Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii
2024-06-06, 09:30 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii

Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
Inwazja aliantów w Normandii [fot. IPN]
80 lat temu, 6 czerwca 1944 roku, wojska alianckie wylądowały w Normandii. Była to największa akcja desantowa w historii, która jednocześnie stanowiła część wielkiej operacji pod nazwą "Overlord", otwierającej drugi front w Europie. Działania te zakończyły się przekroczeniem Sekwany przez aliantów 19 sierpnia. Kilka dni później - 25 sierpnia - wojska sprzymierzone weszły do Paryża, a do końca września 1944 roku wyzwoliły całą Francję. Od pierwszego dnia operacji "Overlord" brali w niej udział polscy żołnierze.
Naczelnym dowódcą operacji desantowej był amerykański generał Dwight Eisenhower, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, a siłami lądowymi dowodził Brytyjczyk generał Bernard Montgomery. Alianci wylądowali w Normandii o godzinie 6.30, po zrzuceniu dwóch dywizji powietrzno-desantowych, bombardowaniu lotniczym i ostrzale z okrętów wojennych. Na plażach, oznaczonych kryptonimami: Utah, Omaha, Gold, Juno i Sword, utworzono pięć przyczółków.

Najcięższe walki toczono na plaży Omaha, gdzie lądowali Amerykanie. Choć siły niemieckie w Normandii były zbyt słabe, by skutecznie przeciwstawić się inwazji, zadały wojskom sprzymierzonym poważne straty. Do powodzenia operacji w dużej mierze przyczyniło się panowanie aliantów w powietrzu.

W dniu rozpoczęcia inwazji - 6 czerwca - premier polskiego rządu na emigracji Stanisław Mikołajczyk zwrócił się z apelem przez radio do Polskich żołnierzy walczących na wszystkich frontach. Powiedział między innymi: "Polacy, gdziekolwiek się znajdujecie (...) nasza odpowiedź: "Rozkaz"! Za Polskę, za śmierć, głód, poniewierkę, pohańbienie, za wolność waszą i naszą. (...) Niech was prowadzi Bóg, Honor, Ojczyzna!".

W operacji "Overlord" brały udział jednostki Polskiej Marynarki Wojennej i Polskich Sił Powietrznych. Podczas desantu na plażach Normandii okręty "Ślązak", "Krakowiak" i "Dragon" ostrzeliwały wybrzeże, zaś "Błyskawica" i "Piorun" osłaniały flotę inwazyjną. We flocie transportowej znalazły się statki Polskiej Marynarki Wojennej oraz polskie liniowce, między innymi MS "Batory" i MS "Sobieski", które przewoziły broń i wojsko. W walkach uczestniczyło 11 dywizjonów polskiego lotnictwa - trzy bombowe i osiem myśliwskich. Do działań na lądzie Polacy włączyli się pod koniec lipca.

W lądowaniu w Normandii w sumie wzięło udział 175 tysięcy żołnierzy alianckich, wspieranych przez blisko 7 tysięcy jednostek pływających i 11 tysięcy 600 samolotów. Niemcy zmobilizowali 10 tysięcy ludzi pod naczelnym dowództwem feldmarszałka Gerda von Rundstedta. Po stronie aliantów zginęło 12 tysięcy żołnierzy, straty niemieckie szacuje się na 4 do 9 tysięcy ludzi.

(więcej)

Lądowanie sił sprzymierzonych poprzedzone zostało wielomiesięcznymi bombardowaniami, które w dużym stopniu zdezorganizowały ruch kolejowy we Francji. Paraliż komunikacyjny powiększały akcje sabotażowe organizowane przez francuski ruch oporu. W przygotowaniach operacji aktywnie uczestniczyła siatka wywiadowcza "Interalliee", kierowana przez kapitana polskiego lotnictwa Romana Czerniawskiego.

Dużym sukcesem sił koalicji była kampania dezinformacyjna, która miała na celu zmylenie dowódców niemieckich co do miejsca i terminu desantu. Feldmarszałek von Rundstedt jeszcze kilkanaście dni po inwazji był przekonany, że desant był jedynie dywersją, a lądowanie głównych sił alianckich nastąpi w Pas-de-Calais.

Początkowo D-Day, czyli termin desantu morskiego o kryptonimie "Neptun", będącego pierwszą częścią operacji "Overlord", wyznaczono na 5 czerwca. Jednak w przeddzień planowanej inwazji, z powodu złych warunków atmosferycznych, generał Eisenhower podjął decyzję o przesunięciu początku operacji o 24 godziny.

Pod koniec lipca, gdy alianci mieli już we Francji do dyspozycji około miliona żołnierzy, przeszli od walk pozycyjnych do wojny manewrowej. W sierpniu Niemcy ponieśli klęskę pod Falaise, gdzie żołnierze polskiej 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka, nazywani przez Niemców "czarnymi diabłami", skutecznie zablokowali jedyną drogę ewakuacyjną, zmuszając wroga do odwrotu. Dowodzący siłami lądowymi generał Bernard Montgomery powiedział wówczas: "Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy".

Klęska pod Falaise ostatecznie przekreśliła niemieckie plany utrzymania Francji. Przekroczenie Sekwany przez aliantów 19 sierpnia 1944 roku, zakończyło operację "Overlord". Dywizja generała Maczka wyzwalała północno-wschodnią Francję, Belgię i Holandię, by maju 1945 roku zająć niemiecki port Wilhelmshaven, kończąc tym samym swój szlak bojowy.

Zobacz także

2024-09-20, godz. 21:30 „Łączka i inne miejsca poszukiwań” – zgłoszenia do projektu do 7 października. Trwa VIII edycja projektu edukacyjnego „Łączka i inne miejsca poszukiwań”. Projekt został przygotowany przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, Centralny… » więcej 2024-09-20, godz. 20:51 Przegląd filmów o księdzu Popiełuszce rozpoczyna obchody 40. rocznicy jego śmierci Przegląd filmowy "Popiełuszko. Kazania na dziś" rozpoczyna obchody 40. rocznicy śmierci kapłana męczennika, kapelana Solidarności. Pokazy filmów o błogosławionym… » więcej 2024-09-20, godz. 11:00 Cykl "Kulisy historii" - gen. Jan Kruszewski – dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza. 12 września 2024 roku na warszawskich Powązkach spoczęły doczesne szczątki generała Jana Kazimierza Kruszewskiego. Zostały przeniesione z pod paryskiego… » więcej 2024-09-20, godz. 09:00 85 lat temu zmarł Tadeusz Dołęga-Mostowicz 85 lat temu, 20 września 1939 roku, zmarł Tadeusz Dołęga-Mostowicz, jeden z najpoczytniejszych polskich pisarzy XX wieku, autor powieści "Kariera Nikodema… » więcej 2024-09-20, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 20 września » więcej 2024-09-19, godz. 18:00 Konkurs na Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej IPN oraz Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk ogłosiły siedemnastą edycję Konkursu im. Władysława Pobóg-Malinowskiego na Najlepszy… » więcej 2024-09-19, godz. 16:11 Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie zagra na 10-leciu Muzeum POLIN Orkiestra Polskiego Radia zagra na 10-leciu otwarcia wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Koncert „Mir zenen do. Jesteśmy tutaj”… » więcej 2024-09-19, godz. 11:00 81 lat temu z niemieckiego oflagu w Dössel uciekło niemal 50 polskich żołnierzy 81 lat temu, w nocy z 19 na 20 września 1943 roku, z Oflagu VI B Dössel koło Warburga, podziemnym tunelem, uciekło 47 polskich żołnierzy. Większość z… » więcej 2024-09-19, godz. 09:00 85 lat temu zakończyła się bitwa o Kępę Oksywską w Gdyni 85 lat temu, 19 września 1939 roku, zakończyła się bitwa o Kępę Oksywską w Gdyni. Po kilkunastu dniach obrony w okrążeniu przed przeważającymi siłami… » więcej 2024-09-19, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 19 września » więcej
1920212223
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »