Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-05-14, 07:00 Autor:

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
14 maja
1792 - W Targowicy przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, ze Stanisławem Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, ogłosili zawiązanie konfederacji przeciwko Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja; w rzeczywistości konfederację zawiązano 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu w uzgodnieniu z cesarzową Katarzyną II.

1809 – Wojska Księstwa Warszawskiego wyzwoliły kontrolowany przez Austriaków Lublin.

1867 - W Krasiczynie urodził się książę Adam Stefan Sapieha, arcybiskup metropolita krakowski, kardynał.

1906 – Członek Organizacji Bojowej PPS Baruch Szulman dokonał w Warszawie udanego zamachu bombowego na podkomisarza policji rosyjskiej Konstantinowa. Podczas ucieczki z miejsca zdarzenia został zastrzelony. Aby nie dopuścić do manifestacji patriotycznej na pogrzebie, policja wykradła jego ciało, a następnie zniszczyła pomnik ustawiony na jego grobie. W okresie międzywojennym Szulman był symbolem wspólnej walki Polaków i Żydów z zaborcą.

1919 - Wojna polsko-ukraińska: Początek ofensywy wojsk polskich w Galicji Wschodniej.

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: Front zachodni pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego rozpoczął sowiecką ofensywę na Białorusi.

1920 - W Warszawie założono Związek Literatów Polskich; pierwszym prezesem został jego inicjator Stefan Żeromski.

1921 - W Postawach koło Wilna urodził się Stanisław Jasiukiewicz, aktor, żołnierz Armii Krajowej; wystąpił m.in. w filmach "Wolne miasto", "Lunatycy", "Krzyżacy", "Matka Joanna od Aniołów", "Hrabina Cosel", "W pustyni i w puszczy", "Potop", a także w serialu "Czterej pancerni i pies".

1922 – Reprezentacja Polski w piłce nożnej rozegrała pierwszy w historii mecz przed własną publicznością, przegrywając na Stadionie Cracovii z Węgrami 0:3.

1926 - Wobec zamachu stanu dokonanego przez Józefa Piłsudskiego prezydent RP Stanisław Wojciechowski przekazał władzę marszałkowi Sejmu Maciejowi Ratajowi.

1928 - W Nowym Sączu urodził się Władysław Hasior, rzeźbiarz, malarz, scenograf.

1930 - W Krakowie zmarł Władysław Orkan, poeta, pisarz, publicysta; oficer Legionów Polskich.

1930 - W Katowicach urodziła się Barbara Horawianka, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach "Drewniany różaniec", "Kochankowie z Marony", "Samotność we dwoje", "Jezioro osobliwości", "Pensja pani Latter", a także w serialach "Daleko od szosy" i "Modrzejewska".

1938 - W Warszawie urodziła się Elżbieta Czyżewska, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach "Mąż swojej żony", "Zaduszki", "Gdzie jest generał", "Godzina pąsowej róży", "Milczenie", "Żona dla Australijczyka", "Giuseppe w Warszawie", "Rysopis", "Niekochana", "Małżeństwo z rozsądku" i "Wszystko na sprzedaż".

1939 - Początek wizyty polskiej delegacji wojskowej w Paryżu na czele z ministrem spraw wojskowych gen. Tadeuszem Kasprzyckim; rozmowy przyniosły sprecyzowanie francuskich zobowiązań sojuszniczych wobec Polski.

1940 - W Borysławiu urodziła się Marta Lipińska, aktorka, od ponad 50 lat w zespole Teatru Współczesnego w Warszawie; zagrała m.in. w filmach "Salto", "Lalka", "Nad Niemnem", "Nigdy w życiu!", "Stacja Warszawa", a także w serialu "Ranczo"; przez wiele lat występowała jako Eliza w słuchowisku "Kocham Pana Panie Sułku", emitowanym w programie III Polskiego Radia.

1940 - U wybrzeżu Norwegii trafiony niemieckimi bombami zatonął MS Chrobry, polski transatlantyk, przebudowany po wybuchu wojny na transportowiec.

1943 - W Sielcach nad Oką rozpoczęto formowanie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

1944 - Żołnierze Zgrupowania Stołpeckiego AK odnieśli zwycięstwo w bitwie w Kamieniu Stołpeckim (dzisiejsza Białoruś) z dwiema brygadami sowieckiej partyzantki.

1947 - Rozpoczął działalność Wojskowy Sąd Grupy Operacyjnej "Wisła", który do połowy września 1947 r. rozpatrzył 285 spraw; w większości dotyczyły one osób cywilnych, spośród których 173 skazano na karę śmierci, a 58 na kary dożywotniego więzienia.

1948 - Proklamowano państwo Izrael; Polska uznała rząd tymczasowy Dawida Ben Guriona.

1955 - W Warszawie przywódcy Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i ZSRS podpisali sojusz polityczno-wojskowy, określany jako Układ Warszawski; państwa wchodzące w jego skład były całkowicie podporządkowane Związkowi Sowieckiemu, zarówno pod względem politycznym jak i militarnym.

1957 - W Warszawie rozpoczęło się IX plenum KC PZPR, na którym Władysław Gomułka wystąpił przeciwko tzw. rewizjonistom, czyli działaczom partyjnym popierającym kontynuowanie i rozszerzanie demokratyzacji zapoczątkowanej w październiku 1956 r.

1958 - W Brzeźnie Wielkim urodził się Andrzej Grubba, zdobywca 15 medali mistrzostw świata i Europy; zwycięzca turnieju Europa TOP 12 w 1985 r., zdobywca Pucharu Świata w 1988 r. i dwukrotny finalista tych rozgrywek.

1973 - W Siedlcach zmarł Bohdan Arct, pilot myśliwski; w czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii, m.in. dowódca eskadry "B" w Dywizjonie 303; autor wielu publikacji historycznych i wspomnień; część źródeł jako datę śmierci Bohdana Arcta podaje 11 maja 1973 r.

1983 - Stan wojenny: W Warszawie zmarł Grzegorz Przemyk, 19-letni uczeń Liceum Ogólnokształcącego im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego, zatrzymany 12 maja 1983 r. przez funkcjonariuszy MO na pl. Zamkowym w Warszawie i bestialsko pobity w komisariacie przy ul. Jezuickiej; jego śmierć była jedną z najgłośniejszych zbrodni aparatu bezpieczeństwa PRL.

1984 - Premiera filmu "Seksmisja" w reżyserii Juliusza Machulskiego.

2005 – W Warszawie odsłonięto pomnik generała Charles’a de Gaulle’a.

2008 - Zmarł Roman Wapiński, historyk, wieloletni wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, autor biografii Władysława Sikorskiego, Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego, a także książek "Narodowa Demokracja 1893-1939", "Świadomość polityczna w II Rzeczypospolitej" i "Pokolenia II Rzeczypospolitej".

2010 – Na południu Polski rozpoczęły się ulewne deszcze, które zapoczątkowały największą od 160 lat powódź na Wiśle i jej dopływach. W jej wyniku zginęło 25 osób, straty materialne według szacunków MSWiA wyniosły ponad 10 mld złotych.

Zobacz także

2024-06-10, godz. 09:00 Dzisiaj (10.06) uroczysta gala wręczenia nagrody IPN „Kustosz Pamięci Narodowej” Podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie poznamy laureatów tegorocznej XXIII edycji nagrody Instytutu Pamięci Narodowej „Kustosz Pamięci Narodowej”… » więcej 2024-06-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 10 czerwca » więcej 2024-06-09, godz. 12:11 Strach, entuzjazm, pragnienie wolności. 40. rocznica powstania Federacji Młodzieży Walczącej Byli za młodzi na "Solidarność", więc założyli własną organizację. Mija 40 lat od powstania Federacji Młodzieży Walczącej - jedynego w PRL ogólnopolskiego… » więcej 2024-06-09, godz. 12:06 Wybory do PE 2024 w Polsce Trwają wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce. Polacy głosują po raz piąty i wybierają 53 europosłów spośród około tysiąca kandydatów. W sumie… » więcej 2024-06-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 czerwca » więcej 2024-06-08, godz. 11:00 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta 8 czerwca 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta walijskiego pochodzenia, autor monumentalnych prac dotyczących historii Europy, Polski… » więcej 2024-06-08, godz. 09:00 105 lat temu urodził się Władysław Siemaszko, prawnik, żołnierz AK, badacz zbrodni wołyńskiej 105 lat kończy dziś Władysław Siemaszko, pseudonim Wir, żołnierz Armii Krajowej, prawnik, od lat 80. badacz zbrodni na ludności polskiej na Wołyniu w okresie… » więcej 2024-06-08, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 8 czerwca » więcej 2024-06-07, godz. 18:25 Uroczystości 40-lecia zwycięskiej obrony krzyża w Zespole Szkół Rolniczych w Miętnem Spotkanie absolwentów, msza święta i widowisko muzyczne zaplanowano dziś w Miętnem w powiecie garwolińskim z okazji czterdziestolecia zwycięskiej obrony… » więcej 2024-06-07, godz. 13:00 W poniedziałek (10.09) w CMJW sesja edukacyjna 2024’ Tym razem tematem przewodnim XIX Sesji edukacyjnej „Jeśli nie pamięć, to co? Edukacja w miejscach pamięci narodowej” będzie współpraca muzeów ze szkołami… » więcej
6869707172
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »