W czasie II wojny światowej formował lotnictwo polskie poza granicami kraju, służył w dywizjonie 305. - Dywizjonie Bombowym „Ziemi Wielkopolskiej i Lidzkiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego" Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Zginął w czerwcu 1942 roku, w czasie powrotu z nalotu na Bremę.

Pasją Stanisława Skarżyńskiego były przeloty sportowe na długich dystansach. W 1931 roku, wraz z Andrzejem Markiewiczem, odbył lotniczy rajd dookoła Afryki, pokonując etapami ponad 25 tysięcy kilometrów. Kolejnym wyzwaniem był lot przez Atlantyk w 1933 roku, w samolocie turystycznym RWD5-bis, przystosowanym do lotów sportowych. Stanisław Skarżyński - według przekazów ubrany w garnitur, a nie w lotniczy kombinezon - wystartował z Saint Louis w Senegalu i przeleciał do Maceió w Brazylii. Początkowo nie wierzono, że na tak niewielkiej maszynie pokona Atlantyk, ale wszystko poszło zgodnie z planem i po wylądowaniu był uroczyście witany przez przedstawicieli tamtejszego lotnictwa i władz, a także Polonii. Pokonał odległość 3582 kilometrów, co wówczas było rekordem.

W 1939 roku mianowano go szefem sztabu Dowództwa Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej Armii "Pomorze". Po upadku kampanii wrześniowej uczestniczył w ewakuacji polskiego lotnictwa przez Rumunię do Francji, a po jej klęsce - do Wielkiej Brytanii. Został dowódcą Polskich Szkół Pilotów w Hucknall i w Newton. Na własną prośbę - jako dowódca polskiej załogi bazy lotniczej RAF w Lindholme - odbył szereg lotów bojowych w dywizjonie 305.

Zginął 26 czerwca 1942 roku, kiedy wracał z wielkiego nalotu na Bremę. Pilotowany przez niego bombowiec Vickers Wellington został trafiony w silnik i przymusowo wodował na Morzu Północnym. W czasie ewakuacji pilot utonął zmyty przez falę. Po odnalezieniu ciała pochowano go na holenderskiej wyspie Terschelling w kwaterze wojennej Wspólnoty Brytyjskiej. Po wojnie spoczął w rodzinnej Warcie. Pośmiertnie awansowano go do stopnia pułkownika. Został też odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Stanisław Skarżyński urodził się w 1899 roku w Warcie. Od młodzieńczych lat należał do organizacji niepodległościowych. W 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Dowodził patrolem rozbrajającym Niemców w Warcie. Gdy wybuchła wojna polsko-bolszewicka, służył w piechocie, w 29. Pułku Strzelców Kaniowskich. Uczestniczył w bitwie pod Radzyminem, gdzie został ciężko ranny w nogę. Nie udało mu się odzyskać pełnej sprawności, dlatego - choć mógł wrócić "do cywila" - wnioskował o przeniesienie do lotnictwa. Z trudem uzyskał na to zgodę lekarzy i przełożonych. Lotnictwo wojskowe i cywilne stało się jego pasją.

Karierę lotniczą rozpoczął w 1925 roku od szkoły pilotów w Bydgoszczy, jego pierwszą jednostką był 1. Pułk Lotniczy w Warszawie. W 1928 roku objął dowództwo 12. Eskadry Liniowej. Był wybitnym lotnikiem wojskowym, miał talenty dowódcze. W 1934, po powrocie z długodystansowych rajdów lotniczych, awansował do stopnia majora. Następnie ukończył Wyższą Szkołę Lotniczą i objął obowiązki dowódcy dywizjonu liniowego.

W 1938 roku został podpułkownikiem pilotem, zastępcą dowódcy 4. Pułku Lotnictwa w Toruniu, zajmował się opracowywaniem planów taktycznych lotnictwa w "Armii Pomorze". Miał też ogromne zasługi w organizacji polskiego lotnictwa sportowego. W 1939 roku objął funkcję prezesa Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej. Swoje wspomnienia z lotów wyczynowych opisał w książkach "25.770 kilometrów ponad Afryką" i "Na RWD-5 przez Atlantyk".

Za zasługi dla lotnictwa wojskowego i cywilnego Stanisław Skarżyński został uhonorowany wieloma odznaczeniami, w tym Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, brazylijski Order Krzyża Południa oraz Order Korony Rumunii

W Polsce znajduje się wiele miejsc upamiętnienia Stanisława Skarżyńskiego. Jego imię noszą szkoły i ulice, są liczne pomniki i tablice poświęcone sławnemu pilotowi, a także organizowane są zawody strzeleckie dla uczczenia jego zasług w służbie dla ojczyzny. Jest także patronem 8. Bazy Lotniczej w Krakowie-Balicach.

Postać Stanisława Skarżyńskiego posłużyła rzeźbiarzowi Edwardowi Wittigowi za wzór pomnika Lotnika, który stoi u wylotu alei Żwirki i Wigury w Warszawie.