, między innymi Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza (z córką Ewą), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski czy Medalem Polonia Mater Nostra Est.