Przez całe życie tworzył w języku niemieckim, choć urodził się w Pradze. W powieściach kreślił model sytuacji nazwanej potem "sytuacją kafkowską", opisującej stan niesprecyzowanego zagrożenia, niepewności i napięcia, wywołany konfliktem z anonimową, nadrzędną wobec człowieka instancją, dysponującą władzą i aparatem kontroli.

Twórczości Franza Kafki nie da się przypisać do jednego nurtu literackiego, chociaż część krytyków uznaje, że najbliżej mu do ekspresjonizmu. Inni z kolei twierdzą, że był prekursorem egzystencjalizmu. Jego styl charakteryzuje pozbawiona ozdobników, surowa prostota. Nawet najbardziej skrajne sytuacje w jego dziełach opisane są w precyzyjny, chłodny sposób.

Jednym z głównych tematów jego utworów jest samotność - bohater walczy i przegrywa zawsze sam. Pisarz przedstawia w swoich opowiadaniach i powieściach człowieka najczęściej wyobcowanego, którego kontakty z innymi ludźmi uległy zniszczeniu. Krytycy uznają, że dzieła Kafki odzwierciedlały niestabilny stan ducha społeczeństwa w początkach XX wieku. Wielu znawców zwraca uwagę, że jego literatura, prezentująca wizję świata o dusznej, ciężkiej atmosferze, antycypuje Holokaust.

Na dzieła tworzone w ostatnich latach znaczny wpływ miała trawiąca pisarza gruźlica. W jednym z listów do przyjaciółki Franz Kafka pisał: "Moje życie składa się, i właściwie składało się zawsze z prób pisania, i to najczęściej prób nieudanych. Gdybym jednak nie pisał, to leżałbym już na ziemi, wart tylko tego, by zostać wymiecionym".

Zmarł 3 czerwca 1924 roku w sanatorium Kierling koło Wiednia. Miał 40 lat i 11 miesięcy.

Twórczość Franza Kafki spopularyzował już po śmierci pisarza jego przyjaciel Max Brod, który odkrył ją na nowo dla czytelników w latach 40. i 50. ubiegłego wieku, na fali powojennej popularności egzystencjalizmu. Wydał trzy niedokończone powieści Kafki: "Amerykę", "Proces" i "Zamek", a także liczne opowiadania oraz miniatury, mimo że pisarz kazał mu spalić wszystkie teksty po swojej śmierci. Opublikował także "Dzienniki" Kafki - listy do siebie oraz innych przyjaciół.

Utwory Franza Kafki wywarły wpływ na takich pisarzy jak: Jorge Louis Borges, Albert Camus, Jean Paul Sartre czy John Maxwell Coetzee.

(więcej)

Franz Kafka urodził się 3 lipca 1883 roku w Pradze, należącej wówczas do monarchii austro-węgierskiej. Był synem żydowskiego kupca Hermanna Kafki. Od początku uczęszczał do niemieckich szkół, dlatego też pisał w języku niemieckim, choć znał też bardzo dobrze język czeski. Stronił od ludzi i był na ogół samotny. Mimo licznych romansów, nigdy nie założył rodziny. Do 35. roku życia mieszkał z rodzicami.

Pierwsze swoje dzieła Kafka napisał jeszcze w wieku młodzieńczym, ale te zaginęły. Prawdopodobnie zniszczył je sam autor, niezadowolony z ich poziomu.

Na niemieckim Uniwersytecie w Pradze Kafka skończył studia prawnicze. Od 1908 roku przez 14 lat pracował w tamtejszym Zakładzie Ubezpieczeń Robotników od Wypadków Królestwa Czeskiego. Klientami urzędu, w którym pracował byli często chorzy żołnierze powracający z wojny. Niewykluczone zatem, że od jednego z petentów zaraził się gruźlicą. Na wieść o śmiertelnej chorobie Kafka zrezygnował z posady, zerwał kontakty z rodziną, wyjechał do Berlina i całkowicie poświęcił się pisaniu.

W ostatniej fazie życia związał się z pochodzącą z Pabianic Dorą Diamant. Po jego śmierci przechowywała ona część jego pism, do chwili ich konfiskaty przez niemieckie gestapo w 1933 roku. 35 listów i około 20 notesów Kafki uważa się za zaginione. Ważną postacią dla Franza Kafki, powierniczką oraz tłumaczką jego dzieł na czeski była też Milena Jesenska.

W 1909 roku jego pierwsze szkice prozy opublikowało monachijskie czasopismo literackie "Hyperion". Debiutancki zbiór opowiadań i fragmentów prozy Franza Kafki został wydany w 1913 roku pod tytułem "Betrachtung". Później ukazało się jeszcze kilka zbiorów opowiadań pisarza, ale mimo dobrych recenzji, nie cieszyły się wielką popularnością. Ostatecznie dzieła Kafki spopularyzował jego najbliższy przyjaciel pisarz Max Brod.