Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-…
2024-05-22, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz

Michał Tokarzewski-Karaszewicz, jedyny Dowódca Główny Służby Zwycięstwu Polski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Michał Tokarzewski-Karaszewicz, jedyny Dowódca Główny Służby Zwycięstwu Polski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
60 lat temu, 22 maja 1964 roku, zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz, podczas II wojny światowej organizator i pierwszy dowódca konspiracyjnej struktury niepodległościowej - Służby Zwycięstwu Polski. Była ona pierwszą organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego, powstał z niej Związek Walki Zbrojnej, przekształcony następnie w Armię Krajową.
Podczas I wojny światowej był żołnierzem Legionów Polskich, później walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, brał udział w walkach o Wilno. W wojnie obronnej 1939 roku generał Tokarzewski-Karaszewicz dowodził Grupą Operacyjną w Armii "Pomorze", walczył między innymi nad Bzurą. Następnie przedarł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko zastępcy dowódcy Grupy Armii "Warszawa". W przeddzień kapitulacji stolicy - 27 września - utworzył Służbę Zwycięstwu Polski.

Po klęsce wrześniowej przedostał się do Lwowa, gdzie kierował tworzącym się polskim podziemiem na obszarze obejmującym tereny okupowane przez Sowietów. Gdy pod koniec 1939 roku SZP weszła w skład Związku Walki Zbrojnej, generał Tokarzewski-Karaszewicz objął funkcję komendanta Obszaru Numer 3 Lwów.

W marcu 1940 roku, podczas przekraczania granicy okupacji niemiecko-sowieckiej, został aresztowany przez NKWD. Był więziony w Przemyślu, Dniepropietrowsku (obecnie Dniepr) i łagrze w okolicach Archangielska. Zwolniony na mocy układu Sikorski-Majski, w sierpniu 1941 roku wstąpił do Armii Polskiej tworzonej w Związku Radzieckim przez generała Władysława Andersa. Był dowódcą 6. Dywizji Piechoty "Lwów", a następnie zastępcą dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie generała Andersa. Od 1944 roku dowodził też 3. Korpusem Polskim. Od grudnia 1944 do sierpnia 1946 pozostawał w dyspozycji ministra obrony narodowej, który zlecał mu specjalne zadania. Do końca 1946 roku przebywał w Dowództwie 2. Korpusu Polskiego, a następnie - Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Generał Tokarzewski-Karaszewicz pozostał na emigracji w Londynie. Pracował fizycznie w fabryce, działał na rzecz polskich kombatantów. W 1954 roku objął stanowisko Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii i ministra obrony narodowej. Zmarł 22 maja 1964 roku w Casablance, w wieku 71 lat. Pośmiertnie prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski uhonorował go Orderem Orła Białego.

W 1992 roku prochy generała Tokarzewskiego-Karaszewicza sprowadzono do kraju i pochowano na warszawskich Powązkach.

(więcej)

Michał Tokarzewski-Karaszewicz urodził się 5 stycznia 1893 roku we Lwowie, w rodzinie urzędniczej. (Część źródeł podaje datę 21 grudnia 1892.). Wychował się w Drohobyczu. Początkowo studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a następnie na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Działał w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim. Należał do Polskiej Partii Socjalistycznej-Frakcja Rewolucyjna.

Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej. Był przedstawicielem POW na obszar Rosji europejskiej i Ukrainy oraz przy francuskiej misji wojskowej w Moskwie i przy tamtejszym Komitecie Wojskowym Polskim.

W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Dowodził oddziałami idącymi z odsieczą do Lwowa w czasie polsko-ukraińskiej wojny o ziemie między Sanem a Zbruczem, następnie - podczas wojny polsko-bolszewickiej - brał udział w walkach o Wilno wraz z podległą mu 1. Dywizją Piechoty Legionów. Po zakończeniu działań wojennych był między innymi dowódcą 19. Dywizji Piechoty w Wilnie.

W 1919 roku uzyskał awans do stopnia pułkownika. Pięć lat później został najmłodszym generałem w polskiej armii. W latach 1926-1928 był szefem biura personalnego w ministerstwie spraw wojskowych, następnie dowodził różnymi jednostkami wojskowymi i okręgami, między innymi we Lwowie i w Toruniu.

Podczas II wojny światowej Michał Tokarzewski-Karaszewicz posługiwał się pseudonimami: "Torwid", "Stolarski", "Stawski" i "Doktor".

Został odznaczony ponad 25 orderami, między innymi, Krzyżem Srebrnym i Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari, a także Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Polonia Restituta, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Zmarł 22 maja 1964 roku.

W 2019 roku, decyzją prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, grób generała Tokarzewskiego-Karaszewicza na warszawskich Powązkach wpisano do prowadzonej przez Instytut ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.

Zobacz także

2024-05-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 26 maja » więcej 2024-05-25, godz. 13:13 Upamiętnienie rotmistrza Witolda Pileckiego w 76. rocznicę śmierci Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie organizuje obchody 76. rocznicy śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego. Odprawiona zostanie… » więcej 2024-05-25, godz. 11:00 Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem 25 maja po raz piąty obchodzimy Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem, przypadający w rocznicę egzekucji rotmistrza Witolda Pileckiego w… » więcej 2024-05-25, godz. 09:00 76 lat temu został stracony rotmistrz Witold Pilecki 76 lat temu, 25 maja 1948 roku, z wyroku komunistycznych władz został stracony Witold Pilecki, rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej… » więcej 2024-05-25, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 25 maja » więcej 2024-05-24, godz. 13:44 Instytut Pileckiego i Regionalne Centrum Krwiodawstwa upamiętnią rotmistrza Witolda Pileckiego W przeddzień 76. rocznicy śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego a zarazem Międzynarodowego Dnia Pamięci Bohaterów Walki z Totalitaryzmem, Instytut Pileckiego… » więcej 2024-05-24, godz. 13:00 85 lat temu zmarł historyk polskiej literatury i kultury Aleksander Brückner 85 lat temu - 24 maja 1939 roku - zmarł Aleksander Brückner, historyk literatury i kultury polskiej, slawista, odkrywca „Kazań świętokrzyskich”. Znany… » więcej 2024-05-24, godz. 11:00 93 lata temu oddano do użytku stację nadawczą Polskiego Radia w Łazach pod Raszynem 93 lata temu, 24 maja 1931 roku, oddano do użytku stację nadawczą Polskiego Radia w Łazach pod Raszynem. Gdy powstawała, była nadajnikiem o największej… » więcej 2024-05-24, godz. 09:00 415 lat temu król Zygmunt III Waza wraz z rodziną i dworem przeniósł się do Warszawy 415 lat temu, 24 maja 1609 roku, król Zygmunt III Waza wraz z rodziną i dworem opuścił Zamek na Wawelu, będący dotychczasową siedzibą polskiego władcy… » więcej 2024-05-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 24 maja » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »