Samolot - jeden z siedmiu tego typu, zakupionych w Związku Radzieckim - leciał z Warszawy do Nowego Jorku. Wystartował o godzinie 10.17. Do uszkodzenia silników doszło w 23. minucie lotu. Kapitan podjął decyzję o powrocie na Okęcie i awaryjnym lądowaniu. Utracił jednak możliwość efektywnego sterowania i maszyna roztrzaskała się o ziemię pięć kilometrów od lotniska, niemal godzinę po starcie.

Z zapisów "czarnej skrzynki" wynikało, że dowodzący załogą kapitan Zygmunt Pawlaczyk i drugi pilot - major Leopold Karcher, do końca zachowali opanowanie i profesjonalizm. Jak ustaliła potem rządowa komisja, mimo trudnej i skomplikowanej sytuacji, w jakiej znajdowała się załoga samolotu, jej działanie było racjonalne i nakierowane na ratowanie życia pasażerów. Ostatnie słowa kapitana Pawlaczyka, które słyszeli kontrolerzy lotów na Okęciu o godzinie 11.12 brzmiały: "Dobranoc, do widzenia. Cześć, giniemy".

Jeszcze tego samego dnia powołano rządową komisję do zbadania przyczyn wypadku. Analizowanie katastrofy oraz podawanie informacji o jej okolicznościach było jednak podporządkowane ówczesnym uwarunkowaniom politycznym. Według ustaleń komisji odpowiedzialny za wypadek był pęknięty wał turbiny, a doszło do tego z powodu tzw. zmęczeniowego zniszczenia materiału. Uszkodzony element zniszczył całkowicie jeden z silników i wywołał pożar w drugim. Dopiero po latach do opinii publicznej dotarły szczegóły ekspertyzy, z której wynikało, że do katastrofy doszło z winy radzieckiego producenta - łożysko jednego z silników miało poważne błędy konstrukcyjne.

Siedem lat wcześniej - w 1980 roku - Ił-62 "Mikołaj Kopernik", lecący z Nowego Jorku do Warszawy, rozbił się w pobliżu lotniska Okęcie pod Warszawą. Zginęło 87 osób, wśród nich znana piosenkarka Anna Jantar.

Według raportu polskiej komisji, przyczyną katastrofy "Kopernika", podobnie jak później "Kościuszki", były ukryte wady materiałowe i technologiczne. Radzieccy konstruktorzy maszyny odrzucili jednak nasz raport jako niewiarygodny. Dopiero, gdy w 1987 roku doszło do katastrofy Iła "Tadeusz Kościuszko", Rosjanie zaakceptowali wnioski komisji. Na początku lat 90., kiedy po przemianach ustrojowych w Polsce zakończył się kilkudziesięcioletni okres podporządkowania Związkowi Sowieckiemu, nasz przemysł lotniczy pozbył się tych maszyn i zakupił Boeingi.

(więcej)

Wśród pasażerów lecących w 1987 roku do Nowego Jorku było 17 obywateli Stanów Zjednoczonych i 21 Polaków mieszkających na stałe za granicą. Najstarszą pasażerką była 95-letnia Kazimiera Hanson-Adrian, Amerykanka polskiego pochodzenia, najmłodszą zaś półtoraroczna Yvette Victoria Trubisz, podróżująca z rodzicami. Ze wszystkich 183 ofiar katastrofy udało się zidentyfikować zwłoki jedynie 121 osób.

Tragicznie zmarli pasażerowie zostali pochowani we wspólnej mogile na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie, w kwaterze E XVIII. Część ofiar, których zwłoki udało się zidentyfikować, zgodnie z wolą bliskich spoczęła na cmentarzach w rodzinnych miejscowościach.

Katastrofę na Kabatach i załogę lotu numer 5055 upamiętniają dwie ulice znajdujące się na warszawskim Ursynowie. Jedna z nich - ulica Zygmunta Pawlaczyka - odchodzi od ulicy Jana Rosoła, a druga - aleja Załogi Samolotu "Kościuszko" - przecina Las Kabacki. To właśnie tam spadający samolot zniszczył drzewa na obszarze prostokąta o wymiarach 370 na 50 metrów. W pobliżu miejsca katastrofy ustawiono krzyż oraz kamienny pomnik z wyrytymi nazwiskami ofiar tragicznego lotu. W rocznicę katastrofy przy pomniku odprawiana jest msza za zmarłych. Rada Państwa uhonorowała pośmiertnie załogę samolotu odznaczeniami państwowymi.

O katastrofie Iła-62 w Lesie Kabackim powstało kilka fabularyzowanych filmów dokumentalnych, a także liczne reportaże i felietony oraz opowiadanie Aleksandra Sowy pod tytułem "Pół godziny Tadeusza Kościuszki".