Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz '…
2024-06-06, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk"

Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
120 lat temu, 6 czerwca 1904 roku, urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk", żołnierz antykomunistycznego podziemia. W 1946 roku, w sfingowanym procesie, został skazany przez Sąd Rejonowy w Gdańsku na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 sierpnia w gdańskim więzieniu przy ulicy Kurkowej. Wraz z "Zagończykiem" rozstrzelano Danutę Siedzikównę "Inkę", sanitariuszkę 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, dowodzonej przez Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę".
Podporucznik Selmanowicz walczył w 3., 4. oraz 5. Wileńskiej Brygadzie Armii Krajowej. Od marca do czerwca 1946 jego oddział dokonał wielu akcji między innymi w Gdańsku, Sopocie, Olsztynie i Tczewie, zdobywając broń oraz gotówkę, która została przekazana oddziałowi "Łupaszki". Prowadził także działalność propagandową. Aresztowany 8 lipca 1946 roku, przeszedł brutalne przesłuchania, a 17 sierpnia usłyszał wyrok śmierci.

W pożegnalnym liście do syna tuż przed śmiercią "Zagończyk" napisał: "Odchodzę w zaświaty. To, co pozostawiam na tym świecie najdroższego, to Polskę i Ciebie...".

Został rozstrzelany 28 sierpnia 1946 roku o godzinie 6.15, w piwnicy gdańskiego więzienia przy ulicy Kurkowej, wraz z Danutą Siedzikówną "Inką". Oboje do końca zachowali niezłomną postawę i przed śmiercią zdążyli krzyknąć - "Niech żyje Polska!". Wyrok na obojgu wykonał podporucznik Franciszek Sawicki, dowódca plutonu egzekucyjnego. W chwili śmierci "Zagończyk" miał 42 lata, "Inka" - niespełna 18.

Przebieg egzekucji jest znany dzięki zeznaniom dwóch świadków - księdza Mariana Prusaka, który spowiadał skazanych i był przy nich do końca, oraz ówczesnego zastępcy naczelnika więzienia w Gdańsku Alojzego Nowickiego.

W 1997 roku Sąd Wojewódzki w Gdańsku unieważnił wyrok śmierci.

Mogiła "Inki" i "Zagończyka" przez lata pozostawała nieznana. Ich szczątki znaleziono dopiero w 2014 roku na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku. W 2016 roku odbył się ich uroczysty państwowy pogrzeb. Feliks Selmanowicz "Zagończyk" został pośmiertnie awansowany na stopień podpułkownika oraz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Feliks Selmanowicz urodził się 6 czerwca 1904 roku w Wilnie. Przed wybuchem I wojny światowej zdążył ukończyć pięć klas gimnazjum. Jako ochotnik, w 1918, przystąpił do Samoobrony Wileńskiej, a następnie do I Batalionu Strzelców Nadniemeńskich, z którym uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.

Później pracował w Milicji Ludowej Pasa Neutralnego. Prowadził także gospodarstwo rolne. Prawdopodobnie był związany z polskim, a także francuskim wywiadem wojskowym. Walczył w wojnie obronnej 1939 roku, w Korpusie Ochrony Pogranicza. 17 września brał udział w starciach z Armią Czerwoną. Potem nawiązał kontakt z konspiracją. W styczniu 1940 roku został aresztowany przez litewską policję, jednak zwolniono go z powodu braku dowodów. Kiedy do miasta wkroczyli Sowieci ponownie aresztowany, został przekazany NKWD i skazany za szpiegostwo na karę śmierci. Po wejściu wojsk niemieckich do Wilna uciekł z transportu.

Od stycznia 1944 roku był żołnierzem 3. Brygady Wileńskiej AK Gracjana Fróga "Szczerbca", przeniesiony następnie do 5. Brygady Wileńskiej Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki". Jakiś czas walczył także w 4. Brygadzie "Narocz".

Latem 1944 roku, po rozbrojeniu oddziału przez Sowietów, był internowany w Kałudze. W kwietniu 1945 udało mu się uciec i powrócić do Wilna, a następnie do Polski.

Od stycznia 1946 roku znów walczył w 5. Brygadzie "Łupaszki", odtworzonej na Pomorzu. Objął dowództwo pięcioosobowego samodzielnego patrolu bojowo-dywersyjnego, który miał zdobywać środki na działalność oddziału. Od maja 1946, z rozkazu "Łupaszki", zajmował się też działalnością propagandową.

Został aresztowany w lipcu 1946 roku w Sopocie i oskarżony o posiadanie broni, udział w nielegalnej organizacji, dążenie do obalenia ustroju, wydawanie rozkazów wykonywania napadów zbrojnych oraz sporządzanie i rozpowszechnianie ulotek. W sfingowanym procesie skazany na karę śmierci, utratę praw obywatelskich i praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia. Prośba o łaskę została przez Bieruta odrzucona, a wyrok wykonano prawdopodobnie jeszcze przed jej rozpatrzeniem.

Zobacz także

2024-08-17, godz. 10:00 104 lata temu rozegrała się bitwa pod Zadwórzem, nazwana Polskimi Termopilami 104 lata temu, 17 sierpnia 1920 roku, pod wsią Zadwórze koło Lwowa rozegrała się bitwa nazwana „Polskimi Termopilami”. Była jednym z najważniejszych… » więcej 2024-08-17, godz. 09:00 105 lat temu wybuchło I powstanie śląskie 105 lat temu, w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 roku, wybuchło I powstanie śląskie, którego celem było przywrócenie tego regionu Polsce. Zostało zorganizowane… » więcej 2024-08-17, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 17 sierpnia » więcej 2024-08-16, godz. 15:00 104 lata temu rozpoczęło się kontruderzenie polskich wojsk znad Wieprza 104 lata temu rozpoczęło się kontruderzenie polskich wojsk znad Wieprza. Przesądziło o zwycięstwie w Bitwie Warszawskiej. Polacy pomimo przeważających… » więcej 2024-08-16, godz. 11:00 80 lat temu w Powstaniu Warszawskim zginął Tadeusz Gajcy, poeta, żołnierz AK 80 lat temu, 16 sierpnia 1944 roku, w Powstaniu Warszawskim zginął Tadeusz Gajcy, poeta, żołnierz Armii Krajowej, uważany za najwybitniejszego, obok Krzysztofa… » więcej 2024-08-16, godz. 09:00 Mija 80. rocznica powstania obozu NKWD na Majdanku. 80 lat temu na początku sierpnia 1944 roku Sowieci utworzyli na terenie opuszczonego obozu koncentracyjnego na Majdanku obóz dla internowanych żołnierzy Armii… » więcej 2024-08-16, godz. 08:00 Święto Wojska Polskiego - podsumowanie [DŹWIĘK] Ważny dzień dla każdego żołnierza - święto Wojska Polskiego, na pamiątkę zwycięskiej Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Kulminacyjnym momentem obchodów była… » więcej 2024-08-16, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 16 sierpnia » więcej 2024-08-15, godz. 16:17 Święto Czynu Chłopskiego, obchodzone w rocznicę Bitwy Warszawskiej 15 sierpnia przypada Święto Czynu Chłopskiego, obchodzone w rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Upamiętnia udział chłopów w tym starciu, stoczonym w… » więcej 2024-08-15, godz. 16:08 Cud nad Wisłą we wspomnieniach uczestników wojny 1920 roku Mija 104 rocznica przełomowego momentu Bitwy Warszawskiej, w trakcie której siły polskie obroniły stolicę przed bolszewikami. Po latach na antenie Rozgłośni… » więcej
2728293031
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »