Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-05-03, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
3 maja
1620 - W Gdańsku urodził się Bogusław Radziwiłł, koniuszy wielki litewski; w 1655 r. wspólnie z księciem Januszem Radziwiłłem podpisał w Kiejdanach ze Szwedami układ, w którym uznawał Karola X Gustawa za króla Polski i zgadzał się na detronizację Jana II Kazimierza; w latach 1657-1669 gubernator Prus Książęcych; protektor kalwinizmu.

1660 - W Oliwie podpisano traktat pokojowy, kończący polsko-szwedzkie wojny o Inflanty.

1791 - Na Zamku Królewskim w Warszawie Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową - Konstytucję 3 Maja, drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawę zasadniczą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.

1791 - W Sławucie na Wołyniu urodził się Henryk Rzewuski, pisarz, publicysta, autor m.in. "Pamiątek Pana Seweryna Soplicy".

1792 - W Warszawie wmurowano kamień węgielny pod Świątynię Opatrzności Bożej.

1815 - W Wiedniu zawarty został traktat pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią dotyczący nowego podziału ziem polskich; jego konsekwencją było utworzenie związanego z Rosją Królestwa Polskiego, zależnego od Prus Wielkiego Księstwa Poznańskiego oraz Rzeczpospolitej Krakowskiej - będącej pod kontrolę trzech państw zaborczych.

1819 - W Warszawie mjr Walerian Łukasiński utworzył Wolnomularstwo Narodowe.

1844 - W Warszawie zmarł Mikołaj Chopin, nauczyciel języka francuskiego, guwerner, ojciec Fryderyka Chopina.

1863 – Powstańczy Tymczasowy Rząd Narodowy powołał Komitet Polski w Paryżu.

1891 - W Krakowie urodził się Tadeusz Peiper, poeta, prozaik, dramatopisarz i krytyk literacki.

1916 - W Warszawie ponad 200 tys. ludzi wzięło udział w manifestacji z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja.

1933 - W Warszawie urodził się Stanisław Kociołek, działacz komunistyczny, I sekretarz KW PZPR w Warszawie (1964-67); od 1970 r. I sekretarz KW w Gdańsku; 1968-71 członek Biura Politycznego KC PZPR, wicepremier od czerwca do grudnia 1970 r.; po 1989 r. sądzony za przyczynienie się do masakry robotników w Grudniu '70 r. na Wybrzeżu.

1937 - W Warszawie zmarł Wacław Tokarz, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego; badacz historii wojskowości i dziejów politycznych Polski przełomu XVIII i XIX w.

1938 - We Władysławowie otwarto port rybacki.

1940 - Do służby w Polskiej Marynarce Wojennej wszedł niszczyciel "Garland".

1941 - W Warszawie urodził się Kornel Morawiecki, fizyk, działacz opozycji
antykomunistycznej, przywódca "Solidarności Walczącej" (1982-90); w 1990 r. założyciel i przewodniczący Partii Wolności; w latach 2015-19 poseł na Sejm.

1942 - W Chorzowie urodził się Antoni Piechniczek, szkoleniowiec piłkarski, dwukrotnie pełniący funkcję trenera reprezentacji Polski (1981-86 oraz 1996-97), z którą w 1982 r. na mistrzostwach świata w Hiszpanii zajął trzecie miejsce.

1944 - W nocy z 3 na 4 maja Odział Specjalny "Osjan" Kedywu Komendy Głównej AK zniszczył na wojskowym lotnisku na warszawskich Bielanach pięć niemieckich samolotów transportowych "Ju 52", a trzy inne ciężko uszkodził.

1945 - 1 Armia Wojska Polskiego po dojściu do Łaby zakończyła swój szlak bojowy.

1945 - W Londynie powstał Instytut Historyczny im. gen. Władysława Sikorskiego.

1945 - Dekretem KRN Michał Rola-Żymierski został mianowany marszałkiem Polski.

1945 - W Olkuszu urodził się Tadeusz Rydzyk, duchowny rzymskokatolicki, redemptorysta; założyciel i dyrektor Radia Maryja oraz Telewizji Trwam; założyciel i były rektor Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu.

1946 - W Krakowie odbyły się, zakazane przez komunistyczne władze, demonstracje z okazji Święta 3 Maja - interweniowała milicja, byli ranni i aresztowani.

1947 - We Wrocławiu urodził się Lesław Ćmikiewicz, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, mistrz olimpijski z 1972 r. i członek drużyny narodowej, która na mistrzostwach świata w Niemczech w 1974 r. zajęła trzecie miejsce; przez wiele lat występujący w Legii Warszawa; szkoleniowiec.

1948 - W Warszawie urodził się Czesław Bielecki, architekt, publicysta, działacz opozycji demokratycznej; założyciel i szef podziemnego wydawnictwa CDN (1982-89); w latach 80. więziony przez władze komunistyczne; doradca prezydenta Lecha Wałęsy (1990-95); założyciel Ruchu STU; poseł Akcji Wyborczej Solidarność (1997-2001).

1951 - W Krakowie urodziła się Grażyna Brodzińska, śpiewaczka operetkowa, operowa, aktorka.

1951 - W Bydgoszczy urodził się Jan Krzysztof Bielecki, ekonomista, działacz podziemnej Solidarności; poseł na Sejm (1989-93); premier RP (1991); minister do spraw integracji europejskiej i pomocy zagranicznej (1992-93); przedstawiciel Polski w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju (1993-2003); prezes Banku Pekao S.A. (2003-10).

1952 - Polska sekcja Radia Wolna Europa rozpoczęła z Monachium nadawanie stałych audycji w języku polskim. Jej pierwszym dyrektorem został Jan Nowak-Jeziorański kurier i emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP na uchodźstwie.

1960 - Rozpoczęło działalność Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA).

1961 - Film Jerzego Kawalerowicza "Matka Joanna od Aniołów" otrzymał Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Cannes.

1966 - Na Jasnej Górze w Częstochowie odbyły się centralne uroczystości Milenium Chrztu Polski; mszę św. odprawił abp Karol Wojtyła, a kazanie wygłosił prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński.

1976 - W wydawanym w Londynie "Tygodniu Polskim" opublikowany został program powstałego w kraju Polskiego Porozumienia Niepodległościowego.

1978 - W warszawskiej FSO uruchomiono seryjną produkcję Poloneza.

1982 - Stan wojenny: W wielu miastach Polski odbyły się organizowane przez podziemną Solidarność pochody i manifestacje z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

1985 - W Krakowie zmarł Wojciech Belon, poeta, pieśniarz, kompozytor, założyciel i lider zespołu Wolna Grupa Bukowina.

1988 - Na mocy dekretu Kongregacji Wychowania Katolickiego utworzono Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie.

1991 - W Nowym Jorku zmarł śmiercią samobójczą Jerzy Kosiński (właściwie Jerzy Lewintopf), pisarz, autor "Malowanego ptaka".

1993 – Prezydent Lech Wałęsa nadał papieżowi Janowi Pawłowi II pierwszy po przywróceniu w 1992 r. Order Orła Białego.

1994 - Premiera filmu "Zawrócony" w reżyserii Kazimierza Kutza.

1999 - W Warszawie zmarł Władysław Terlecki, pisarz, autor powieści i opowiadań historycznych.

2007 – Na Litwie po raz pierwszy obchodzono święto narodowe w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja.

2007 - Emisję programu rozpoczął kanał tematyczny TVP Historia.

2015 - W Poznaniu zmarł Piotr Piotrowski, historyk sztuki, kurator, w latach 2009-10 dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie.

2016 - W Warszawie zmarł Janusz Tazbir, historyk, badacz dziejów kultury i ruchów religijnych w Polsce, głównie w XVI i XVII w.

2016 - W Gdańsku zmarł abp Tadeusz Gocłowski, metropolita gdański w latach 1992-2008; członek Rady Stałej Episkopatu Polski; odegrał znaczącą rolę przy odbudowywaniu stosunków państwo-Kościół po 1989 r., kawaler Orderu Orła Białego.

Zobacz także

2024-05-31, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 31 maja » więcej 2024-05-30, godz. 11:00 Pogrzeb Ludwiki Wujec Rodzina, przyjaciele, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz byli opozycjoniści pożegnali na warszawskich Powązkach Wojskowych Ludwikę Wujec… » więcej 2024-05-30, godz. 09:00 Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa 30 maja przypada uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, znana powszechnie w Polsce jako Boże Ciało. Jest to jedno z najważniejszych świąt… » więcej 2024-05-30, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 30 maja » więcej 2024-05-29, godz. 15:30 ŻIH wydał Encyklopedię getta warszawskiego Ponad 2 tysiące haseł w internecie i 50 haseł w wersji papierowej - publikacją "Encyklopedii getta warszawskiego" zakończył się wieloletni projekt naukowy… » więcej 2024-05-29, godz. 11:00 Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa 29 maja jest obchodzony Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa, ustanowiony przez Sejm w 2011 roku. Jest to święto żołnierzy i funkcjonariuszy służb… » więcej 2024-05-29, godz. 10:00 Odsłonięto tablicę upamiętniającą podpułkownika Wacława Lipińskiego, żołnierza walk o niepodległość Przed gmachem warszawskiej PAST-y odsłonięto tablicę poświęconą podpułkownikowi Wacławowi Lipińskiemu. To harcerz i żołnierz Pierwszej Brygady Legionów… » więcej 2024-05-29, godz. 09:00 81 lat temu Niemcy rozstrzelali 530 więźniów Pawiaka 81 lat temu, 29 maja 1943 roku, Niemcy rozstrzelali w ruinach warszawskiego getta około 530 więźniów Pawiaka. Była to jedna z największych masowych egzekucji… » więcej 2024-05-29, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 29 maja » więcej 2024-05-28, godz. 13:00 43 lata temu zmarł kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia 43 lata temu, 28 maja 1981 roku, zmarł kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski w latach 1948-1981, mąż stanu, obrońca praw człowieka, a także Kościoła… » więcej
7273747576
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »