Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-…
2024-05-22, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz

Michał Tokarzewski-Karaszewicz, jedyny Dowódca Główny Służby Zwycięstwu Polski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Michał Tokarzewski-Karaszewicz, jedyny Dowódca Główny Służby Zwycięstwu Polski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
60 lat temu, 22 maja 1964 roku, zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz, podczas II wojny światowej organizator i pierwszy dowódca konspiracyjnej struktury niepodległościowej - Służby Zwycięstwu Polski. Była ona pierwszą organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego, powstał z niej Związek Walki Zbrojnej, przekształcony następnie w Armię Krajową.
Podczas I wojny światowej był żołnierzem Legionów Polskich, później walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, brał udział w walkach o Wilno. W wojnie obronnej 1939 roku generał Tokarzewski-Karaszewicz dowodził Grupą Operacyjną w Armii "Pomorze", walczył między innymi nad Bzurą. Następnie przedarł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko zastępcy dowódcy Grupy Armii "Warszawa". W przeddzień kapitulacji stolicy - 27 września - utworzył Służbę Zwycięstwu Polski.

Po klęsce wrześniowej przedostał się do Lwowa, gdzie kierował tworzącym się polskim podziemiem na obszarze obejmującym tereny okupowane przez Sowietów. Gdy pod koniec 1939 roku SZP weszła w skład Związku Walki Zbrojnej, generał Tokarzewski-Karaszewicz objął funkcję komendanta Obszaru Numer 3 Lwów.

W marcu 1940 roku, podczas przekraczania granicy okupacji niemiecko-sowieckiej, został aresztowany przez NKWD. Był więziony w Przemyślu, Dniepropietrowsku (obecnie Dniepr) i łagrze w okolicach Archangielska. Zwolniony na mocy układu Sikorski-Majski, w sierpniu 1941 roku wstąpił do Armii Polskiej tworzonej w Związku Radzieckim przez generała Władysława Andersa. Był dowódcą 6. Dywizji Piechoty "Lwów", a następnie zastępcą dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie generała Andersa. Od 1944 roku dowodził też 3. Korpusem Polskim. Od grudnia 1944 do sierpnia 1946 pozostawał w dyspozycji ministra obrony narodowej, który zlecał mu specjalne zadania. Do końca 1946 roku przebywał w Dowództwie 2. Korpusu Polskiego, a następnie - Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Generał Tokarzewski-Karaszewicz pozostał na emigracji w Londynie. Pracował fizycznie w fabryce, działał na rzecz polskich kombatantów. W 1954 roku objął stanowisko Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii i ministra obrony narodowej. Zmarł 22 maja 1964 roku w Casablance, w wieku 71 lat. Pośmiertnie prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski uhonorował go Orderem Orła Białego.

W 1992 roku prochy generała Tokarzewskiego-Karaszewicza sprowadzono do kraju i pochowano na warszawskich Powązkach.

(więcej)

Michał Tokarzewski-Karaszewicz urodził się 5 stycznia 1893 roku we Lwowie, w rodzinie urzędniczej. (Część źródeł podaje datę 21 grudnia 1892.). Wychował się w Drohobyczu. Początkowo studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a następnie na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Działał w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim. Należał do Polskiej Partii Socjalistycznej-Frakcja Rewolucyjna.

Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej. Był przedstawicielem POW na obszar Rosji europejskiej i Ukrainy oraz przy francuskiej misji wojskowej w Moskwie i przy tamtejszym Komitecie Wojskowym Polskim.

W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Dowodził oddziałami idącymi z odsieczą do Lwowa w czasie polsko-ukraińskiej wojny o ziemie między Sanem a Zbruczem, następnie - podczas wojny polsko-bolszewickiej - brał udział w walkach o Wilno wraz z podległą mu 1. Dywizją Piechoty Legionów. Po zakończeniu działań wojennych był między innymi dowódcą 19. Dywizji Piechoty w Wilnie.

W 1919 roku uzyskał awans do stopnia pułkownika. Pięć lat później został najmłodszym generałem w polskiej armii. W latach 1926-1928 był szefem biura personalnego w ministerstwie spraw wojskowych, następnie dowodził różnymi jednostkami wojskowymi i okręgami, między innymi we Lwowie i w Toruniu.

Podczas II wojny światowej Michał Tokarzewski-Karaszewicz posługiwał się pseudonimami: "Torwid", "Stolarski", "Stawski" i "Doktor".

Został odznaczony ponad 25 orderami, między innymi, Krzyżem Srebrnym i Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari, a także Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Polonia Restituta, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Zmarł 22 maja 1964 roku.

W 2019 roku, decyzją prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, grób generała Tokarzewskiego-Karaszewicza na warszawskich Powązkach wpisano do prowadzonej przez Instytut ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.

Zobacz także

2024-06-21, godz. 09:15 Gdynia/ Muzeum otworzyło swój magazyn i zaprezentuje ponad 500 artefaktów (wywiad) Muzeum Miasta Gdyni przygotowało wystawę "To nie jest magazyn". Jak zdradziła PAP kuratorka Katarzyna Gec-Leśniak, zaprezentowanych zostanie ponad 500 przedmiotów… » więcej 2024-06-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 czerwca » więcej 2024-06-20, godz. 12:34 Zabytek techniki trafił pod skrzydła Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu Zabytkowy brzeski wodociąg trafił pod opiekę Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Historyczny artefakt docelowo ma trafić na ekspozycje stałą powstającego… » więcej 2024-06-20, godz. 11:23 Lubnauer: patriotyzm i postawa obywatelska to ważny element edukacji Patriotyzm, postawa obywatelska, świadomość praw i obowiązków to bardzo ważny element edukacji; bycie obywatelem jest dużą odpowiedzialnością - powiedziała… » więcej 2024-06-20, godz. 10:09 Muzeum Warszawy: artystyczna opowieść o wsi w miejskim muzeum Zdjęcia, wideo i obiekty z odciskami napisów z krzyży pańszczyźnianych można oglądać na wystawie Agaty Jarosławiec “Bat zamiast słońca” w Muzeum… » więcej 2024-06-20, godz. 09:10 Katowice/ Upamiętniono Narodowy Dzień Powstań Śląskich Uroczystość z okazji Narodowego Dnia Powstań Śląskich odbyła się w czwartek pod pomnikiem Powstańców Śląskich w Katowicach. Wicewojewoda Michał Kopański… » więcej 2024-06-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 20 czerwca » więcej 2024-06-19, godz. 14:18 Wodzisław Śląski/ W muzeum odtworzono miejski rynek, który został zniszczony w 1945 r. Rynek w Wodzisławiu Śląskim został niemal doszczętnie zniszczony podczas walk w 1945 r. Po kilku latach pracy udało się go szczegółowo odtworzyć. Wystawa… » więcej 2024-06-19, godz. 11:13 Małopolskie/ Marian Misiak, żołnierz wyklęty, spoczął w Wadowicach Marian Misiak ps. "Anioł", partyzant Batalionów Chłopskich oraz poakowskiej Armii Polskiej w Kraju, spoczął we wtorek w Panteonie Wyklętych na cmentarzu… » więcej 2024-06-19, godz. 10:08 MKiDN: Instytut Myśli Politycznej im. Narutowicza zamiast Instytutu Dmowskiego i Paderewskiego Instytut Myśli Politycznej im. Gabriela Narutowicza zastąpi Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Jana Ignacego Paderewskiego - poinformowano… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »