Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz '…
2024-06-06, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk"

Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
120 lat temu, 6 czerwca 1904 roku, urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk", żołnierz antykomunistycznego podziemia. W 1946 roku, w sfingowanym procesie, został skazany przez Sąd Rejonowy w Gdańsku na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 sierpnia w gdańskim więzieniu przy ulicy Kurkowej. Wraz z "Zagończykiem" rozstrzelano Danutę Siedzikównę "Inkę", sanitariuszkę 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, dowodzonej przez Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę".
Podporucznik Selmanowicz walczył w 3., 4. oraz 5. Wileńskiej Brygadzie Armii Krajowej. Od marca do czerwca 1946 jego oddział dokonał wielu akcji między innymi w Gdańsku, Sopocie, Olsztynie i Tczewie, zdobywając broń oraz gotówkę, która została przekazana oddziałowi "Łupaszki". Prowadził także działalność propagandową. Aresztowany 8 lipca 1946 roku, przeszedł brutalne przesłuchania, a 17 sierpnia usłyszał wyrok śmierci.

W pożegnalnym liście do syna tuż przed śmiercią "Zagończyk" napisał: "Odchodzę w zaświaty. To, co pozostawiam na tym świecie najdroższego, to Polskę i Ciebie...".

Został rozstrzelany 28 sierpnia 1946 roku o godzinie 6.15, w piwnicy gdańskiego więzienia przy ulicy Kurkowej, wraz z Danutą Siedzikówną "Inką". Oboje do końca zachowali niezłomną postawę i przed śmiercią zdążyli krzyknąć - "Niech żyje Polska!". Wyrok na obojgu wykonał podporucznik Franciszek Sawicki, dowódca plutonu egzekucyjnego. W chwili śmierci "Zagończyk" miał 42 lata, "Inka" - niespełna 18.

Przebieg egzekucji jest znany dzięki zeznaniom dwóch świadków - księdza Mariana Prusaka, który spowiadał skazanych i był przy nich do końca, oraz ówczesnego zastępcy naczelnika więzienia w Gdańsku Alojzego Nowickiego.

W 1997 roku Sąd Wojewódzki w Gdańsku unieważnił wyrok śmierci.

Mogiła "Inki" i "Zagończyka" przez lata pozostawała nieznana. Ich szczątki znaleziono dopiero w 2014 roku na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku. W 2016 roku odbył się ich uroczysty państwowy pogrzeb. Feliks Selmanowicz "Zagończyk" został pośmiertnie awansowany na stopień podpułkownika oraz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Feliks Selmanowicz urodził się 6 czerwca 1904 roku w Wilnie. Przed wybuchem I wojny światowej zdążył ukończyć pięć klas gimnazjum. Jako ochotnik, w 1918, przystąpił do Samoobrony Wileńskiej, a następnie do I Batalionu Strzelców Nadniemeńskich, z którym uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.

Później pracował w Milicji Ludowej Pasa Neutralnego. Prowadził także gospodarstwo rolne. Prawdopodobnie był związany z polskim, a także francuskim wywiadem wojskowym. Walczył w wojnie obronnej 1939 roku, w Korpusie Ochrony Pogranicza. 17 września brał udział w starciach z Armią Czerwoną. Potem nawiązał kontakt z konspiracją. W styczniu 1940 roku został aresztowany przez litewską policję, jednak zwolniono go z powodu braku dowodów. Kiedy do miasta wkroczyli Sowieci ponownie aresztowany, został przekazany NKWD i skazany za szpiegostwo na karę śmierci. Po wejściu wojsk niemieckich do Wilna uciekł z transportu.

Od stycznia 1944 roku był żołnierzem 3. Brygady Wileńskiej AK Gracjana Fróga "Szczerbca", przeniesiony następnie do 5. Brygady Wileńskiej Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki". Jakiś czas walczył także w 4. Brygadzie "Narocz".

Latem 1944 roku, po rozbrojeniu oddziału przez Sowietów, był internowany w Kałudze. W kwietniu 1945 udało mu się uciec i powrócić do Wilna, a następnie do Polski.

Od stycznia 1946 roku znów walczył w 5. Brygadzie "Łupaszki", odtworzonej na Pomorzu. Objął dowództwo pięcioosobowego samodzielnego patrolu bojowo-dywersyjnego, który miał zdobywać środki na działalność oddziału. Od maja 1946, z rozkazu "Łupaszki", zajmował się też działalnością propagandową.

Został aresztowany w lipcu 1946 roku w Sopocie i oskarżony o posiadanie broni, udział w nielegalnej organizacji, dążenie do obalenia ustroju, wydawanie rozkazów wykonywania napadów zbrojnych oraz sporządzanie i rozpowszechnianie ulotek. W sfingowanym procesie skazany na karę śmierci, utratę praw obywatelskich i praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia. Prośba o łaskę została przez Bieruta odrzucona, a wyrok wykonano prawdopodobnie jeszcze przed jej rozpatrzeniem.

Zobacz także

2024-07-19, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 19 lipca » więcej 2024-07-18, godz. 21:45 Nagroda IPN „Semper Fidelis”. Zgłoszenia do 31 lipca 2024 r. Nagroda „Semper Fidelis” została ustanowiona w 2019 roku. Wyróżnienie to corocznie otrzymują osoby, instytucje i organizacje społeczne za szczególnie… » więcej 2024-07-18, godz. 21:39 Włochy: zakończono obchody 80. Rocznicy wyzwolenia Ankony We Włoszech w Ankonie zakończyły się dwudniowe obchody przypadającej dziś 80. rocznicy wyzwolenia miasta przez II Korpus Polski generała Władysława Andersa… » więcej 2024-07-18, godz. 11:00 80 lat temu żołnierze 2. Korpusu Polskiego wyzwolili Ankonę 80 lat temu, 18 lipca 1944 roku, żołnierze 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa wyzwolili Ankonę w środkowych Włoszech. Zdobycie… » więcej 2024-07-18, godz. 09:00 Otwarcie wystawy "Od Racławic do Radzymina" W Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Radzyminie można oglądać obrazy współczesnych artystów o tematyce związanej z Insurekcją Kościuszkowską. Wystawa… » więcej 2024-07-18, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 18 lipca » więcej 2024-07-17, godz. 15:00 Obchody 80 rocznicy wyzwolenia Ankony Od uroczystego Apelu Poległych na Polskim Cmentarzu Wojennym w Loreto rozpoczną się dziś o 18.00 obchody przypadającej jutro 80. rocznicy wyzwolenia Ankony… » więcej 2024-07-17, godz. 13:00 15 lat temu zmarł Leszek Kołakowski, filozof, pisarz i publicysta 15 lat temu, 17 lipca 2009 roku, zmarł Leszek Kołakowski, filozof, pisarz i publicysta, uznany w świecie myśliciel, autor moralistyczno-filozoficznych esejów… » więcej 2024-07-17, godz. 11:00 „Zanurz ręce w historii” - wakacyjne warsztaty w CMJW Wakacyjne warsztaty archeologiczne „Zanurz ręce w historii” - to propozycja Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych. Uczestnicy będą mieli okazję przekonać… » więcej 2024-07-17, godz. 09:00 Pożegnano dziennikarza Zygmunta Gutowskiego organizatora festiwali "Niepokalana" i "Losy Polaków” Rodzina, przyjaciele, środowisko dziennikarsko-filmowe oraz solidarnościowe pożegnało w Warszawie Zygmunta Gutowskiego - dziennikarza radiowego i telewizyjnego… » więcej
2829303132
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »