Do wybuchu Powstania Warszawskiego żołnierze, którymi dowodził, przeprowadzili ponad 30 akcji bojowych, między innymi odbijania więźniów, zdobywania materiałów potrzebnych do prowadzenia walki, a także działania zaopatrzeniowe, represyjne i osłonowe oraz podejmowania zrzutów. Po upadku powstania Ryszard Białous trafił do niewoli niemieckiej. Uwolniony w 1945 roku, został przydzielony do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej generała Stanisława Sosabowskiego. Po wojnie był Naczelnikiem Harcerzy ZHP poza granicami kraju.

Od 1946 roku przebywał na emigracji, najpierw w Londynie, a później w Argentynie. Był ministrem do spraw planowania i rozwoju rządu prowincji Neuquén. Działał w Związku Polaków w Argentynie. Wspinał się w Andach, zdobywając kilka dziewiczych szczytów. Ojczyznę odwiedził w 1974 roku, brał udział w obchodach 30. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Swoje wspomnienia Ryszard Białous spisał w książce "Walka w pożodze". Zmarł 24 marca 1992 roku w Neuquén w Argentynie. Szczątki kapitana Białousa zostały sprowadzone do Polski w 2019 roku, 31 lipca urnę z jego prochami złożono na Wojskowych Powązkach w Warszawie. Został też pośmiertnie awansowany na stopień pułkownika i odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Przechowywane przez Ryszarda Białousa dokumenty związane z batalionem "Zośka" trafiły w 2007 roku do Polski. Fotografie, odręczne szkice, mapy, relacje i wspomnienia z Powstania Warszawskiego znajdują się w Archiwach Państwowych. W 2021 roku do Muzeum Historii Polski zostały przekazane kolejne pamiątki po Ryszardzie Białousie: Krzyż Harcerski, Order Virtuti Militari, mundur oraz płaskorzeźba Matki Bożej Ostrobramskiej.

(więcej)

Urodził się w Warszawie, 4 kwietnia 1914 roku. Od najmłodszych lat działał w Związku Harcerstwa Polskiego, należał do 6. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. generała Henryka Dąbrowskiego. Od 1936 pełni funkcję komendanta Hufca "Powiśle". We wrześniu 1938 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku walczył w obronie Warszawy, był dowódcą w batalionie saperów 8. Dywizji Piechoty. 19 września został ciężko ranny. Od wiosny 1940 był już zaangażowany w działalność Związku Odwetu. Opracowywał instrukcje sabotażu i dywersji kolejowej, współtworzył też program Szarych Szeregów. Do marca 1943 roku był kierownikiem organizacyjnym akcji "N" - działań dywersyjnych i propagandowych prowadzonych przez Armię Krajową w środowiskach niemieckich. Dowodzony przez niego oddział specjalny "Jerzy", zasłużony w słynnej akcji pod Arsenałem, po śmierci Tadeusza Zawadzkiego został przekształcony w batalion "Zośka" Kedywu Komendy Głównej AK.

W Powstaniu Warszawskim Ryszard Białous był dowódcą Brygady Dywersji "Broda 53" w Zgrupowaniu AK "Radosław", stał też na czele batalionu "Zośka". We wrześniu 1944 roku awansował do stopnia kapitana. Trzykrotnie został wyróżniony Krzyżem Walecznych oraz Orderem Virtuti Militari V klasy.

Po upadku powstańczego zrywu został uwięziony w niemieckim obozie koncentracyjnym w Bergen-Belsen, potem w oflagu Gross-Born i stalagu Sandbostel. W związku z okupacją sowiecką w Polsce i prześladowaniem byłych żołnierzy AK, zdecydował się na emigrację. Osiadł z rodziną w Quillen w prowincji Neuquén w Argentynie. Zdobył powszechny szacunek dzięki zaplanowaniu i nadzorowi budowy lotniska w Quillen. Był też dyrektorem uzdrowiska cieplicowego w Caviahue.

Zmarł w 1992 roku, w wieku 77 lat w Argentynie, tam też został pochowany. Pragnął jednak spocząć w ojczystej ziemi. Po 27 latach szczątki Ryszarda Białousa sprowadzono do Polski i pochowano w kwaterze batalionu "Zośka" na wojskowych Powązkach w Warszawie. Decyzją Przewodniczącego Związku Harcerstwa Polskiego został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem za Zasługi dla ZHP.