Wybory samorządowe mają specyficzny charakter, głosujący wybierają bowiem swoich lokalnych przedstawicieli, i poglądy polityczne odgrywają tu mniejszą rolę. Stąd wynika duża polaryzacja głosów, jedne partie wygrywają w dużych miastach, z kolei mandaty w gminach przypadają drugim. Inaczej było w pierwszych wyborach w 1990 roku, gdy najwięcej mandatów, bo ponad 53 procent, zdobyli przedstawiciele Komitetów Obywatelskich "Solidarność" oraz komitetów lokalnych.

Dotychczas specyfiką wyborów samorządowych było to, że włodarze niektórych gmin czy miast, wybierani w głosowaniu na kolejną kadencję, mogli sprawować funkcję publiczną kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. Jednak od poprzednich wyborów, to jest od 2018 roku, wprowadzono dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz wydłużono z 4 do 5 lat kadencję organów samorządowych.

Pierwsze wybory samorządowe po zmianach ustrojowych odbyły się 27 maja 1990 roku. Wybierano ponad 52 tysiące radnych do 2383 rad gmin, 145 rad miejskich w miastach do 40 tysięcy mieszkańców, 110 rad miejskich w miastach powyżej 40 tysięcy mieszkańców, 574 rad gminno-miejskich oraz siedmiu rad dzielnic miasta stołecznego, których kompetencje były odtąd zbliżone do rad gmin. Frekwencja wyniosła 42,27 procent. Do walki wyborczej stanęło niemal 150 tysięcy kandydatów. Wybrano 51 987 radnych.

Najwięcej mandatów, bo 53,1 procent, uzyskali przedstawiciele Komitetów Obywatelskich "Solidarność". Nieco mniej zdobyły komitety lokalne - 24,7 procent. Na trzecim miejscu, otrzymując znacznie mniej mandatów, znalazło się PSL, które uzyskało 4,3 procent.

19 czerwca 1994 roku odbyły się drugie wybory samorządowe. Wybierano radnych do 2468 rad gmin, siedmiu rad dzielnic w nowo utworzonej gminie Warszawa-Centrum i radę miasta stołecznego Warszawy. Wybrano blisko 52 tysiące radnych. Frekwencja wyniosła 33,78 procent ogółu uprawnionych.

W dużych miastach 62 procent mandatów uzyskały partie polityczne. Sojusz Lewicy Demokratycznej wygrał w 29 miastach wojewódzkich Polski centralnej, północnej i zachodniej. Na listy partii prawicowych więcej głosów oddano w Polsce wschodniej i południowej. Koalicje centroprawicowe zwyciężyły w ośmiu miastach, a Unia Wolności z koalicjantami w siedmiu. W pozostałych wygrały lokalne koalicje. W gminach największy odsetek głosów uzyskali kandydaci Polskiego Stronnictwa Ludowego.

11 października 1998 roku frekwencja w wyborach wyniosła 45,35 procent. Wybierano przedstawicieli do prawie 2,5 tysiąca rad gmin i miast, 308 rad powiatowych oraz 16 sejmików wojewódzkich, a także siedem rad dzielnic w gminie Warszawa-Centrum i Radę Warszawy. Łącznie radnymi zostało 63,5 tysiąca osób.

W skali całego kraju wygrała Akcja Wyborcza "Solidarność". Na kolejnych miejscach znalazły się: Sojusz Lewicy Demokratycznej, Przymierze Społeczne i Unia Wolności. AWS uzyskała 33,32 procent mandatów w wyborach do sejmików wojewódzkich, SLD - 31,83 procent, Przymierze Społeczne - 12,04 procent, Unia Wolności - 11,68 procent, Stowarzyszenie Rodzina Polska - 5,20 procent, Ruch Patriotyczny "Ojczyzna" - 3,19 procent.

27 października i 10 listopada 2002 roku odbyły się odpowiednio pierwsza i druga tura czwartych wyborów samorządowych po zmianach ustrojowych. Frekwencja wyniosła 44,24 procent w pierwszej turze i 35,02 procent w drugiej turze. W wyborach do sejmików wojewódzkich koalicja SLD-UP zdobyła 24,65 procent głosów, Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej - 15,98 procent, a Platforma Obywatelska i Prawo i Sprawiedliwość - 12,11 procent. W wyborach do rad powiatowych największe poparcie uzyskali przedstawiciele koalicji SLD-UP, PSL i Samoobrony.

W piątych wyborach samorządowych po zmianach ustrojowych, przeprowadzonych 12 i 26 listopada 2006 roku, frekwencja wyniosła 45,99 procent w pierwszej turze i 39,56 procent w drugiej turze. Komitety lokalne zwyciężyły wówczas w wyborach do rad gminnych, a także wójtów, burmistrzów i prezydentów. Wśród partii politycznych, przedstawiciele PSL zdobyli 10,28 procent mandatów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, przedstawiciele PiS 3,13 procent, PO - 1,87 procent. W wyborach do rad gmin również zwyciężyło PSL - 9,74 procent, przed PiS - 7,71 procent i PO - 4,47 procent. Z kolei w wyborach do sejmików wojewódzkich największe poparcie mieli reprezentanci PO - 27,18 procent, przed PiS - 25,08 procent i przedstawicielami partii lewicowych - koalicyjnym ugrupowaniem Lewica i Demokraci (Koalicję tworzyły partie polityczne: Sojusz Lewicy Demokratycznej, Socjaldemokracja Polska, Partia Demokratyczna - demokraci.pl i Unia Pracy.) - 14,25 procent.

W wyborach 21 listopada 2010 roku - w pierwszej turze oraz w drugiej turze - 5 i 19 grudnia - frekwencja wyniosła odpowiednio: 47,32 procent i 35,31 procent. Zwycięzcami tych wyborów byli kandydaci Platformy Obywatelskiej.

W skali kraju w wyborach do sejmików województw najwięcej mandatów zdobyła PO, następnie PiS, PSL i SLD. Do rad powiatów najwięcej radnych wprowadziły lokalne komitety wyborcze. Spośród partii politycznych najwięcej radnych powiatowych miała PO. Najwięcej mandatów do rad gminnych również uzyskała Platforma Obywatelska

Polacy wybrali w sumie 2469 wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Spośród tej ogólnej liczby najwięcej swoich przedstawicieli uzyskał komitet PSL - 280. Na kolejnych miejscach uplasowały się komitety: PO - 89, PiS - 68 oraz SLD - 30. Pozostałe komitety uzyskały 2002 urzędy.

Siódme wybory samorządowych po zmianach ustrojowych, w 2014 roku, po raz pierwszy odbyły się na podstawie Kodeksu wyborczego z 2011 roku. Frekwencja w pierwszej turze - 16 listopada - wyniosła 47,40 procent, w drugiej turze - 30 listopada - była już niższa - osiągnęła 39,97 procent.

Polacy wybrali 106 prezydentów miast: w 67 prezydentami zostali kandydaci komitetów własnych lub lokalnych, w 23 - kandydaci Platformy Obywatelskiej, w 10 - Prawa i Sprawiedliwości, w 5 - kandydaci SLD Lewica Razem, a w jednym - kandydat Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Spośród wszystkich kandydatów wybranych na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, 258 zostało wybranych z PSL, 124 z PiS, 54 z PO, 22 z SLD LR, a 2017 z pozostałych komitetów.

W wyborach do sejmików województw najwięcej mandatów zdobyło PiS - 26,89 procent, następnie PO - 26,29 procent i PSL - 23,88 procent. Do rad powiatów i gminnych najwięcej radnych wprowadziły lokalne komitety wyborcze. Spośród partii politycznych największy odsetek głosów w wyborach do rad powiatowych uzyskało PiS i PSL, natomiast gminnych - PiS i PO.

Ostatnie - ósme - wybory samorządowe w 2018 roku - 21 października i 4 listopada - odbyły się po nowelizacji prawa wyborczego, zarówno kodeksu wyborczego, jak i ustawy o samorządach. Wprowadzono między innymi dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, licząc pierwszą kadencję od 2018 roku, jednomandatowe okręgi wyborcze w gminach do 20 tysięcy mieszkańców, a także wydłużono kadencję władz samorządowych z 4 do 5 lat. Frekwencja wyniosła 54,90 procent w pierwszej turze i 48,83 procent w drugiej turze.

Największą liczbę mandatów w sejmikach wojewódzkich otrzymało PiS - 34,13 procent, za nim Koalicja Obywatelska (koalicja wyborcza Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, Inicjatywy Polskiej i Zielonych) - 26,97 procent, dalej PSL - 12,07 procent i SLD LR - 6,62 procent. Do rad gminnych najwięcej radnych wprowadziły lokalne komitety wyborcze, a spośród partii politycznych na kolejnych miejscach uplasowały się - PiS, KO i PSL. Najwięcej radnych powiatowych uzyskały kolejno PiS, lokalne komitety wyborcze i PSL.
W wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast ogółem na włodarzy zostało wybranych najwięcej kandydatów PiS - 234, potem PSL - 173 i KO - 33.