Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-06-01, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
1 czerwca
1434 - W Gródku pod Lwowem zmarł Władysław II Jagiełło, król Polski i wielki książę litewski, panujący od 1386 r. Wspólnie z bratem Witoldem dowodził w 1410 r. w zwycięskiej bitwie nad Krzyżakami pod Grunwaldem; w 1413 r. zawarł Unię w Horodle, która zacieśniała związek Polski i Litwy.

1496 - W czasie sejmu w Piotrkowie król Jan I Olbracht, w zamian za zgodę szlachty na jej udział w wyprawie mołdawskiej, ogłosił tzw. statuty piotrkowskie, które zwalniały towary szlacheckie od ceł, ograniczały prawa chłopów do opuszczania wsi oraz zakazywały mieszczanom nabywania dóbr ziemskich.

1652 - Powstanie Chmielnickiego: Początek bitwy pod Batohem, w której wojska polskie poniosły klęskę w starciu z połączonymi siłami kozackim i tatarskimi; po bitwie wszyscy polscy jeńcy zostali wymordowani.

1765 - Król Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Dobrego Porządku dla Starej i Nowej Warszawy.

1769 - W Grodkowie na Opolszczyźnie urodził się Józef Elsner, kompozytor, pedagog, nauczyciel Fryderyka Chopina.

1792 - Zdymisjonowano dowódcę armii litewskiej księcia Ludwika Wirtemberskiego, któremu udowodniono zdradę i współpracę z Rosją.

1809 – Wojna polsko-austriacka: wojska austriackie zagrożone przez armię Księstwa Warszawskiego bez walki oddały Warszawę.

1856 - W Białyninie w pobliżu Sochaczewa urodził się Władysław Ślewiński, malarz, postimpresjonista.

1863 - Powstanie Styczniowe: między Małkinią a Czyżewem dróżnik kolejowy dokonał sabotażu poprzez rozkręcenie szyn doprowadzając do katastrofy rosyjskiego pociągu, w wyniku której zginęło 20 oficerów i 600 żołnierzy.

1895 - W Chorborowie koło Brzeżan urodził się Tadeusz Bór-Komorowski, generał WP, Komendant Główny Armii Krajowej (1943-1944); wydał rozkaz rozpoczęcia w Warszawie 1 sierpnia 1944 r. powstania przeciwko Niemcom; 30 września 1944 r. mianowany przez prezydenta RP Władysława Raczkiewicza Naczelnym Wodzem; premier emigracyjnego rządu RP (1947-1949).

1906 - Powstało Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, które celem było popularyzowanie urody ziem polskich i rozbudzanie patriotyzmu; w 1950 r. przekształcono je w Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.

1915 - W Warszawie urodził się Jan Twardowski, kapłan; autor ponad 20 tomików wierszy, m.in. "Znaki ufności", "Niebieskie okulary", "Który stwarzasz jagody", "Na osiołku", "Nie przyszedłem pana nawracać" , "Sumienie ruszyło", "Niecodziennik", "Nie martw się".

1915 - W Leibnitz w Austrii urodził się Tadeusz Kalinowski, aktor, związany z Teatrem im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach; wystąpił m.in. w filmach "Znicz olimpijski", "Czerwone berety", "Rzeczpospolita babska", a także w serialu "Czterej pancerni i pies".

1926 - Zgromadzenie Narodowe wybrało Ignacego Mościckiego na urząd prezydenta RP.

1927 - Rozporządzenie prezydenta RP o popieraniu rozbudowy i rozwoju gospodarczego miasta i portu Gdyni.

1929 - W Warszawie urodziła się Maria Bogucka, historyk, profesor Instytutu Historii PAN, autorka książki "Dzieje kultury polskiej do 1918 roku".

1932 - Rozporządzenie ministra rolnictwa o utworzeniu Parku Narodowego w Pieninach.

1936 - Początek kilkudniowych rozruchów antyżydowskich w Mińsku Mazowieckim.

1940 - Urodziła się Barbara Kwiatkowska, aktorka, znana z filmów "Ewa chce spać" i "Jowita".

1942 - W ramach akcji "Reinhard", której celem była zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie Niemcy rozpoczęli budowę obozu w Treblince; do czasu likwidacji obozu w listopadzie 1943 r. Niemcy zamordowali w nim blisko 900 tys. Żydów, ogromna większość z nich, ok. 760 tys., pochodziła z Polski, wśród nich było 254 tys. z warszawskiego getta.

1943 - We wsi Sochy na Zamojszczyźnie Niemcy zamordowali ponad 180 osób, w tym wiele kobiet i dzieci.

1944 - W Warszawie urodził się Andrzej Rosiewicz, piosenkarz, kompozytor, satyryk, tancerz i choreograf.

1946 - W Krakowie ukazał się pierwszy numer miesięcznika katolickiego "Znak" pod redakcją Jerzego Radkowskiego.

1947 - W Rzymie ukazał się pierwszy numer "Kultury", wydawanej przez Instytut Literacki prowadzony przez Jerzego Giedroycia; w 1947 r. redakcja miesięcznika została przeniesiona do Maisons-Laffitte pod Paryżem.

1949 - W Stanach Zjednoczonych zebrał się Komitet Wolnej Europy (m.in. przedstawiciele środowisk politycznych), który opowiedział się za wyzwoleniem krajów Europy Środkowo-Wschodniej spod dominacji Związku Sowieckiego; głównym narzędziem realizacji tego celu stało się Radio Wolna Europa.

1949 - W Warszawie rozpoczął obrady II Kongres Związków Zawodowych, który powołał Centralną Radę Związków Zawodowych (CRZZ).

1950 - W "Trybunie Ludu" Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych zamieściło propagandowy komunikat o zrzuceniu na Polskę przez USA masowych ilości stonki ziemniaczanej, która następnie rozpleniła się po całym kraju.

1953 - W Gdańsku urodziła się Dorota Stalińska, aktorka, znana m.in. z filmów "Bez miłości", "Krzyk", "Miłość ci wszystko wybaczy" i "Lata dwudzieste lata trzydzieste".

1957 - W Łodzi urodziła się Dorota Kędzierzawska, reżyserka, scenarzystka; autorka filmów "Wrony", "Jestem", "Pora umierać", "Jutro będzie lepiej" oraz "Inny świat", którego głównym narratorem i bohaterem jest aktorka Danuta Szaflarska.

1975 - W Londynie zmarł Tadeusz Olsza, aktor, piosenkarz, tancerz; występował w kabaretach, teatrach rewiowych, m.in. w Qui Pro Quo, Morskim Oku i Cyruliku Warszawskim; zagrał w filmach "Uwiedziona" i "Jego wielka miłość".

1982 - We Wrocławiu zmarł Henryk Worcell, pisarz, autor powieści "Zaklęte rewiry".
1991 - Początek IV pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II.

2000 - We Wrocławiu zmarł Eliasz Kuziemski, aktor, wystąpił m.in. w filmie "Sami swoi", a także w serialach "Stawka większa niż życie" i "Znak orła".

2003 - Donald Tusk został wybrany przewodniczącym Platformy Obywatelskiej. Funkcję tę pełnił do listopada 2014 r.

2016 - W Warszawie zmarł Janusz Ekiert, muzykolog, autor książek poświęconych muzyce, biografii Fryderyka Chopina, historii Konkursów Chopinowskich.

2022 – W Paryżu zmarł ks. Tadeusz Tomasiński, pallotyn, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski od 1953 r. pracujący w pallotyńskiej Regi Miłosierdzia Bożego we Francji. W okresie stanu wojennego był organizatorem Komitetu Pomocy dla Polski. Z zamiłowania był badaczem historii sztuki oraz dziejów Polski i Francji.

Zobacz także

2024-05-31, godz. 15:00 Dyskusja panelowa „Transformacja ustrojowa w krajach Europy Środkowo-Wschodniej – bilans doświadczeń” W ramach obchodów 35. rocznicy częściowo wolnych wyborów parlamentarnych z 4 czerwca 1989 roku Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej organizuje… » więcej 2024-05-31, godz. 13:00 40 lat temu rozpoczął się proces w sprawie zabójstwa Grzegorza Przemyka 40 lat temu, 31 maja 1984 roku, rozpoczął się proces w sprawie zabójstwa maturzysty Grzegorza Przemyka, syna poetki i działaczki opozycyjnej w PRL Barbary… » więcej 2024-05-31, godz. 11:00 80 lat temu Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami 80 lat temu, 31 maja 1944 roku Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami na pokładzie. Jednostka była wykorzystywana przez okupanta… » więcej 2024-05-31, godz. 09:00 Rekrutacja wolontariuszy na rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego Stołeczny ratusz poszukuje wolontariuszy gotowych pomóc w obsłudze zbliżających się obchodów 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Głównym zadaniem… » więcej 2024-05-31, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 31 maja » więcej 2024-05-30, godz. 11:00 Pogrzeb Ludwiki Wujec Rodzina, przyjaciele, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz byli opozycjoniści pożegnali na warszawskich Powązkach Wojskowych Ludwikę Wujec… » więcej 2024-05-30, godz. 09:00 Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa 30 maja przypada uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, znana powszechnie w Polsce jako Boże Ciało. Jest to jedno z najważniejszych świąt… » więcej 2024-05-30, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 30 maja » więcej 2024-05-29, godz. 15:30 ŻIH wydał Encyklopedię getta warszawskiego Ponad 2 tysiące haseł w internecie i 50 haseł w wersji papierowej - publikacją "Encyklopedii getta warszawskiego" zakończył się wieloletni projekt naukowy… » więcej
7273747576
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »