Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-05-07, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
7 maja
1763 - W Wiedniu urodził się książę Józef Poniatowski, bratanek króla Stanisława Augusta, generał, minister wojny i naczelny wódz wojsk Księstwa Warszawskiego; marszałek Francji.

1764 - W Warszawie rozpoczął obrady sejm konwokacyjny, który wprowadził szereg reform ustrojowych; uchwalił powstanie Komisji Skarbowej i Wojskowej, zlikwidował prywatne cła i myta, wprowadzając cło generalne, zniósł liberum veto w głosowaniach dotyczących spraw skarbowych, a także wprowadził zakaz przysięgania przez posłów na instrukcje poselskie.

1765 - Król Stanisław August Poniatowski ustanowił Order Świętego Stanisława.

1794 - W obozie pod Połańcem naczelnik insurekcji Tadeusz Kościuszko ogłosił uniwersał połaniecki - dokument dot. poprawy warunków życia chłopów, mający zachęcić ich do wstępowania do armii powstańczej.

1836 - W Piotrowicach urodził się Stanisław Koźmian, uczestnik Powstania Styczniowego; jeden z przywódców stronnictwa Stańczyków; krytyk, tłumacz, dyrektor teatru, reżyser, twórca tzw. szkoły krakowskiej.

1848 - W Ostródzie zmarł Gustaw Gizewiusz, duchowny ewangelicki, etnograf, mazurski działacz oświatowy, walczący o język polski w szkolnictwie; wybrany do parlamentu w Berlinie (1848); w 1946 r. na jego cześć Łuczany na Mazurach (niem. Loetzen) nazwano Giżyckiem.

1863 - Powstanie Styczniowe: rozpoczęła się trzydniowa, zwycięska dla Rosjan seria bitew pod Birżami na Litwie.

1867 - We wsi Kobiele Wielkie koło Radomska urodził się Władysław Reymont, pisarz, publicysta; autor m.in. powieści "Komediantka", "Ziemia obiecana" oraz "Chłopi", epopei życia polskiej wsi z przełomu XIX i XX wieku, za którą w 1924 r. otrzymał literacką Nagrodą Nobla.

1868 - W Łojewie na Kujawach urodził się Stanisław Przybyszewski, pisarz, poeta, dramaturg, publicysta.

1873 - W Krakowie rozpoczęła działalność Akademia Umiejętności (obecnie Polska Akademia Umiejętności).

1877 - W Warszawie urodziła się Stanisława Wysocka, aktorka, reżyserka teatralna, pedagog; wystąpiła m.in. w filmach "Jaśnie pan szofer", "Trędowata", "Dziewczęta z Nowolipek", "Granica", "Ludzie Wisły" i "Wrzos".

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: Wojsko Polskie wspólnie z oddziałami ukraińskimi wkroczyło do Kijowa.

1923 - W Warszawie z inicjatywy m.in. Walerego Sławka i Aleksandra Prystora utworzono Instytut Badań Najnowszej Historii Polski; 15 listopada 1935 r. przemianowany na Instytut Józefa Piłsudskiego; w 1943 r. został reaktywowany na emigracji w Nowym Jorku i w 1947 r. w Londynie oraz w 2002 r. w Warszawie.

1930 - W Gliwicach urodził się Horst Bienek, niemiecki pisarz, autor czterotomowej "Kroniki górnośląskiej", na którą składają się "Pierwsza polka", "Światło września", "Czas bez dzwonów" oraz "Ziemia i ogień".

1943 - Ukazał się oficjalny komunikat o rozpoczęciu formowania w ZSRS 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

1945 – Pod Kuryłówką koło Leżajska na Podkarpaciu oddziały Narodowej Organizacji Wojskowej odparły trzy ataki sił NKWD. Sowieci stracili około 50 zabitych. Następnego dnia do Kuryłówki wkroczyła karna ekspedycja NKWD. Sowieci zamordowali osiem osób, spalono zabudowania wioski. Kilka tygodni po pacyfikacji Kuryłówki Komenda Okręgu NOW wypłaciła mieszkańcom wsi zapomogi, przeznaczając na nie część środków zdobytych w akcji ekspropriacyjnej na bank w Przemyślu, przeprowadzonej 26 czerwca 1945 r.

1945 - W kwaterze głównej gen. Dwighta D. Eisenhowera w Reims gen. Alfred Jodl, w obecności przedstawicieli czterech mocarstw alianckich, podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec.

1951 - W Katowicach urodził się Ireneusz Dudek, muzyk, bluesman, kompozytor, wokalista, harmonijkarz, autor tekstów; założyciel Rawa Blues Festiwal.

1953 - W więzieniu w Sztumie zmarł kontradmirał Adam Mohuczy, organizator i komendant Szkoły Specjalistów Morskich w Tczewie; uczestnik kampanii polskiej 1939 r.; po II wojnie światowej pierwszy dowódca Marynarki Wojennej; w 1949 r. aresztowany przez władze komunistyczne i bezpodstawnie oskarżony o sabotaż, skazany na 13 lat pozbawienia wolności.

1966 - W Warszawie zmarł Stanisław Jerzy Lec, aforysta, poeta, satyryk.

1967 - W Warszawie zmarła prof. Maria Grzegorzewska, pedagog, założycielka i dyrektorka Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej oraz Państwowego Instytutu Nauczycielskiego w Warszawie.

1969 - W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Radosław Pazura, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Szwadron", "Operacja Samum", "Popiełuszko. Wolność jest w nas", a także w serialu "Sfora".

1971 - Premiera filmu "Epilog norymberski" w reżyserii Jerzego Antczaka.

1977 - W Krakowie w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach zginął Stanisław Pyjas, student Uniwersytetu Jagiellońskiego i współpracownik Komitetu Obrony Robotników (KOR); jego śmierć wstrząsnęła środowiskiem opozycji, podczas czarnej procesji 15 maja 1977 r. powołano Studencki Komitet Solidarności (SKS), który domagał się m.in. wyjaśnienia okoliczności śmierci S. Pyjasa.

1980 - Początek głodówki w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej na znak solidarności z uwięzionymi Mirosławem Chojeckim i Dariuszem Kobzdejem, głodującymi w więzieniach, oraz innymi więźniami politycznymi.

1980 - W Stalowej Woli urodził się Maciej Zakościelny, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Tylko mnie kochaj", "Dlaczego nie!", "Serce na dłoni", a także w serialach "Kryminalni" i "Czas honoru".

1985 - W Warszawie zmarł Adam Bahdaj, prozaik, tłumacz, autor popularnych utworów dla młodzieży; w czasie II wojny światowej kurier tatrzański.

1994 - Premiera filmu "Śmierć jak kromka chleba" w reżyserii Kazimierza Kutza.

1999 - Premiera filmu "Operacja Samum" w reżyserii Władysława Pasikowskiego.

2004 - W Iraku zginął Waldemar Milewicz, dziennikarz Telewizji Polskiej, reporter i korespondent wojenny.

2015 – W Warszawie zmarł Antoni Boratyński, jeden z najbardziej znanych ilustratorów książek dla dzieci, bajek i baśni oraz tomów poezji. Książki z jego ilustracjami ukazały się w Polsce i kilkunastu innych krajach.

Zobacz także

2024-05-21, godz. 09:00 481 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej 481 lat temu, 21 maja 1543 roku, zmarł Mikołaj Kopernik, wybitny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego, zgodnie… » więcej 2024-05-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 maja » więcej 2024-05-20, godz. 22:30 Włochy - Acquafondata uroczystość w hołdzie poległym polskim żołnierzom w bitwie o Monte Cassino We włoskiej Acquafondacie uczczeni zostali polscy żołnierze polegli w bitwie pod Monte Cassino. Uroczystość jest częścią obchodów z okazji 80. rocznicy… » więcej 2024-05-20, godz. 11:00 Uroczystość żałobna ostatniej "dziewczyny z Parasola" - Danuty Krauze ps. Niuśka Dziś w Domu Przedpogrzebowym na Powązkach Wojskowych o 11.00 rozpoczęła się uroczystość żałobna ostatniej "dziewczyny z Parasola" - Danuty Krauze pseudonim… » więcej 2024-05-20, godz. 11:00 105 lat temu urodził się Gustaw Herling-Grudziński, pisarz, więzień łagrów 105 lat temu, 20 maja 1919 roku, urodził się Gustaw Herling-Grudziński, pisarz i eseista, współtwórca paryskiej "Kultury", podczas wojny więzień sowieckich… » więcej 2024-05-20, godz. 09:00 89 lat kończy Hanna Krall, nazywana kronikarką losów polskich Żydów 89 lat kończy Hanna Krall, pisarka i dziennikarka żydowskiego pochodzenia, nazywana „kronikarką losów polskich Żydów”. Mistrzyni reportażu. Jedna z… » więcej 2024-05-20, godz. 00:17 Kalendarium historyczne 20 maja » więcej 2024-05-19, godz. 12:29 Włochy: kpt. Władysław Dąbrowski o Monte Cassino [DŹWIĘK] Na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino uczczeni zostali bohaterowie zwycięskiej bitwy z Niemcami. Uroczystość z udziałem weteranów 2. Korpusu Polskiego… » więcej 2024-05-19, godz. 09:00 96 lat kończy kapitan Juliusz Kulesza, uczestnik Powstania Warszawskiego 96 lat temu, 19 maja 1928 roku, urodził się w Warszawie Juliusz Kulesza, kapitan Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-05-19, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 19 maja » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »