Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Dzień Solidarności z Narodem Ormiańskim
2024-04-24, 15:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Dzień Solidarności z Narodem Ormiańskim

Ormiańscy cywile eskortowani przez tureckich żołnierzy maszerujący do więzienia w dzisiejszym Elazığ (1915). [fot: źródło pl.wikipedia.org/wiki/Ludobójstwo_Ormian#/media/Plik:Marcharmenians.jpg]
Ormiańscy cywile eskortowani przez tureckich żołnierzy maszerujący do więzienia w dzisiejszym Elazığ (1915). [fot: źródło pl.wikipedia.org/wiki/Ludobójstwo_Ormian#/media/Plik:Marcharmenians.jpg]
24 kwietnia przypada Dzień Pamięci o Ludobójstwie Ormian, ormiańskie święto narodowe obchodzone zarówno w Armenii, jak i w ośrodkach diaspory ormiańskiej na całym świecie, także w Polsce. Jest to również Dzień Solidarności z Narodem Ormiańskim, ustanowiony z inicjatywy Parlamentu Europejskiego.
Upamiętniają rzeź Ormian w Imperium Osmańskim w 1915 roku, podczas I wojny światowej. Zdaniem historyków łącznie w latach 1915-1917 wskutek masowych mordów i deportacji zginęło półtora miliona ludzi. Według tureckich obliczeń, zginęły 972 tysiące osób.

Masakrę tę określa się jako "pierwsze ludobójstwo XX wieku". Jest drugą po Holokauście najlepiej udokumentowaną zbrodnią dokonaną w czasach nowożytnych przez legalny rząd na określonej grupie etnicznej. Skutkiem tamtych wydarzeń było powstanie światowej diaspory ormiańskiej.

Pogromy Ormian w Turcji trwały od lat 90. XIX wieku. 109 lat temu, 24 kwietnia 1915 roku, turecki rząd, kierowany przez Komitet Jedności i Postępu, tzw. młodoturków, głoszących idee panturkizmu, postanowił ostatecznie rozwiązać problem chrześcijańskiej mniejszości domagającej się autonomii. W wydanym rozporządzeniu nakazał likwidację ormiańskiej inteligencji i wysiedlenie całej społeczności do Syrii i Mezopotamii. Tego dnia, tylko w Stambule Turcy aresztowali i zgładzili ponad 2300 wybitnych przedstawicieli Ormian - nauczycieli, lekarzy, duchownych.

Mimo niepodważalnych dowodów historycznych i uznania rzezi za ludobójstwo przez wiele państw, Turcy do dziś nie przyznają się do zbrodni. Utrzymują, że Ormianie byli ofiarami działań I wojny światowej i epidemii panującej w czasie ewakuacji związanej ze skracaniem frontu rosyjskiego.

To właśnie pod wpływem rzezi Ormian Rafał Lemkin, polski i amerykański prawnik karnista pochodzenia żydowskiego, opracował termin "ludobójstwo". Był także pomysłodawcą i współautorem projektu konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, podpisanej 9 grudnia 1948, a nazywanej "Konwencją Lemkina".

Do tej pory rzeź Ormian uznało za ludobójstwo około 30 krajów na świecie, w tym Polska, a także Parlament Europejski i Rada Europy. Sejm Rzeczpospolitej w 2005 roku przyjął przez aklamację uchwałę potępiającą ludobójstwo Ormian. Święty Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Armenii w 2001 roku oraz papież Franciszek w 2015 roku w Watykanie, nazwali ludobójstwem zagładę Ormian podczas I wojny światowej.

(więcej)

Armenia, jako pierwszy kraj na świecie, w 301 roku uznała chrześcijaństwo za religię państwową. Była również pierwszym państwem, które stoczyło wojnę w obronie chrześcijaństwa - w 451 roku z Persami. W 1639 roku doszło do rozbioru, zachodnią część państwa zajęli Turcy, a wschodnią - Persowie.

Pogromy Ormian w tureckim Imperium Osmańskiego zaczęły się w 1894 roku, za panowania sułtana Abdulhamida II, zwanego "krwawym". Liczba ludności ormiańskiej w Turcji spadła z ponad 2 i pół miliona w 1882 roku do około 2 milionów w 1912.

24 kwietnia 1915 roku rządzący Turcją triumwirat - Enver Pasza, Talaat Pasza i Dżemal Pasza - wydał rozkaz rozpoczęcia masowych wysiedleń i mordowania Ormian. Ponad miesiąc później, 27 maja, rozpoczęły się deportacje ludności ormiańskiej zamieszkującej Anatolię do Syrii i Mezopotamii. Uzbrojone oddziały otaczały wioski i miasta ormiańskie, mordując ludność i paląc zabudowania, a pozostałych przy życiu wypędzano na pustynię w marszach śmierci. Wskutek tych działań, w 1922 roku Imperium Osmańskie zamieszkiwało zaledwie 150 tysięcy Ormian.

Do ludobójstwa ludności ormiańskiej doszło podczas I wojny światowej, stąd państwa zachodnie tłumaczyły brak reakcji zaangażowaniem w działania na frontach. Kraje te udzieliły pomocy humanitarnej tylko tym osobom, którym udało się uciec do Syrii i Iranu. Jako jedyny, w 1915 roku w obronie Ormian wystąpił papież Benedykt XV, który zaapelował też o zaprzestanie rzezi.

W Polsce Ormianie znaleźli się już w połowie XIV wieku, po przyłączeniu przez króla Kazimierza Wielkiego Rusi Halickiej, między innymi okolic Lwowa, gdzie znajdowało się ich największe skupisko. Król Kazimierz nadał im przywileje, które utrzymywali kolejni władcy polscy. Po upadku Związku Radzieckiego z Republiki Armenii do Polski napłynęły tysiące Ormian. Według spisu powszechnego w 2011 roku przynależność do mniejszości ormiańskiej zadeklarowało ponad 1600 polskich obywateli.

Zobacz także

2024-05-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 23 maja » więcej 2024-05-22, godz. 18:34 „Którzy ogień podsycą…” - premierowy pokaz filmu o działaczach opozycji antykomunistycznej O bohaterach opozycji antykomunistycznej - prawie dziewięciu tysiącach osób odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności opowiada film dokumentalny „Którzy… » więcej 2024-05-22, godz. 13:00 IPN - masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach Instytut Pamięci Narodowej odkrył kolejne masowe mogiły Polaków na Polach Igielskich w Chojnicach w woj. pomorskim. Prace poszukiwawcze w tak zwanej Dolinie… » więcej 2024-05-22, godz. 11:00 60 lat temu zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz 60 lat temu, 22 maja 1964 roku, zmarł generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz, podczas II wojny światowej organizator i pierwszy dowódca konspiracyjnej struktury… » więcej 2024-05-22, godz. 09:00 Mija 105. rocznica zakończenia obrony Lwowa Mija 105 lat od zakończenia obrony Lwowa, nazywanej też "bitwą o Lwów". 22 maja 1919 roku, po półrocznym oblężeniu miasta, siły ukraińskie wycofały… » więcej 2024-05-22, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 22 maja » więcej 2024-05-21, godz. 12:00 Koniec obchodów 80. rocznicy obrony Monte Cassino [AKTUALIZACJA] We włoskim w San Vittore del Lazio zakończą się obchody z okazji rocznicy zdobycia Monte Cassino przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego dowodzonych przez generała… » więcej 2024-05-21, godz. 13:00 Dziś otwarcie Pałacu Rzeczypospolitej w Warszawie Około 200 najcenniejszych obiektów Biblioteki Narodowej od 8. wieku do współczesności będzie można od dziś oglądać w odremontowanym Pałacu Rzeczypospolitej… » więcej 2024-05-21, godz. 11:00 35 lat temu zmarła Wanda Lurie, ocalała z rzezi Woli 35 lat temu, 21 maja 1989 roku, zmarła Wanda Felicja Lurie, jedna z nielicznych osób, które ocalały z rzezi warszawskiej Woli w 1944 roku. Przeżyła własną… » więcej 2024-05-21, godz. 09:00 481 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej 481 lat temu, 21 maja 1543 roku, zmarł Mikołaj Kopernik, wybitny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego, zgodnie… » więcej
1213141516
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »