Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-05-25, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
25 maja
992 - Zmarł książę Mieszko I, twórca państwa polskiego; w 966 r. przyjął chrzest; przed śmiercią podzielił państwo pomiędzy wszystkich swoich synów: najstarszego Bolesława oraz Mieszka, Świętopełka i Lamberta.

1477 - Wit Stwosz rozpoczął prace nad ołtarzem w kościele Mariackim w Krakowie.

1865 - W Sokalu urodził się Władysław Bandurski, duchowny katolicki, biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej, działacz niepodległościowy, honorowy kapelan I Brygady Legionów Polskich, kapelan sił zbrojnych Litwy Środkowej.

1889 - W Barłożnie w powiecie starogardzkim urodził się Bronisław Komorowski, duchowny katolicki, działacz patriotyczny, duszpasterz kościoła św. Stanisława Biskupa Męczennika w Wolnym Mieście Gdańsku; aresztowany przez Niemców we wrześniu 1939 r.; w marcu 1940 r. rozstrzelany w KL Stutthof; beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II w 1999 r.

1891 - Urodził się Zygmunt Podhorski, generał WP, komendant Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (1927-35); w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Dywizji Kawalerii "Zaza", uczestnik bitwy pod Kockiem.

1895 - W Przemyślu urodził się Władysław Segda, pułkownik WP, szermierz, brązowy medalista olimpijski z Amsterdamu (1928) i Los Angeles (1932).

1904 - W Jedlni pod Kozienicami urodził się Józef Kuropieska, oficer WP, uczestnik kampanii polskiej 1939 r.; zastępca szefa Sztabu Generalnego WP w latach 1948-1949; aresztowany w 1950 r. i oskarżony o próbę obalenia ustroju Polski Ludowej; w 1952 r. skazany na karę śmierci; w 1955 r., po uchyleniu wyroku, wypuszczony na wolność; komendant Akademii Sztabu Generalnego (1964-68); autor wspomnień.

1913 - We Lwowie zmarł Władysław Łoziński, powieściopisarz, historyk, publicysta.

1915 - I wojna światowa: Zakończyła się II bitwa pod Ypres, w czasie której armia niemiecka użyła gazów trujących; straty alianckie około 70 tys. ofiar, straty niemieckie 35-40 tys. ofiar.

1923 - W Bydgoszczy urodził się Jan Świdziński, malarz, rzeźbiarz, performer, krytyk sztuki, twórca idei sztuki kontekstualnej.

1926 - W Warszawie urodził się Jan Józef Lipski, historyk literatury, działacz opozycji demokratycznej; żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego; współzałożyciel KOR, działacz NSZZ "Solidarność", przewodniczący reaktywowanej PPS; senator OKP.

1931 - W Poznaniu urodziła się Krystyna Kersten, historyk, badaczka najnowszych dziejów Polski; autorka książek "Polacy, Żydzi, komunizm. Anatomia półprawd 1939-1968", "Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948" i "Jałta w polskiej perspektywie".

1942 - W Białymstoku urodziła się Łucja Prus, piosenkarka, wykonawczyni przebojów "W żółtych płomieniach liści", "Dookoła noc się stała", "Nic dwa razy", "Twój portret".

1948 - W więzieniu mokotowskim w Warszawie władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci na rotmistrzu Witoldzie Pileckim, oficerze ZWZ-AK, który w 1940 r. dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce do Auschwitz, aby zdobyć informacje o obozie; po ucieczce z Auschwitz walczył w Powstaniu Warszawskim; w 1947 r. został aresztowany przez UB; torturowany i oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz rządu RP na emigracji, skazany został na karę śmierci.

1952 - We Wrocławiu urodziła się Gabriela Kownacka, aktorka, występowała m.in. w warszawskich teatrach Kwadrat, Współczesny, Studio i Teatrze Narodowym; odtwórczyni roli Anity w komedii muzycznej "Hallo Szpicbródka", telewizyjnej publiczności znana jako Anka z serialu "Rodzina zastępcza".

1960 - Premiera filmu "Do widzenia, do jutra" w reżyserii Janusza Morgensterna.

1967 - W Rzymie w finałach Mistrzostw Europy w boksie trzej reprezentanci Polski zdobyli złote medale: Józef Grudzień, Ryszard Petek i Hubert Skrzypczak.

1972 - Sejm ratyfikował układ o normalizacji stosunków pomiędzy PRL a RFN z grudnia 1970 r., w którym strona zachodnioniemiecka uznała granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej.

1974 - W Szczecinie urodziła się Ilona Ostrowska, aktorka, znana m.in. z serialu telewizyjnego "Ranczo".

1975 - W Warszawie zakończył się XXVII Wyścig Pokoju, którego zwycięzcą został Ryszard Szurkowski.

1979 - Premiera filmu "Test pilota Pirxa" w reżyserii Marka Piestraka.

1982 - Stan wojenny: w Warszawie funkcjonariusze ZOMO zatrzymali, a następnie postrzelili przy próbie ucieczki, Jana Narożniaka, działacza Międzyzakładowego Robotniczego Komitetu "Solidarność".

1987 - W Zakopanem urodził się Kamil Stoch, skoczek narciarski; dwukrotny złoty medalista igrzysk olimpijskich w Soczi (2014); zdobywca Pucharu Świata (2013/2014); indywidualny mistrz świata z Val di Fiemme (2013); złoty medalista mistrzostw świata w konkursie drużynowym (2017), zwycięzca Turnieju Czterech Skoczni (2016-2017).

1990 - Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi.

1996 - Zmarł Jaroslav Simonides, tłumacz, zasłużony propagator polskiej kultury w Czechach, przekładał polską literaturę m.in. utwory Mikołaja Reja, Zygmunta Krasińskiego, Gabrieli Zapolskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Sławomira Mrożka, Romana Brandstaettera, Tadeusza Różewicza i Stanisława Lema.

1997 - Odbyło się referendum konstytucyjne: za przyjęciem nowej ustawy zasadniczej głosowało 52,71 proc., przeciw 45,89 proc; frekwencja 42,86 proc. Nową Konstytucję Zgromadzenie Narodowe przyjęło 2 kwietnia; po podpisaniu jej przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego weszła w życie 17 października 1997 r.

2006 - Początek pielgrzymki papieża Benedykta XVI do Polski.

2011 - W Tarnowie zmarł Edward Żentara, aktor, dyrektor tarnowskiego Teatru im. Ludwika Solskiego; wystąpił m.in. w filmach "Karate po polsku", "Austeria", "Siekierezada", "Życie za życie. Maksymilian Kolbe".

2014 - W Warszawie zmarł gen. Wojciech Jaruzelski, ostatni przywódca PRL, współtwórca Okrągłego Stołu; w 1989 r. wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na urząd prezydenta PRL, następnie RP (1989-90); sybirak, żołnierz 1. Armii WP; w latach 1968-83 szef MON; odpowiedzialny za udział WP w inwazji na Czechosłowację i wykorzystanie armii do krwawego tłumienia protestów na Wybrzeżu w 1970 r.; w lutym 1981 r. objął urząd premiera; od października 1981 r. do lipca 1989 r. I sekretarz KC PZPR; w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. wprowadził stan wojenny, stając na czele Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON); odpowiedzialny za masowe represje stosowane w tym okresie wobec społeczeństwa; w 1985 r. zrezygnował z funkcji premiera, obejmując stanowisko przewodniczącego Rady Państwa (1985-89).

2014 – W wyborach do Parlamentu Europejskiego zwyciężyła Platforma Obywatelska (32,13 proc. głosów) minimalną przewagą, pokonując PiS (31,78 proc.). Obie partie wprowadziły do PE tylu samo europosłów (19). Koalicja SLD -UP zdobyła 9,44 proc. proc. poparcia, co dało jej 5 mandatów, Nowa Prawica uzyskała 7,15 proc., a PSL - 6,8 proc., taki rezultat dał obu tym ugrupowaniom po 4 mandaty w europarlamencie. Frekwencja wyniosła 23,82 proc.

Zobacz także

2024-06-03, godz. 09:00 Wystawa IPN w 45. rocznicę pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski 45 lat temu papież Jan Paweł II po raz pierwszy przybył z pielgrzymką do ojczyzny. 2 czerwca 1979 roku w Warszawie papież Polak wypowiedział słowa: "Niech… » więcej 2024-06-03, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 3 czerwca » więcej 2024-06-02, godz. 11:00 45. rocznica pierwszej pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II 45 lat temu, 2 czerwca 1979 roku, papież Jan Paweł II przybył z pierwszą pielgrzymką do ojczyzny. Po raz pierwszy biskup Rzymu odwiedził Polskę w jej tysiącletnich… » więcej 2024-06-02, godz. 09:00 110 lat temu urodziła się Teodora Żukowska ps. "Milena", nazywana szpiegiem z pałacu Brühla 110 lat temu, 2 czerwca 1914 roku, urodziła się Teodora Żukowska, pseudonim „Milena”, agentka kontrwywiadu Armii Krajowej, nazywana szpiegiem z pałacu… » więcej 2024-06-02, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 2 czerwca » więcej 2024-06-01, godz. 11:00 255 lat temu urodził się Józef Elsner, kompozytor, nauczyciel Fryderyka Chopina 255 lat temu, 1 czerwca 1769 roku, urodził się Józef Elsner, kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki, nauczyciel Fryderyka Chopina. Zasłużył się jako organizator… » więcej 2024-06-01, godz. 09:00 Polska obchodzi Międzynarodowy Dzień Dziecka 1 czerwca Polska obchodzi Międzynarodowy Dzień Dziecka. W całym kraju z tej okazji organizowane są różne wydarzenia dla dzieci - festyny, koncerty, imprezy… » więcej 2024-06-01, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 1 czerwca » więcej 2024-05-31, godz. 15:00 Dyskusja panelowa „Transformacja ustrojowa w krajach Europy Środkowo-Wschodniej – bilans doświadczeń” W ramach obchodów 35. rocznicy częściowo wolnych wyborów parlamentarnych z 4 czerwca 1989 roku Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej organizuje… » więcej 2024-05-31, godz. 13:00 40 lat temu rozpoczął się proces w sprawie zabójstwa Grzegorza Przemyka 40 lat temu, 31 maja 1984 roku, rozpoczął się proces w sprawie zabójstwa maturzysty Grzegorza Przemyka, syna poetki i działaczki opozycyjnej w PRL Barbary… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »