Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii
2024-06-06, 09:30 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii

Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
80 lat temu, 6 czerwca 1944 roku, wojska alianckie wylądowały w Normandii. Była to największa akcja desantowa w historii, która jednocześnie stanowiła część wielkiej operacji pod nazwą "Overlord", otwierającej drugi front w Europie. Działania te zakończyły się przekroczeniem Sekwany przez aliantów 19 sierpnia. Kilka dni później - 25 sierpnia - wojska sprzymierzone weszły do Paryża, a do końca września 1944 roku wyzwoliły całą Francję. Od pierwszego dnia operacji "Overlord" brali w niej udział polscy żołnierze.
Naczelnym dowódcą operacji desantowej był amerykański generał Dwight Eisenhower, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, a siłami lądowymi dowodził Brytyjczyk generał Bernard Montgomery. Alianci wylądowali w Normandii o godzinie 6.30, po zrzuceniu dwóch dywizji powietrzno-desantowych, bombardowaniu lotniczym i ostrzale z okrętów wojennych. Na plażach, oznaczonych kryptonimami: Utah, Omaha, Gold, Juno i Sword, utworzono pięć przyczółków.

Najcięższe walki toczono na plaży Omaha, gdzie lądowali Amerykanie. Choć siły niemieckie w Normandii były zbyt słabe, by skutecznie przeciwstawić się inwazji, zadały wojskom sprzymierzonym poważne straty. Do powodzenia operacji w dużej mierze przyczyniło się panowanie aliantów w powietrzu.

W dniu rozpoczęcia inwazji - 6 czerwca - premier polskiego rządu na emigracji Stanisław Mikołajczyk zwrócił się z apelem przez radio do Polskich żołnierzy walczących na wszystkich frontach. Powiedział między innymi: "Polacy, gdziekolwiek się znajdujecie (...) nasza odpowiedź: "Rozkaz"! Za Polskę, za śmierć, głód, poniewierkę, pohańbienie, za wolność waszą i naszą. (...) Niech was prowadzi Bóg, Honor, Ojczyzna!".

W operacji "Overlord" brały udział jednostki Polskiej Marynarki Wojennej i Polskich Sił Powietrznych. Podczas desantu na plażach Normandii okręty "Ślązak", "Krakowiak" i "Dragon" ostrzeliwały wybrzeże, zaś "Błyskawica" i "Piorun" osłaniały flotę inwazyjną. We flocie transportowej znalazły się statki Polskiej Marynarki Wojennej oraz polskie liniowce, między innymi MS "Batory" i MS "Sobieski", które przewoziły broń i wojsko. W walkach uczestniczyło 11 dywizjonów polskiego lotnictwa - trzy bombowe i osiem myśliwskich. Do działań na lądzie Polacy włączyli się pod koniec lipca.

W lądowaniu w Normandii w sumie wzięło udział 175 tysięcy żołnierzy alianckich, wspieranych przez blisko 7 tysięcy jednostek pływających i 11 tysięcy 600 samolotów. Niemcy zmobilizowali 10 tysięcy ludzi pod naczelnym dowództwem feldmarszałka Gerda von Rundstedta. Po stronie aliantów zginęło 12 tysięcy żołnierzy, straty niemieckie szacuje się na 4 do 9 tysięcy ludzi.

(więcej)

Lądowanie sił sprzymierzonych poprzedzone zostało wielomiesięcznymi bombardowaniami, które w dużym stopniu zdezorganizowały ruch kolejowy we Francji. Paraliż komunikacyjny powiększały akcje sabotażowe organizowane przez francuski ruch oporu. W przygotowaniach operacji aktywnie uczestniczyła siatka wywiadowcza "Interalliee", kierowana przez kapitana polskiego lotnictwa Romana Czerniawskiego.

Dużym sukcesem sił koalicji była kampania dezinformacyjna, która miała na celu zmylenie dowódców niemieckich co do miejsca i terminu desantu. Feldmarszałek von Rundstedt jeszcze kilkanaście dni po inwazji był przekonany, że desant był jedynie dywersją, a lądowanie głównych sił alianckich nastąpi w Pas-de-Calais.

Początkowo D-Day, czyli termin desantu morskiego o kryptonimie "Neptun", będącego pierwszą częścią operacji "Overlord", wyznaczono na 5 czerwca. Jednak w przeddzień planowanej inwazji, z powodu złych warunków atmosferycznych, generał Eisenhower podjął decyzję o przesunięciu początku operacji o 24 godziny.

Pod koniec lipca, gdy alianci mieli już we Francji do dyspozycji około miliona żołnierzy, przeszli od walk pozycyjnych do wojny manewrowej. W sierpniu Niemcy ponieśli klęskę pod Falaise, gdzie żołnierze polskiej 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka, nazywani przez Niemców "czarnymi diabłami", skutecznie zablokowali jedyną drogę ewakuacyjną, zmuszając wroga do odwrotu. Dowodzący siłami lądowymi generał Bernard Montgomery powiedział wówczas: "Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy".

Klęska pod Falaise ostatecznie przekreśliła niemieckie plany utrzymania Francji. Przekroczenie Sekwany przez aliantów 19 sierpnia 1944 roku, zakończyło operację "Overlord". Dywizja generała Maczka wyzwalała północno-wschodnią Francję, Belgię i Holandię, by maju 1945 roku zająć niemiecki port Wilhelmshaven, kończąc tym samym swój szlak bojowy.

Zobacz także

2024-07-24, godz. 11:00 Muzeum Niepodległości - sceny z powstania warszawskiego na dioramach Sceny z powstania warszawskiego w formie dioram można oglądać w Muzeum Niepodległości. Autorem wystawy "Powstanie warszawskie - pamięć i duma" jest Krzysztof… » więcej 2024-07-24, godz. 09:00 Polska Policja obchodzi dziś swoje święto Polska Policja obchodzi dziś (24 lipca) swoje święto. To okazja do wyrażenia wdzięczności funkcjonariuszom za służbę i złożenia życzeń, a także do… » więcej 2024-07-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 24 lipca » więcej 2024-07-23, godz. 16:25 Zmarł Andrzej Milczanowski W wieku 85 lat zmarł Andrzej Milczanowski. Poinformował o tym Andrzej Rozenek w mediach społecznościowych. » więcej 2024-07-23, godz. 15:00 195 lat temu zmarł Wojciech Bogusławski, nazywany ojcem teatru polskiego 195 lat temu - 23 lipca 1829 - zmarł Wojciech Bogusławski, aktor, reżyser, dramatopisarz, założyciel pierwszej polskiej szkoły dramatycznej w Warszawie… » więcej 2024-07-23, godz. 12:16 Ulicami Warszawy po raz trzynasty przeszedł Marsz Pamięci [DŹWIĘK] Ulicami Warszawy po raz trzynasty przeszedł Marsz Pamięci w 82. rocznicę Wielkiej Akcji Likwidacyjnej stołecznego getta. 22 lipca 1942 roku Niemcy rozpoczęli… » więcej 2024-07-23, godz. 11:00 W Muzeum na Majdanku można zobaczyć nowe zbiory Wspomnienia byłego więźnia, kufer podróżny, medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata oraz liczne dokumenty i fotografie pozyskało Muzeum na Majdanku dzięki… » więcej 2024-07-23, godz. 09:00 82. rocznica pierwszego transportu Żydów do niemieckiego obozu zagłady w Treblince 82 lata temu, 23 lipca 1942 roku, do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince (inaczej Treblinka II) przywieziono pierwszy transport Żydów z Warszawy… » więcej 2024-07-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 23 lipca » więcej 2024-07-22, godz. 14:00 80. rocznica likwidacji przez Niemców KL Lublin, tzw. Majdanka 80 lat temu, 22 lipca 1944 roku, Niemcy przeprowadzili ostateczną likwidację KL Lublin, czyli niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego na Majdanku… » więcej
2324252627
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »