Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Polacy zatopili w Wiśle okręt 'Tannenberg'…
2024-05-31, 11:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/K.Koziełł/dok./w Wj

80 lat temu Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami

Pistolet maszynowy Bechowiec. Broń skonstruowana przez Henryka Strąpocia konstruktora samouka, żołnierza Batalionów Chłopskich [fot. wikipedia/domena publiczna]
Pistolet maszynowy Bechowiec. Broń skonstruowana przez Henryka Strąpocia konstruktora samouka, żołnierza Batalionów Chłopskich [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 31 maja 1944 roku Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami na pokładzie. Jednostka była wykorzystywana przez okupanta do pacyfikacji wsi w okolicach Puław na Lubelszczyźnie. Spektakularną akcję żołnierze Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej przeprowadzili w pobliżu miejscowości Machów na 347 kilometrze rzeki.
Jak podaje większość źródeł historycznych, bilans strat po stronie niemieckiej to 60 żołnierzy zabitych i ponad 50 rannych, po stronie polskiej jeden zabity partyzant z AK i siedmiu rannych żołnierzy.

"Tannenberg" był rzecznym parowym bocznokołowcem, dawnym polskim statkiem "Polonez" i "Grunwald". Zarekwirowany przez Wermacht w 1943 roku, został oddany do dyspozycji jednemu z garnizonów niemieckich. Obsadzali do żołnierze Wehrmachtu i własowcy z Legionów Wschodnich - z batalionu turkmeńskiego, który był ochotniczą, kolaboracyjną formacją złożoną z sowieckich jeńców pochodzących z Azji Środkowej.

Wiosną 1944 roku Niemcy zintensyfikowali działania przeciw ludności cywilnej zachodniej Lubelszczyzny, pacyfikując wioski podejrzewane o współpracę z rosnącymi w siłę partyzantami z Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Do pacyfikacji wsi Zastów Polanowski 31 maja 1944 roku wysłali około 140 żołnierzy, z których większość stanowili Turkmeni.

Powiadomieni polscy partyzanci widząc, że dysponują za małą siłą, by zapobiec pacyfikacji, postanowili zaatakować Niemców podczas ich powrotu do garnizonu. Podjęli decyzję o przygotowaniu zasadzki.

"Rano była mgła, zaczęliśmy się okopywać tam, gdzie nurt był blisko brzegu. Zagrały RKM-y i CKM-y" - wspominał dowódca partyzantów z Batalionów Chłopskich Jan Jabłoński, ps. "Drzazga" (zm. 1993), w audycji "Partyzanci polscy" Polskiego Radia w 1975 roku. Wracający "Tanneberg", przed którym dla zmylenia płynął statek pasażerski, zbliżając się do brzegu wsi Lucimia, natknął się na ogień ciężkich karabinów maszynowych oddziału majora Jana Jabłońskiego oraz oddziału AK Bolesława Frańczaka, ps. "Argil".

Kanonada trwała ponad godzinę. Ostrzał spowodował uszkodzenia kotła parowca, jednostka zaczęła wytracać prędkość, przechylać się i nabierać wody, nie przestała jednak odpowiadać ogniem. Około godziny 12.15 "Tannenberg" zatonął. Niemieccy i turkmeńscy żołnierze zaczęli uciekać wpław. Oddziały polskie wycofały się pod naporem ostrzału artyleryjskiego prowadzonego z pobliskich Chałupek, skąd na odsiecz Wehrmachtowi wyruszyło około 400 żołnierzy.

O zatopieniu "Tannenberga" przypomina ustawiony w Wilkowie głaz z pamiątkową tablicą.

(więcej)

Parowiec "Polonez" - późniejszy "Tannenberg" - powstał w 1889 roku w stoczni Ferdinanda Schichaua w Elbingu, dzisiejszym Elblągu, na zamówienie prywatnych właścicieli. Był to statek pasażersko-towarowy. Miał najpierw 40, a po przebudowie prawie 50 metrów długości, i około 4,3 metra szerokości. Pierwotnie mógł zabrać 88 pasażerów w klasach I i II, 98 osób na pokładzie i siedem ton ładunku. Mógł także holować barki - jego uciąg wynosił 600 ton.

Początkowo pływał na linii Włocławek - Warszawa. Po wybuchu I wojny światowej, zarekwirowany przez wojsko rosyjskie w sierpniu 1914 roku, brał udział w dostarczaniu amunicji i żywności oraz transporcie rannych podczas walk rosyjsko-austriackich w Galicji. Podczas kontrofensywy wojsk austro-węgierskich w 1915 roku wpadł w ich ręce pod Annopolem. W Puławach został opancerzony i uzbrojony w dwa lądowe działa kalibru 37 milimetrów, a następnie - w 1916 roku - wcielony do austro-węgierskiej Flotylli Wiślanej. Patrolował odcinek Puławy - Dęblin.

W niepodległej Polsce został upaństwowiony. Po utworzeniu Polskiej Żeglugi Państwowej w Warszawie w 1919 roku wszedł w skład jej taboru. Pod nazwą "Grunwald" pływał po górnej Wiśle. Około 1921 roku trafił do Pińska, gdzie pływał przez pięć lat w Poleskim Towarzystwie Handlu i Przemysłu. Następnie wrócił do Puław zakupiony przez prywatnych właścicieli. W 1930 roku został przebudowany i wydłużony, otrzymał też nowy kocioł parowy. Od około 1933 roku pływał jako statek towarowo-pasażerski Polskiej Żeglugi Rzecznej "Vistula" głównie do Sandomierza.

Po kampanii wrześniowej 1939 roku i utworzeniu Generalnej Guberni "Grunwald" został przejęty przez Niemców jako mienie pożydowskie. Znów sprzedany firmie, zmienił nazwę na "Tannenberg". W 1943 roku został zarekwirowany przez Wehrmacht.

Zatopiony w 1944 okręt rok później wydobyto, a następnie odbudowano w Puławach. Pływał jako statek pasażerski pod nazwą "Grunwald" i "Bartosz Głowacki" z Warszawy do Puław, a także do Płocka.

Od 1961 roku przez dwa lata służył jako holownik szkoleniowy. W 1967 roku został zezłomowany.

Zobacz także

2024-07-02, godz. 13:13 Szefowie MSZ Polski i Niemiec rozmawiali m.in. o zadośćuczynieniu wobec Polski za straty wojenne Gest zadośćuczynienia wobec Polski za szkody i straty wywołane niemiecką agresją i okupacją, potrzeba dalszego wspierania Ukrainy oraz szczyt NATO - to główne… » więcej 2024-07-02, godz. 10:35 Wrocław/ Muzealnicy otworzyli kapsułę czasu sprzed ponad 150 lat; to pamiątka po remoncie wodociągów Zawartość kapsuły czasu z 1865 roku została zaprezentowana w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu. To list podpisany przez trzech sąsiadów z ul. Nożowniczej… » więcej 2024-07-02, godz. 09:56 Wojenny „Blitz” Steve’a McQueena otworzy 68. Londyński Festiwal Filmowy 9 października w Londynie rozpocznie się 68. edycja miejscowego festiwalu filmowego. Filmem, który otworzy to wydarzenie podczas specjalnej gali będzie „Blitz”… » więcej 2024-07-02, godz. 08:46 MKiDN: wyniki konkursu "Zabytek Zadbany 2024" Willa Maxa Erfurta w Jeleniej Górze, kasyno oficerskie w Twierdzy Modlin, Kościół w Lubiechni Małej oraz Muzeum "Dom Szewca" w Pszczewie - to niektórzy laureaci… » więcej 2024-07-02, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 2 lipca » więcej 2024-07-01, godz. 14:15 Instytut Polonika po raz drugi ogłasza konkurs "Dziedzictwo bez granic". Polska w poniedziałek obejmuje po raz siódmy roczne przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej; motto przewodnie to: "V4: powrót do korzeni" - przypomniało MSZ… » więcej 2024-07-01, godz. 11:43 U neandertalczyków też występował zespół Downa Neandertalczycy opiekowali się dziećmi z zespołem Downa. Pierwszy udokumentowany przypadek zespołu Downa wśród naszych wymarłych krewniaków – opisują… » więcej 2024-07-01, godz. 10:33 Muzeum Auschwitz przygotowuje się do remontu dwóch bloków wystawy głównej Przetarg na wykonanie projektów remontu i konserwacji poobozowych bloków o numerach 6 i 7 oraz elementów przestrzeni części nowej wystawy głównej, która… » więcej 2024-07-01, godz. 08:24 30 lat temu zmarła Helena Grossówna - gwiazda przedwojennego kina polskiego. To z nią Bodo umawiał się na dziewiątą, i jej - wspólnie z Dymszą - śpiewał „Ach, śpij kochanie”; a Żabczyński zapewniał ją „już nie zapomnisz… » więcej 2024-07-01, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 1 lipca » więcej
5960616263
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »