Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 85 lat od słynnej mowy sejmowej Józefa Be…
2024-05-05, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Mija 85 lat od słynnej mowy sejmowej Józefa Becka

Józef Beck. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Józef Beck. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
5 maja 1939 roku, minister spraw zagranicznych Józef Beck wygłosił w Sejmie słynną mowę, w której odrzucił niemieckie roszczenia względem Polski. Przemówienie było reakcją na groźby dyktatora Adolfa Hitlera, domagającego się między innymi włączenia Wolnego Miasta Gdańska do III Rzeszy w zamian za pokój.
Kilka dni wcześniej, 28 kwietnia, Niemcy zerwały polsko-niemiecki pakt o nieagresji z 1934 roku. Zrobiły to w odpowiedzi na potwierdzenie - na początku kwietnia 1939 roku - gwarancji pomocy wojskowej, udzielonych Polsce przez rząd Wielkiej Brytanii, na wypadek wybuchu wojny.

Płomiennej mowy Józefa Becka wysłuchali posłowie, korpus dyplomatyczny i zagraniczni dziennikarze. Przemówienie transmitowane z Sejmu przez Program Pierwszy Polskiego Radia oraz amerykańskie stacje NBC i CBS, odbiło się głośnym echem. Transmisję przemówienia oraz tłumaczeń na obce języki przejęło też wiele radiofonii europejskich, w tym brytyjska, francuska, szwedzka, estońska i węgierska. Szef polskiej dyplomacji stwierdził konieczność zachowania Gdańska i podkreślił wolę stawienia oporu niemieckim żądaniom, nawet za cenę konfliktu zbrojnego. Beck zbijał też argumenty Hitlera co do złej sytuacji mniejszości niemieckiej w Gdańsku czy jej rzekomo utrudnianych kontaktów z III Rzeszą. Wykazał także bezprawność zerwania przez Hitlera paktu o nieagresji z 1934 roku.
Józef Beck zakończył przemówienie słowami, które wywarły olbrzymie wrażenie na słuchaczach i przeszły do historii: "(...) pokój, jak prawie wszystkie sprawy tego świata, ma swoją cenę, wysoką, ale wymierną. My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenną. Tą rzeczą jest honor".

Żądania terytorialne Niemiec wobec Polski były kolejnym posunięciem Hitlera w roszczeniach względem mocarstw zachodnich. Już w marcu 1938 roku armia niemiecka nie napotykając żadnego oporu, wkroczyła do Austrii, przyłączając ją do III Rzeszy. We wrześniu Niemcy zaanektowały część Czechosłowacji zamieszkaną przez tzw. Niemców sudeckich, a w marcu 1939 roku - resztę tego państwa. Podległa Hitlerowi stała się także Słowacja, choć formalnie została ogłoszona jako niepodległa.

(więcej)

Przemówienie Józefa Becka przysporzyło mu ogromnej popularności w Polsce i za granicą. Zaraz po posiedzeniu Sejmu warszawscy tramwajarze zorganizowali pochód poparcia ulicami stolicy. Po drodze przyłączali się do nich spontanicznie przechodnie, tak że przed ministerstwem spraw zagranicznych przy ulicy Wierzbowej zebrało się 20 tysięcy ludzi. Wyszedł do nich minister Beck i powiedział, że "polityki zagranicznej nie można prowadzić bez postawy zdecydowanej całego społeczeństwa".

Jako szef polskiej dyplomacji Józef Beck prezentował duży dystans do ewentualnych skutków swojego przemówienia. Zdaniem historyków, miał jednak nadzieję, że przywódca Rzeszy nie zdecyduje się na rozpoczęcie wojny, chociażby w obawie przed reakcją Londynu. Nie wiedział, że decyzje już zapadły, 11 kwietnia bowiem Hitler wydał rozkaz dotyczący przygotowań do ataku na Polskę. Wykonanie planu o kryptonimie "Fall Weiss", zakładającego rozpoczęcie działań wojennych bez wypowiedzenia wojny, nastąpiło 1 września.

Gdy wybuchła II wojna światowa, Józef Beck wraz z polskim rządem został ewakuowany do Rumunii. Nie udało mu się przedostać dalej na Zachód. Zmarł 5 czerwca 1944 roku, został pochowany w Bukareszcie. W 1991 roku jego prochy sprowadzono do Polski i złożono na Wojskowych Powązkach w Warszawie. Na nagrobku wyryto słowa z historycznego przemówienia: "Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, Narodów i Państw, która jest bezcenna. Tą rzeczą jest honor".

Zobacz także

2024-08-15, godz. 16:08 Cud nad Wisłą we wspomnieniach uczestników wojny 1920 roku Mija 104 rocznica przełomowego momentu Bitwy Warszawskiej, w trakcie której siły polskie obroniły stolicę przed bolszewikami. Po latach na antenie Rozgłośni… » więcej 2024-08-15, godz. 09:00 W całym kraju obchody Święta Wojska Polskiego - także w Opolu Oficjalne przemówienia, uroczystości patriotyczno-historyczne, parady wojskowe i pokazy sprzętu oraz wielka defilada w Warszawie. Tak zapowiadają się dzisiejsze… » więcej 2024-08-15, godz. 08:00 Dziś Święto Wojska Polskiego 15 sierpnia o godzinie 14.00 na Wisłostradzie w Warszawie rozpocznie się defilada z okazji Święta Wojska Polskiego. W wydarzeniu weźmie udział ponad 2500… » więcej 2024-08-15, godz. 07:30 104 lata temu w Bitwie Warszawskiej Polacy pokonali Armię Czerwoną 104 lata temu, 15 sierpnia 1920 roku, w Bitwie Warszawskiej Polacy pokonali Armię Czerwoną. Wojsko Polskie stoczyło pod Warszawą jedną z największych i zarazem… » więcej 2024-08-15, godz. 07:00 Kościół obchodzi uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia przypada uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, nazywana popularnie świętem Matki Bożej Zielnej. Uroczystość ma początki w… » więcej 2024-08-15, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 15 sierpnia » więcej 2024-08-14, godz. 15:00 83. rocznica męczeńskiej śmierci św. Maksymiliana Marii Kolbego Przed południem przy bloku 11 na terenie byłego niemieckiego obozu Auschwitz upamiętniono św. Maksymiliana Kolbego w 83. rocznicę jego męczeńskiej śmierci… » więcej 2024-08-14, godz. 11:00 44 lata temu rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej 44 lata temu, 14 sierpnia 1980 roku, rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej, który kilkanaście dni później zakończył się podpisaniem historycznych… » więcej 2024-08-14, godz. 10:00 75. rocznica uchwalenia czterech Konwencji Genewskich z 1949 roku 75 lat temu państwa zjednoczyły się wokół humanitarnego nakazu, aby kontrolować zachowania stron walczących i wspólnie ustalić granice przemocy w konfliktach… » więcej 2024-08-14, godz. 09:00 Radzymin: obchody 104. Rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. w Muzeum Bitwy Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku w Radzyminie włącza się w uroczyste obchody 104. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Wydarzenia z sierpnia 1920 roku… » więcej
3940414243
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »