Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 82 lata temu Niemcy przeprowadzili egzekucję więźniów…
2024-05-27, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok. /w kry

82 lata temu Niemcy przeprowadzili egzekucję więźniów Pawiaka w Lesie Sękocińskim

Budynek oddziału męskiego Pawiaka na początku XX wieku, widok od ul. Dzielnej [fot. wikipedia/domena publiczna]
Budynek oddziału męskiego Pawiaka na początku XX wieku, widok od ul. Dzielnej [fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 27 na 28 maja 1942 roku, w Lesie Sękocińskim w pobliżu Magdalenki funkcjonariusze SS rozstrzelali 224 więźniów Pawiaka, wśród nich 22 kobiety. Ofiarami byli głównie uczestnicy konspiracji i przedstawiciele polskiej inteligencji - lekarze, prawnicy i dziennikarze.
Rozstrzelano także polskich strażników z załogi Pawiaka, aresztowanych za współpracę z ruchem oporu, oraz 15 więźniarek z obozu koncentracyjnego Ravensbrueck, które przewieziono do Warszawy w styczniu i kwietniu 1942 roku.

Wyniki ekshumacji z 1946 wykazały, że skazańców mordowano strzałami w pierś lub tył głowy nad otwartymi grobami. Część rannych prawdopodobnie zakopano żywcem. Zidentyfikowano ponad 200 ofiar kaźni dzięki znalezionym przy nich kartkom pocztowym i kwitom z więziennego depozytu, zeznaniom i relacjom byłych więźniów Pawiaka oraz liście opublikowanej w 1942 roku przez wywiad Armii Krajowej.

Po ekshumacji ciała zamordowanych pochowano na cmentarzu w Łazach. W 1964 roku na miejscu straceń odsłonięto pomnik.

(więcej)

Egzekucja w Lesie Sękocińskim rozpoczęła się o godzinie 3.00 w nocy i trwała do godzin popołudniowych. Transporty formowano w nocy. Więźniom nie wydano depozytów, nie pozwolono się ubrać, wziąć rzeczy osobistych ani jedzenia na drogę, co pozwoliło im się zorientować, jaki los ich czeka. Pluton egzekucyjny tworzyli niemieccy i ukraińscy funkcjonariusze z Pawiaka. Z informacji, które osadzeni na Pawiaku uzyskali od ukraińskich wachmanów wynikało, że przed śmiercią grupa skazańców z majorem Romanem Kukiełło na czele rzuciła się na uzbrojonych oprawców.

Ciała ofiar Niemcy wrzucili do trzech zbiorowych mogił. Odnalazł je leśniczy Franciszek Stankiewicz. 16 czerwca 1942 roku w konspiracyjnej "Informacji Bieżącej" znalazła się wiadomość o egzekucji wraz z niepełną listą rozstrzelanych, uzyskaną z konspiracyjnej komórki na Pawiaku.

82 lata temu w Lesie Sękocińskim zginęli między innymi: burmistrz Koła Michał Beksiak, Karol Kitzman - powstaniec śląski, dyrektor Warszawskiej Spółki Myśliwskiej, działacze PPS: Józef Kulik, Wacław Kwiatkowski, Jan Wojda, działacz Stronnictwa Narodowego i współorganizator tajnej drukarni „Walka” - Edmund Gliński, sędzia Franciszek Frańczak, laryngolog profesor Leon Pękosławski, oficerowie - major Roman Kukiełło, major Józef Ratajczak - komendant Okręgu Pomorskiego ZWZ, rotmistrz Józef Wierzbicki, a także Jan Sołtan, redaktor polityczny Polskiej Agencji Telegraficznej.

Nie była to jedyna hitlerowska zbrodnia w okolicy Magdalenki. Niemcy regularnie rozstrzeliwali tam małe grupy skazańców.

Ze śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej, w trakcie którego badano egzekucje dokonywane w okolicach Warszawy, wynika, że do podobnych zdarzeń dochodziło też w Lasach Młochowskich, Nadarzynie, Raszynie, Okęciu, Falenicy i Imielinie.

Pawiak był największym niemieckim więzieniem politycznym w okupowanej Polsce. Wbrew międzynarodowym konwencjom przetrzymywano w nim także jeńców wojennych. Przebywały tam osoby zatrzymane w łapankach, również kobiety i dzieci. Szacuje się, że spośród 100 tysięcy więźniów, którzy przeszli przez Pawiak w latach 1939-1944, około 37 tysięcy zginęło w egzekucjach, zostało zamordowanych w czasie przesłuchań w siedzibie gestapo na Szucha albo zmarło w szpitalu więziennym. Pozostałych Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych.

Zobacz także

2024-09-11, godz. 09:00 10. Rocznica założenia Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie Działacz opozycji antykomunistycznej - Jacek Kuroń, duchowni greckokatoliccy - Andrzej i Klemens Szeptyccy, oraz zamordowani przez Hamas w październiku 2023… » więcej 2024-09-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 września » więcej 2024-09-10, godz. 15:00 Muzeum Niepodległości: II wojna światowa w plakacie filmowym II wojna światowa w plakacie filmowym. W Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej otwarto wystawę „II wojna światowa w filmie - wystawa plakatów ze zbiorów… » więcej 2024-09-10, godz. 13:00 Wystawa z okazji 770. rocznicy lokacji Bytomia Z okazji 770. rocznicy lokacji Bytomia Muzeum Górnośląskie przygotowało wystawę obrazującą efekty badań archeologicznych prowadzonych w mieście od ponad… » więcej 2024-09-10, godz. 11:00 85 lat temu rozpoczęło się oblężenie Warszawy 85 lat temu rozpoczęło się oblężenie Warszawy. Stolica zamieniła się w twierdzę, w której wyjątkowo ważną rolę pełniło Polskie Radio oraz emitowane… » więcej 2024-09-10, godz. 09:00 50 lat temu zmarł Melchior Wańkowicz, mistrz opowieści reportażowej 50 lat temu, 10 września 1974 roku, zmarł pisarz, publicysta i dziennikarz Melchior Wańkowicz. Mistrz opowieści reportażowej, łączącej fakty z elementami… » więcej 2024-09-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 września » więcej 2024-09-09, godz. 13:00 85 lat temu rozpoczęła się bitwa nad Bzurą, największe starcie we wrześniu 1939 85 lat temu, 9 września 1939 roku, rozpoczęła się bitwa nad Bzurą. Było to największe starcie z Niemcami podczas wojny obronnej Polski 1939 roku i jedyna… » więcej 2024-09-09, godz. 11:00 Nieznani sprawcy zniszczyli w Chajsach na Białorusi miejsce pamięci ofiar represji stalinowskich Nieznani sprawcy zbezcześcili w Chajsach na Białorusi, w obwodzie witebskim, miejsce pamięci ofiar represji stalinowskich. W masowych grobach są tu pochowani… » więcej 2024-09-09, godz. 09:00 EDD 2024. Zwiedzanie ratusza w Brzegu z przewodnikiem Europejskie Dni Dziedzictwa to okazja na poznanie losów brzeskiego ratusza. Bezpłatna wycieczka 10 września. Budynek będzie można zwiedzać o godzinie 11:30… » więcej
2324252627
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »