Konstytucja 3 maja była drugą na świecie, po konstytucji Stanów Zjednoczonych, a pierwszą w Europie spisaną konstytucją. Już dwa dni po jej przyjęciu, 5 maja 1791 roku, dzień jej uchwalenia został uznany za święto. Sejm Czteroletni podjął też uchwałę o wzniesieniu Świątyni Najwyższej Opatrzności jako wyrazu dziękczynienia za przyjęcie ustawy.

Pierwsze uroczyste obchody święta Konstytucji 3 maja odbyły się rok później. Jednym z najważniejszych punktów było symboliczne wmurowanie kamienia węgielnego pod kościół Opatrzności, którego budowa rozpoczęła się kilka tygodni wcześniej. Plany te pokrzyżowała wojna z Rosją, która wybuchła w czerwcu i doprowadziła do II rozbioru Polski.

W okresie zaborów obchodzenie święta 3 maja było zakazane. Ci, którzy organizowali jakiekolwiek publiczne uroczystości, byli surowo karani. Kiedy w 1892 roku warszawski nauczyciel i działacz patriotyczny Stanisław Mieczyński złożył z tej okazji bukiet fiołków na miejscu, gdzie w 1792 roku położono kamień węgielny pod budowę kościoła Opatrzności, został aresztowany przez tajną policję rosyjską i wydalony na trzyletnią zsyłkę do Odessy.

Także potajemnie obchodzono święto pod niemiecką okupacją w czasie II wojny światowej - składano kwiaty na grobach żołnierzy, wywieszano flagi i malowano symbole narodowe. Obchody organizowano także na emigracji. Szczególnie uroczysty wymiar miały obchody w 1941 roku, w 150. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Radiowe przemówienia wygłosili tego dnia premierzy Władysław Sikorski i Winston Churchill.

Po 1945 roku władze komunistyczne zastąpiły święto 3 maja obchodzonym dwa dni wcześniej pierwszym maja, a w 1951 roku - zdelegalizowały. Odrodzenie tradycji niezależnego świętowania 3 maja nastąpiło w roku 1980. Środowiska opozycyjne zorganizowały wówczas demonstrację w Gdańsku. Rok później miała ona charakter ogólnopolski. Począwszy od 1982 roku 3 maja organizowano manifestacje na znak tego, że „Solidarność” walczy. Zawsze spotykały się one z atakiem milicji czy ZOMO. Największy zasięg przybrało tłumienie manifestacji w 1982 roku. W Warszawie doszło do kilkugodzinnej bitwy o most Śląsko-Dąbrowski, który demonstranci zablokowali zatrzymywanymi autobusami i barykadami z betonowych płyt.

Święto Konstytucji 3 Maja trwało w PRL także w zakamuflowanej formie, jako uroczystość kościelna ku czci Najświętszej Marii Panny Królowej Polski. Komuniści starali się, aby uroczystości kościelne nie miały wymiaru patriotycznego. Jednak pomimo prób zastraszenia księży ze strony aparatu bezpieczeństwa PRL, miedzy innymi przez wezwania ich na przesłuchania, nabożeństwa 3-majowe kończyły się często odśpiewaniem hymnu „Boże, coś Polskę” lub „Roty”.

Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 roku, 3 maja jest świętem narodowym obchodzonym pod nazwą Święto Narodowe Trzeciego Maja. Dzień ten jest dniem wolnym od pracy. 3 maja 1990 roku w Warszawie odbyły się pierwsze po roku 1939 oficjalne i uroczyste obchody tego święta.