Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Polacy zatopili w Wiśle okręt 'Tannenberg'…
2024-05-31, 11:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/K.Koziełł/dok./w Wj

80 lat temu Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami

Pistolet maszynowy Bechowiec. Broń skonstruowana przez Henryka Strąpocia konstruktora samouka, żołnierza Batalionów Chłopskich [fot. wikipedia/domena publiczna]
Pistolet maszynowy Bechowiec. Broń skonstruowana przez Henryka Strąpocia konstruktora samouka, żołnierza Batalionów Chłopskich [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 31 maja 1944 roku Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami na pokładzie. Jednostka była wykorzystywana przez okupanta do pacyfikacji wsi w okolicach Puław na Lubelszczyźnie. Spektakularną akcję żołnierze Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej przeprowadzili w pobliżu miejscowości Machów na 347 kilometrze rzeki.
Jak podaje większość źródeł historycznych, bilans strat po stronie niemieckiej to 60 żołnierzy zabitych i ponad 50 rannych, po stronie polskiej jeden zabity partyzant z AK i siedmiu rannych żołnierzy.

"Tannenberg" był rzecznym parowym bocznokołowcem, dawnym polskim statkiem "Polonez" i "Grunwald". Zarekwirowany przez Wermacht w 1943 roku, został oddany do dyspozycji jednemu z garnizonów niemieckich. Obsadzali do żołnierze Wehrmachtu i własowcy z Legionów Wschodnich - z batalionu turkmeńskiego, który był ochotniczą, kolaboracyjną formacją złożoną z sowieckich jeńców pochodzących z Azji Środkowej.

Wiosną 1944 roku Niemcy zintensyfikowali działania przeciw ludności cywilnej zachodniej Lubelszczyzny, pacyfikując wioski podejrzewane o współpracę z rosnącymi w siłę partyzantami z Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Do pacyfikacji wsi Zastów Polanowski 31 maja 1944 roku wysłali około 140 żołnierzy, z których większość stanowili Turkmeni.

Powiadomieni polscy partyzanci widząc, że dysponują za małą siłą, by zapobiec pacyfikacji, postanowili zaatakować Niemców podczas ich powrotu do garnizonu. Podjęli decyzję o przygotowaniu zasadzki.

"Rano była mgła, zaczęliśmy się okopywać tam, gdzie nurt był blisko brzegu. Zagrały RKM-y i CKM-y" - wspominał dowódca partyzantów z Batalionów Chłopskich Jan Jabłoński, ps. "Drzazga" (zm. 1993), w audycji "Partyzanci polscy" Polskiego Radia w 1975 roku. Wracający "Tanneberg", przed którym dla zmylenia płynął statek pasażerski, zbliżając się do brzegu wsi Lucimia, natknął się na ogień ciężkich karabinów maszynowych oddziału majora Jana Jabłońskiego oraz oddziału AK Bolesława Frańczaka, ps. "Argil".

Kanonada trwała ponad godzinę. Ostrzał spowodował uszkodzenia kotła parowca, jednostka zaczęła wytracać prędkość, przechylać się i nabierać wody, nie przestała jednak odpowiadać ogniem. Około godziny 12.15 "Tannenberg" zatonął. Niemieccy i turkmeńscy żołnierze zaczęli uciekać wpław. Oddziały polskie wycofały się pod naporem ostrzału artyleryjskiego prowadzonego z pobliskich Chałupek, skąd na odsiecz Wehrmachtowi wyruszyło około 400 żołnierzy.

O zatopieniu "Tannenberga" przypomina ustawiony w Wilkowie głaz z pamiątkową tablicą.

(więcej)

Parowiec "Polonez" - późniejszy "Tannenberg" - powstał w 1889 roku w stoczni Ferdinanda Schichaua w Elbingu, dzisiejszym Elblągu, na zamówienie prywatnych właścicieli. Był to statek pasażersko-towarowy. Miał najpierw 40, a po przebudowie prawie 50 metrów długości, i około 4,3 metra szerokości. Pierwotnie mógł zabrać 88 pasażerów w klasach I i II, 98 osób na pokładzie i siedem ton ładunku. Mógł także holować barki - jego uciąg wynosił 600 ton.

Początkowo pływał na linii Włocławek - Warszawa. Po wybuchu I wojny światowej, zarekwirowany przez wojsko rosyjskie w sierpniu 1914 roku, brał udział w dostarczaniu amunicji i żywności oraz transporcie rannych podczas walk rosyjsko-austriackich w Galicji. Podczas kontrofensywy wojsk austro-węgierskich w 1915 roku wpadł w ich ręce pod Annopolem. W Puławach został opancerzony i uzbrojony w dwa lądowe działa kalibru 37 milimetrów, a następnie - w 1916 roku - wcielony do austro-węgierskiej Flotylli Wiślanej. Patrolował odcinek Puławy - Dęblin.

W niepodległej Polsce został upaństwowiony. Po utworzeniu Polskiej Żeglugi Państwowej w Warszawie w 1919 roku wszedł w skład jej taboru. Pod nazwą "Grunwald" pływał po górnej Wiśle. Około 1921 roku trafił do Pińska, gdzie pływał przez pięć lat w Poleskim Towarzystwie Handlu i Przemysłu. Następnie wrócił do Puław zakupiony przez prywatnych właścicieli. W 1930 roku został przebudowany i wydłużony, otrzymał też nowy kocioł parowy. Od około 1933 roku pływał jako statek towarowo-pasażerski Polskiej Żeglugi Rzecznej "Vistula" głównie do Sandomierza.

Po kampanii wrześniowej 1939 roku i utworzeniu Generalnej Guberni "Grunwald" został przejęty przez Niemców jako mienie pożydowskie. Znów sprzedany firmie, zmienił nazwę na "Tannenberg". W 1943 roku został zarekwirowany przez Wehrmacht.

Zatopiony w 1944 okręt rok później wydobyto, a następnie odbudowano w Puławach. Pływał jako statek pasażerski pod nazwą "Grunwald" i "Bartosz Głowacki" z Warszawy do Puław, a także do Płocka.

Od 1961 roku przez dwa lata służył jako holownik szkoleniowy. W 1967 roku został zezłomowany.

Zobacz także

2024-07-13, godz. 09:00 Obchody 614. rocznicy bitwy pod Grunwaldem - rekonstrukcja Tętent koni w galopie i bitewna wrzawa - to będą mogli usłyszeć ci, którzy w sobotę 13 lipca przybędą na pola Grunwaldu. Ponad 1250 rekonstruktorów z… » więcej 2024-07-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 lipca » więcej 2024-07-12, godz. 15:29 Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej - nowe ustalenia IPN w sprawie zbrodni niemieckiej W Dniu Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej Instytut Pamięci Narodowej przedstawił nowe ustalenia w sprawie zbrodni niemieckiej z 12 lipca 1943 roku. Po ponad 80… » więcej 2024-07-12, godz. 12:00 Mija 79 lat od Obławy Augustowskiej 79 lat temu, 12 lipca 1945 roku, oddziały Armii Czerwonej, NKWD i Smiersz rozpoczęły na Suwalszczyźnie operację, w której zginęło co najmniej kilkuset… » więcej 2024-07-12, godz. 10:00 Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę pacyfikacji wsi Michniów 12 lipca przypada Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę niemieckiej pacyfikacji wsi Michniów w województwie świętokrzyskim. 12 i… » więcej 2024-07-12, godz. 08:00 W Warszawie uczczono ofiary rzezi wołyńskiej W Warszawie upamiętniono ofiary rzezi wołyńskiej. Główna uroczystość odbyła się przy Pomniku Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich… » więcej 2024-07-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 lipca » więcej 2024-07-11, godz. 15:00 Obchody rocznicy ludobójstwa w Srebrenicy [DŹWIĘK] Pod Srebrenicą symbolicznie wspominano dziś ofiary ludobójstwa. W czasie bośniackiej wojny domowej Serbowie w lipcu 1995 roku zamordowali tam ponad osiem tysięcy… » więcej 2024-07-11, godz. 13:00 Historycy o rzezi wołyńskiej Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto… » więcej 2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej
3132333435
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »