Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu polscy żołnierze zdobyli Monte Cas…
2024-05-18, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu polscy żołnierze zdobyli Monte Cassino

Emil Czech, polski hejnalista, na ruinach klasztoru Monte Cassino. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Emil Czech, polski hejnalista, na ruinach klasztoru Monte Cassino. [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 18 maja 1944 roku, żołnierze 2. Korpusu Polskiego zdobyli klasztor i wzgórze Monte Cassino we Włoszech. Przełamując obronę elitarnych niemieckich dywizji, otworzyli aliantom drogę na Rzym. To był wielki sukces armii generała Władysława Andersa. Bitwa o Monte Cassino jest uznawana za jedną z najbardziej zaciętych i krwawych walk II wojny światowej.
Monte Cassino, wraz z kilkoma innymi wzgórzami, było w czasie wojny kluczową pozycją obronną niemieckiej linii Gustawa, strzegącej drogi z Neapolu do Rzymu, stąd bitwę o Monte Cassino nazywa się też "bitwą o Rzym". Masywu broniły niemiecka 1. Dywizja Spadochronowa oraz 5. Dywizja Górska. Od 17 stycznia 1944 roku Niemcy odparli trzy ataki wojsk alianckich, w których uczestniczyły oddziały amerykańskie, angielskie, francuskie, hinduskie i nowozelandzkie. Dopiero czwarta faza walk - nazwana "Honker" lub "Diadem" - zakończyła się sukcesem.

Wśród atakujących wojsk alianckich był 2. Korpus Polski, który nacierał na najtrudniejszym odcinku, uderzając od północy na grzbiet górski, łączący pozycje niemieckie z klasztorem Monte Cassino. Najbardziej zacięte walki toczono o wzgórze "Widmo", gdzie Niemcy, wyposażeni w broń maszynową, bronili się w systemie betonowych bunkrów. Dodatkowo byli osłaniani ogniem moździerzy i artylerii, a teren wokół był gęsto zaminowany. Polskie natarcie 12 maja zakończyło się niepowodzeniem, jednak zmusiło przeciwnika do ujawnienia stanowisk obronnych, co umożliwiło ich rozpoznanie i pomogło przy kolejnym natarciu, nocą z 16 na 17 maja.

W walkach wzięły udział wszystkie jednostki 2. Korpusu: 3. Dywizja Strzelców Karpackich generała Bronisława Ducha, 5. Kresowa Dywizja Piechoty generała Nikodema Sulika i 2. Samodzielna Brygada Pancerna generała Bronisława Rakowskiego, wspierane przez Armijną Grupę Artylerii pułkownika Ludwika Ząbkowskiego.

18 maja 1944 roku na ruinach benedyktyńskiego klasztoru na szczycie Monte Cassino załopotała biało-czerwona flaga, a w samo południe plutonowy Emil Czech zagrał ze wzgórza hejnał mariacki. Po kilku godzinach, na polecenie generała Andersa, wywieszono też brytyjską flagę.

W walkach zginęło 55 tysięcy żołnierzy alianckich, wśród nich śmierć poniosło 923 Polaków. Rannych zostało 2931 polskich żołnierzy, a 345 uznano za zaginionych.

Dwa tygodnie po bitwie, 4 czerwca, wojska alianckie wkroczyły do Rzymu.

(więcej)

20 maja 1944 roku generał Harold Alexander, dowódca 15. Grupy Armii, skierował do 2. Korpusu Polskiego rozkaz, w którym dziękował za zwycięstwo: "Żołnierze 2. Polskiego Korpusu! Jeżeliby mi dano do wyboru między którymikolwiek żołnierzami, których bym chciał mieć pod swoim dowództwem, wybrałbym Was - Polaków".

Już kilka miesięcy po zakończeniu walk, na przełomie 1944 i 1945 roku na zboczach Monte Cassino powstał Polski Cmentarz Wojenny, który jest jednym z najważniejszych miejsc pamięci narodowej. Zostało tam pochowanych ponad tysiąc polskich żołnierzy. Zgodnie z wolą generała Władysława Andersa, który zmarł w Londynie w 1970 roku, jego prochy również spoczęły na Monte Cassino. W 2011 roku pochowano tam także wdowę po generale - Irenę Anders.

Na murze wokół cmentarza umieszczono sentencje "Przechodniu, powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie" oraz "Za naszą i waszą wolność my żołnierze polscy oddaliśmy Bogu ducha, ciało ziemi włoskiej, a serca Polsce".

Monte Cassino i cmentarz co roku odwiedza około dwóch milionów osób z całego świata. W 70. rocznicę bitwy o Monte Cassino, w 2014 roku, przy Polskim Cmentarzu Wojennym zostało otwarte Muzeum Pamięci 2. Korpusu Polskiego.

Generał Władysław Anders był twórcą Armii Polskiej w Związku Radzieckim w 1941 roku, dowódcą 2. Korpusu Polskiego w czasie kampanii włoskiej. Jego żołnierze wsławili się nie tylko w walkach o Monte Cassino, ale też między innymi w bitwach o Ankonę i Bolonię. Wyzwolenie Ankony, miasta i portu nad Adriatykiem, było kolejnym, po Monte Cassino, wielkim sukcesem Polaków i przyczyniło się do skrócenia czasu walk aliantów z Niemcami we Włoszech.

Po wojnie generał Anders pozostał na uchodźstwie w Londynie. W 1946 roku komunistyczne władze pozbawiły go polskiego obywatelstwa. Na emigracji cieszył się wielkim szacunkiem Polaków.

Walki o słynne wzgórze opisał Melchior Wańkowicz, w 1944 roku korespondent wojenny przy 2. Korpusie generała Andersa. Poświęcił im serię reportaży oraz trzytomową książkę "Bitwa o Monte Cassino". Powstała ona na podstawie relacji żołnierzy niemal wszystkich stopni i została wydana w latach 1945-1947 w Rzymie i Mediolanie.

Zobacz także

2024-06-16, godz. 11:00 MHP otworzyło wystawę "Potęga opowieści. Od dawnej kroniki do nowoczesnego muzeum" Muzeum Historii Polski otworzyło wystawę "Potęga opowieści. Od dawnej kroniki do nowoczesnego muzeum". Ekspozycję ukazującą ewolucję w podejściu do historii… » więcej 2024-06-16, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 16 czerwca » więcej 2024-06-15, godz. 14:19 Kolejne prace renowacyjne na terenie dawnego obozu w Sławięcicach Specjaliści od ratowania zabytków wracają na teren byłego niemieckiego podobozu KL Auschwitz III – Blechhammer. Wkrótce rozpocznie się remont dwóch bram… » więcej 2024-06-15, godz. 13:00 W Krakowie-Łagiewnikach beatyfikacja ks. Michała Rapacza, męczennika komunizm 15 czerwca w bazylice Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach trwa beatyfikacja księdza Michała Rapacza, zamordowanego przez komunistyczną bojówkę… » więcej 2024-06-15, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 15 czerwca » więcej 2024-06-14, godz. 13:00 Podpisano list intencyjny ws. obchodów rocznicy tysiąclecia koronacji królewskich List intencyjny w sprawie współpracy samorządów i archidiecezji gnieźnieńskiej przy rocznicy koronacji Bolesława Chrobrego i Mieszka II podpisano w czwartek… » więcej 2024-06-14, godz. 11:00 Obchody 6. edycji Europejskich Dni Archeologii - do 16 czerwca Od 14 do 16 czerwca odbędzie się 6. edycja Europejskich Dni Archeologii (EDA). EDA to wydarzenia, wystawy, pikniki, sesje naukowe i pokazy, przybliżające dziedzictwo… » więcej 2024-06-14, godz. 10:00 Rowerowy Hołd Pamięci w rocznicę I transportu Polaków do Auschwitz Dziewięcioro studentów, doktorantów i wykładowców Akademii WSB wyruszyło o północy w 170-km trasę z Tarnowa do Oświęcimia. Organizatorka IV Rowerowego… » więcej 2024-06-14, godz. 09:00 84 lata temu do niemieckiego obozu Auschwitz dotarł pierwszy transport Polaków 84 lata temu, 14 czerwca 1940 roku, z więzienia w Tarnowie do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz został przywieziony pierwszy masowy transport Polaków… » więcej 2024-06-14, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 14 czerwca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »