Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 44 lata temu Walenty Badylak podpalił się w proteście…
2024-03-21, 13:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł/dok.

44 lata temu Walenty Badylak podpalił się w proteście przeciwko kłamstwu katyńskiemu

Studzienka im. Walentego Badylaka na Rynku w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/CC0 License/Wikimedia Commons.]
Studzienka im. Walentego Badylaka na Rynku w Krakowie. [fot. Maciej Miezian/CC0 License/Wikimedia Commons.]
44 lata temu, 21 marca 1980 roku, Walenty Badylak, były żołnierz Armii Krajowej, pseudonim "Szymon", emerytowany piekarz, dokonał aktu samospalenia na krakowskim rynku. Zrobił to w proteście przeciw zakłamywaniu przez władze zbrodni katyńskiej, demoralizacji młodzieży i niszczeniu rzemiosła.
Około godziny 7.45 przechodnie na Rynku Głównym zauważyli człowieka, który łańcuchem przykuł się do pompy z wodą u wylotu ulicy Sławkowskiej. Tuż po ósmej 76-letni mężczyzna oblał się benzyną i podpalił.

Przechodnie próbowali ugasić płonącego, ale wybuchające w kieszeniach byłego żołnierza AK butelki z płynem łatwopalnym utrudniały pomoc. Walenty Badylak doznał na tyle poważnych obrażeń, że zmarł w drodze do szpitala. Znaleziono przy nim tabliczkę z tekstem, który wyjaśniał motywy jego czynu - "mordercom katyńskim i ich płatnym krajowym renegatom...". Po tragedii władze PRL poinformowały, że Walenty Badylak popełnił samobójstwo, którego przyczyną była choroba psychiczna. Lakoniczna notatka na ten temat ukazała się następnego dnia w "Dzienniku Polskim". Członkowie rodziny zeznawali jednak, że nie był chory.

Na krakowskim rynku, gdzie podpalił się Walenty Badylak, mieszkańcy stawiali kwiaty i znicze, śpiewali pieśni religijne. Działacze środowisk opozycyjnych Krakowa rozpoczęli starania mające na celu upamiętnienie mężczyzny.

Dopiero w 1990 roku na Rynku Głównym wnuk mężczyzny - ksiądz Wojciech Badylak - poświęcił tablicę pamiątkową ufundowaną przez przyjaciela Walentego - Kazimierza Kozłowskiego. W 2004 roku historyczna studzienka i pompa, przy której mężczyzna dokonał samospalenia, zostały odrestaurowane. Na zawieszonej tabliczce widnieje napis: "Nie mógł żyć w kłamstwie, zginął za prawdę".

Walenty Badylak urodził się w 1904 roku w Krakowie-Podgórzu. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej. Po wyzwoleniu prowadził w Mrowinach koło Świdnicy piekarnię, którą po kilku latach odebrały mu władze. Później pracował w Żarach, w Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej RUCH.

W połowie lat 50. zamieszkał w Krakowie. Najpierw był zatrudniony w Akademii Górniczo-Hutniczej, potem w Zakładzie Zieleni Miejskiej. W 1963 roku przeszedł na emeryturę.

W czasie wojny Walenty Badylak ożenił się z Niemką, z którą miał syna Bogusława. Rozwiedli się w 1946 roku. Wkrótce mężczyzna zawarł związek z Ireną Sławikowską. Jej pierwszy mąż, kapitan pułku artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, w 1940 został zastrzelony przez NKWD w Katyniu. Irena Sławikowska podtrzymywała pamięć o pierwszym mężu. Od niej Badylak dowiedział się o zbrodni katyńskiej.

Gdy Walenty Badylak przywiązał się łańcuchem do pompy na Rynku Głównym w Krakowie, na twarzy miał maskę, a w kieszeni butelki z benzyną. Kiedy się podpalił, przechodnie próbowali go ratować. On krzyczał jednak "Nie zbliżajcie się, bo zaraz wybuchnie".

Pogrzeb Walentego Badylaka odbył się 25 marca 1980 roku na cmentarzu Batowickim w ścisłej tajemnicy i pod kontrolą SB. Obecny był tylko syn Bogusław z żoną. Walentego Badylaka pochowano jako NN. Dopiero po roku na grobie umieszczono tabliczkę z nazwiskiem.

W 2011 roku o samospaleniu Walentego Badylaka został nakręcony film "Święty ogień" w reżyserii Macieja Grabysy i Jarosława Mańki.

Zobacz także

2024-07-30, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 30 lipca » więcej 2024-07-29, godz. 22:22 Oddano hołd ofiarom niemieckiego więzienia "Pawiak" W Warszawie oddano hołd ofiarom niemieckiego więzienia "Pawiak". W Muzeum Więzienia "Pawiak" zorganizowano uroczystość w przeddzień 80. rocznicy wysłania… » więcej 2024-07-29, godz. 13:00 IX społeczna akcja porządkowania kwater i grobów Powstańców [DŹWIĘK] Na kilka dni przed rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego wolontariusze sprzątają kwatery i groby żołnierzy AK oraz ofiar walk w Warszawie. Dziś każdy… » więcej 2024-07-29, godz. 11:00 Obchody upamiętniające 80. rocznicę likwidacji więzienia na Pawiaku 29 lipca w Warszawie o godzinie 12.00 rozpoczną się obchody upamiętniające 80. rocznicę likwidacji niemieckiego więzienia na Pawiaku. Podczas uroczystości… » więcej 2024-07-29, godz. 09:00 Podkarpacie - obchody 80. rocznicy Akcji Burza Kilkaset osób - mieszkańców podrzeszowskiej gminy Świlcza, a także gości z innych zakątków Podkarpacia, wzięło udział w dwudniowych obchodach 80. rocznicy… » więcej 2024-07-29, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 29 lipca » więcej 2024-07-28, godz. 09:00 110 lat temu Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii - wybuchła I wojna światowa 110 lat temu, 28 lipca 1914 roku, Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii. Przerodziła się ona w I wojnę światową. W wyniku czteroletniego konfliktu upadł… » więcej 2024-07-28, godz. 11:00 Koncert z okazji 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego W tym roku mija 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Z okazji jubileuszu powstańczego zrywu Męski Zespół Wokalno-Instrumentalny „Metronom” zaprasza… » więcej 2024-07-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 lipca » więcej 2024-07-27, godz. 11:00 80.rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego w Polskim Radiu. Audycje plenerowe z Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Parku Wolności, specjalne programy, wspomnienia i transmisja koncertu Moniki Brodki. 1 sierpnia o godz… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »