Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-03-19, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
19 marca
1058 - W Poznaniu zmarł książę Kazimierz Odnowiciel, władca Polski w latach 1034-58.

1238 - W Krośnie Odrzańskim zmarł Henryk I Brodaty, książę śląski i krakowski.

1238 - W bulli papieża Grzegorza IX potwierdzającej nadania na rzecz zakonu joannitów pojawiła się pierwsza pisemna wzmianka o Kaszubach.

1542 - W Skokówce urodził się Jan Zamoyski, hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny.

1611 - W zajętej przez Polaków Moskwie wybuchło powstanie, kierowane przez księcia Dymitra Minina -zostało stłumione po kilkudniowych walkach.

1747 - W Lunéville zmarła Katarzyna Opalińska, królowa Polski, księżna Lotaryngii, wdowa po królu Stanisławie Leszczyńskim, matka Marii Leszczyńskiej, żony króla Francji Ludwika XV.

1779 - W Warszawie urodził się Józef Dwernicki, uczestnik kampanii napoleońskich, dowódca kawalerii w Powstaniu Listopadowym, zwycięzca bitwy pod Stoczkiem.

1797 - W Smulnie koło Brodów w Galicji urodził się Józef Korzeniowski, powieściopisarz, dramaturg, pedagog, autor m.in. sztuk "Karpaccy górale" i "Sąd przysięgłych albo Pozory" oraz książek "Spekulant", "Garbaty".

1823 - W Sieniawie zmarł książę Adam Kazimierz Czartoryski, generał ziem podolskich (1758-1794), członek Familii, od 1768 r. komendant Szkoły Rycerskiej, działacz Komisji Edukacji Narodowej, poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja; pisarz, krytyk literacki, mecenas sztuki.

1834 - W Petersburgu urodził się Józef Hauke-Bosak; pułkownik armii rosyjskiej (do 1862 r.); w czasie Powstania Styczniowego generał i naczelnik powstańczych sił zbrojnych województw krakowskiego i sandomierskiego; zginął w 1871 r. walcząc po stronie Francji w wojnie z Prusami.

1842 - W Turcji, niedaleko Stambułu, poświęcona została pierwsza chata w polskiej osadzie Adampol, założonej przez Michała Czajkowskiego przy udziale księcia Adama Czartoryskiego; osada, zachowując polski charakter, istnieje do dziś pod nazwą Polonezkoy.

1863 - Powstanie Styczniowe: Dyktator powstania gen. Marian Langiewicz został aresztowany przez Austriaków po przekroczeniu granicy pod Opatowem; władzę nad powstaniem objął Tymczasowy Rząd Narodowy.

1869 - W Ropczycach urodził się Józef Mehoffer, malarz, grafik; jeden z najwybitniejszych twórców Młodej Polski.

1882 - W Zagórzanach koło Gorlic urodził się Aleksander Skrzyński, dyplomata, minister spraw zagranicznych, w latach 1925-1926 premier RP.

1885 - W Poznaniu zmarł Władysław Niegolewski, wielkopolski działacz społeczny i niepodległościowy, prawnik, uczestnik Wiosny Ludów i Powstania Styczniowego, poseł do parlamentów pruskiego i niemieckiego.

1885 - W tygodniku "Wędrowiec" ukazał się pierwszy odcinek powieści Bolesława Prusa "Placówka".

1887 - W Genewie zmarł Józef Ignacy Kraszewski, pisarz, publicysta, wydawca, historyk, działacz społeczny i polityczny; autor ponad 600 książek, w tym 232 powieści, wśród nich wielu historycznych, takich jak "Stara baśń" czy "Za Sasów".

1900 - W Paryżu urodził się Frederic Joliot-Curie, francuski fizyk, wspólnie z żoną Irene Joliot-Curie odkryli m.in. zjawisko sztucznej promieniotwórczości, za co w 1935 r. otrzymali Nagrodę Nobla.

1909 - W Toruniu urodziła się Elżbieta Zawacka, ps. Zo, kurierka i emisariuszka KG ZWZ-AK, jedyna kobieta wśród cichociemnych; po wojnie więziona przez władze komunistyczne; była drugą - po Marii Wittek - kobietą w polskiej armii ze stopniem generała.

1909 - W Purwiszkach urodził się Józef Łobodowski, poeta, pisarz, laureat Nagrody Młodych Polskiej Akademii Literatury w roku 1937, żołnierz kampanii polskiej 1939 r.; od 1939 roku przebywał i tworzył na emigracji.

1910 - W Krzeszowicach urodził się Kazimierz Wyka, historyk i krytyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1910 - W Tarnowie urodził się Józef Wolski, historyk starożytności, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAN, w 1939 roku aresztowany w czasie Sonderaktion Krakau, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

1911 - W Warszawie urodził się Jerzy Jurandot, poeta, satyryk, założyciel i kierownik literacki Teatru Syrena, autor tekstów piosenek, m.in. "Ada, to nie wypada", "I wciąż się na coś czeka", "Ballada o jednej Wiśniewskiej", "Wio, koniku".

1911 - We Lwowie urodziła się Włada Majewska, piosenkarka, aktorka, członkini "Wesołej Lwowskiej Fali", żołnierz 2 Korpusu gen. Andersa, od 1945 r. przebywała na emigracji, współpracując z teatrem Mariana Hemara i Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa; część źródeł podaje jako datę jej urodzin rok 1914.

1920 - Na prośbę Ogólnej Komisji Weryfikacyjnej Józef Piłsudski przyjął stopień Pierwszego Marszałka Polski; oficjalna uroczystość wręczenia buławy marszałkowskiej odbyła się 14 listopada 1920 r. podczas uroczystości na placu Zamkowym w Warszawie, po zwycięskiej wojnie polsko-bolszewickiej.

1922 - W Częstochowie urodził się Józef Andrzej Gierowski, historyk, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1981-87.

1922 - W miejscowości Dębiec pod Poznaniem (dziś dzielnica miasta) powstał klub piłkarski Lutnia, od 1957 roku występujący pod nazwą Lech Poznań.

1927 - W Warszawie urodził się Wiesław Drzewicz, aktor, znany m.in. z seriali "W labiryncie" i "07 zgłoś się"; dużą popularność zyskał dzięki roli dozorcy w radiowych "Matysiakach"; swojego głosu użyczył postaci Gargamela z animowanego serialu dla dzieci "Smerfy".

1928 - W Warszawie powstały Państwowe Zakłady Inżynierii, zajmujące się produkcją miedzy innymi samochodów osobowych, ciężarowych, motocykli oraz czołgów i ciągników.

1933 - W Poznaniu urodziła się Zofia Czerwińska, aktorka, związana z warszawskim Teatrem Syrena; znana m.in. z ról w serialach "Czterdziestolatek" i "Alternatywy 4".

1936 - W Warszawie urodził się Piotr Kuncewicz, pisarz, poeta, publicysta, krytyk literacki, autor m.in. książek "Samotni wobec historii", "Agonia i nadzieja", "Goj patrzy na Żyda. Dzieje braterstwa i nienawiści od Abrahama po współczesność".

1937 - W Międzyrzecu Podlaskim urodziła się Elżbieta Dzikowska, historyk sztuki, podróżniczka, operatorka i reżyser filmów dokumentalnych, autorka książek i programów telewizyjnych, które prowadziła wspólnie z mężem Tony Halikiem.

1938 - Na nadzwyczajnym posiedzeniu litewskiego rządu zwołanym przez prezydenta Antanasa Smetonę podjęto decyzję o przyjęciu polskiego ultimatum dotyczącego bezwarunkowego nawiązania stosunków dyplomatycznych.

1942 - We Lwowie w niewyjaśnionych okolicznościach zmarł ppłk Jan Włodarkiewicz "Damian", współorganizator i do 1940 r. komendant Tajnej Armii Polskiej, komendant Konfederacji Zbrojnej (1941), pierwszy komendant organizacji dywersyjnej "Wachlarz" (1941-42).

1946 - Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci siedmiu członków Pogotowia Akcji Specjalnej NSZ za pacyfikację wsi Wierzchowiny; wyroki wykonano.

1947 - We Wrocławiu urodziła się Krystyna Tkacz, aktorka filmowa i teatralna, znana również jako znakomita wykonawczyni piosenek aktorskich; wystąpiła m.in. w serialach "Życie Kamila Kuranta" i "Alternatywy 4".

1954 - W Londynie zmarł Wacław Komarnicki, polityk, prawnik, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego, poseł na Sejm II RP, więzień obozu NKWD w Griazowcu, od 1942 roku minister sprawiedliwości w rządzie Władysława Sikorskiego, współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie.

1956 - W Toruniu zmarł prof. Ludwik Kolankowski, historyk, pierwszy rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

1958 - W Strasburgu po raz pierwszy obradowało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne; w 1962 r. Zgromadzenie zostało przekształcone w Parlament Europejski.

1965 - W Puławach urodziła się Agnieszka Pilaszewska, aktorka warszawskiego Teatru Współczesnego; wystąpiła m.in. w filmie "Polska śmierć", w serialach "Miodowe lata" i "Glina", a także w spektaklu telewizyjnym "Miś Kolabo".

1965 - W zakładzie karnym przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie wykonany został wyrok śmierci na Stanisławie Wawrzeckim głównym oskarżonym w tzw. aferze mięsnej.

1968 - W czasie spotkania z aktywem partyjnym w Sali Kongresowej PKiN w Warszawie Władysław Gomułka potępił "antyradzieckie prowokacje" w trakcie przedstawień "Dziadów" i podkreślił żydowskie pochodzenie "inspiratorów" zajść na Uniwersytecie Warszawskim, "znanych z rewizjonistycznych wystąpień i poglądów".

1971 - Premiera filmu Jerzego Stefana Stawińskiego i Heleny Amiradżibi "Kto wierzy w bociany?".

1971 - W Chełmnie urodził się Grzegorz Mielcarski, piłkarz, zawodnik m.in. Olimpii Poznań, Górnika Zabrze, FC Porto, czterokrotny mistrz Portugalii, srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich w 1992 roku.

1981 - Delegacja NSZZ "Solidarność", m.in. Jan Rulewski, została pobita przez funkcjonariuszy SB w czasie sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy.

1984 - Premiera filmu "Lata dwudzieste lata trzydzieste" w reżyserii Janusza Rzeszewskiego.

1985 - W Fort Meyers na Florydzie zmarł Leopold Tyrmand, prozaik, publicysta, krytyk muzyczny, popularyzator jazzu, autor m.in. powieści "Zły", "Życie towarzyskie i uczuciowe" oraz "Dziennika 1954".

1997 - W Warszawie zmarła Teresa Tuszyńska, aktorka, modelka, znana z ról w filmach "Rozwodów nie będzie", "Tarpany", "Biały niedźwiedź", "Poczmistrz"; największą popularność przyniosła jej rola Margueritte w filmie Janusza Morgensterna "Do widzenia, do jutra".

2004 - W Warszawie zmarł prof. Zygmunt Kubiak, znawca kultury antycznej, autor "Mitologii Greków i Rzymian".

2022 – W Zbrosławicach zmarł prof. Marian Zembala, kardiochirurg, wieloletni dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu (SCCS), minister zdrowia w 2015 r. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

Zobacz także

2024-04-14, godz. 14:30 Rocznica wyzwolenia obozu w Ravensbrück - obchody c.d. Do największego nazistowskiego obozu koncentracyjnego dla kobiet zjechały dziś ostatnie z dawnych więźniarek i krewni kobiet, które przeszły piekło w Ravensbrück… » więcej 2024-04-14, godz. 11:00 Święto Chrztu Polski 14 kwietnia po raz szósty jest obchodzone Święto Chrztu Polski. Upamiętnia wydarzenie umownie datowane na 14 kwietnia 966 roku, kiedy Mieszko I, książę… » więcej 2024-04-14, godz. 09:00 Weekend rocznicy wyzwolenia obozu Ravensbrück Od soboty odbywają się uroczystości rocznicowe w dawnym obozie pracy Ravensbrück. W blisko pięćdziesięciu podobozach na północ od Berlina, w czasie drugiej… » więcej 2024-04-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 14 kwietnia » więcej 2024-04-13, godz. 20:14 W Warszawie uczczono pamięć kapłanów zamordowanych w Katyniu "Zostali pokonani przez sowietów, ale odnieśli zwycięstwo nad samym sobą" - mówił o ofiarach zbrodni katyńskiej szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób… » więcej 2024-04-13, godz. 12:00 Akcja NCK i Muzeum Katyńskiego „Podziel się guzikiem” w 84. rocznicę zbrodni katyńskiej Replikę guzika munduru polskich oficerów - ofiar zbrodni katyńskiej - można dziś otrzymać w Warszawie i kilku miastach polskich. To akcja edukacyjna Narodowego… » więcej 2024-04-13, godz. 11:00 Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej 13 kwietnia jest obchodzony Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, którego celem jest oddanie hołdu polskim jeńcom wojennym i więźniom zgładzonym przez… » więcej 2024-04-13, godz. 09:00 84. rocznica drugiej deportacji Polaków w głąb Związku Sowieckiego 84 lata temu, w nocy z 12 na 13 kwietnia 1940 roku, rozpoczęła się druga - z czterech - masowa deportacja ludności polskiej w głąb Związku Sowieckiego… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 kwietnia » więcej 2024-04-12, godz. 12:00 19 kwietnia - w 81 rocznicę powstania w warszawskim getcie - akcja Żonkile odbywać się będzie w Warszawie, w Polsce… Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN po raz dwunasty organizuje społeczno-edukacyjną akcję Żonkile, będącą częścią obchodów 81. rocznicy wybuchu powstania… » więcej
9495969798
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »